Сабақ жоспары (қмж): Тасқа салынған суреттер ежелгі адамдардың дүниетанымын қалай бейнелейді (Қазақстан тарихы, 5 сынып, І тоқсан)

Пән: Қазақстан тарихы
Қысқа мерзімді жоспар бөлімі: 5.1A Қазақстандағы ежелгі адамдардың өмірі
Сабақ тақырыбы: Тасқа салынған суреттер ежелгі адамдардың дүниетанымын қалай бейнелейді
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме): 5.2.1.1 алғашқы адамдардың наным – сенімдерін сипаттау
5.2.2.1 археологиялық ескерткіштерді салыстыру
Сабақ мақсаттары: Мәтінмен жұмыс жасай отырып алғашқы адамдардың наным-сенімдері туралы түсінік қалыптастыру. Дерек көздерін талдау арқылы наным-сенімдердің, тотемизм, анемизм т.б. діни түсініктердің пайда болуының себеп-салдарларына талдау жүргізу. Археологиялық ескерткіштердің маңызы туралы түсінік қалыптастыру.
Сабақтың басы
Сабақ басында:
Б «Тамғалы тас» деректі бейнематериалынан үзінді көрсетіңіз.
• Алғашқы адамдар неліктен бұл суреттерді салды деп ойлайсыздар?
• Олар қандай ойды білдіргісі келді?
Осы сұрақтардың аясында бүкілсыныптық талқылау ұйымдастырыңыз
Сабақтың ортасы
М «Петроглифтер», «пиктография», «тотемизм», «анимизм», «магия» ұғымдарының мағынасын презентация арқылы түсіндіріңіз.
Зерттеу сұрақтары
• Петроглифтерде көбінесе кімдер, қандай көріністер бейнеленген?
• Алғашқы адамдар суретті салу үшін қандай тәсілдерді қолданған?
• Тастағы суреттер алғашқы адамдардың дүниетанымы туралы қандай ақпарат береді?
Зерттеу мен талдау
Т Таңбалы, Ешкіөлмес, Жасыбай ескерткіштері туралы шағын мәтіндер мен осы ескерткіштің суреттер топтамасын оқушыларға ұсыныңыз. Оқушылар бұл петроглифтерді келесі критерийлерді басшылыққа ала отырып, зерттейді:
1. Петроглифтерде бейнеленген аңдардың және т.б. тізімін жасайды;
2. Бейнеленген көріністерді жазбаша сипаттайды;
3. Петроглифтердің ерекшеліктерін анықтайды:
- қандай аңдар көптеп салынды? Бұл неге байланысты болды? Сіздер қандай қорытынды шығара аласыздар?
- бейнеленген көріністер сол кездегі адамдардың тұрмыс тіршілігі туралы қандай ақпарат беруі мүмкін?
- осы петроглифтерді зерттей келе, олардың наным сенімдері, дүниетанымы туралы қандай нәтиже шығара аласыздар?
Б Өз зерттеулерінің негізінде Қаратау, Таңбалы, Ешкіөлмес, Жасыбай ескерткіштерінен табылған петроглифтерінің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтайды.
Интерпретация
Ж Сыныптағы әр оқушы «петроглифтерді зерттеуші маман» кейпіне еніп, өз таңдаған петроглифтің «құпиясын» ашады. Оқушылар өздеріне ұнаған петроглифтерді таңдап, сол туралы барынша көп ақпарат іздейді, оны құндылығын сыныпқа негіздейді. М Оқушылардың жасаған жұмыстарынан көрме ұйымдастырыңыз.
Көрмеге зерттеу барысында жинақталған материалдарды, суреттерді, жазбаларды ұсынуға болады.
Б Оқушылардың жүргізген зерттеу жұмысының нәтижесін қорытындылау үшін алғашқы адамдардың сенім-нанымдары туралы туралы алған білімдері бойынша кем дегенде бес-он сөйлемнен тұратын шағын әңгіме құрастыруды тапсырыңыз. 3-4 оқушының жазған әңгімелерін сынып алдында оқытып талқылау жүргізіңіз.
Бағалау. Мұғалім оқушыларды жұмыс барысында бақылып, өзінің журналына белгілеп алып отырады. Барлық оқушылардың дәптерлерін қарап шығап, бағалап өтеді. Ең үздік жазған оқушыларды атап өтеді.....