Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау Мұхтар Әуезов «Бала Абай» (3 сынып, III тоқсан)

Пән: әдебиеттік оқу
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Атақты тұлғалар
Сабақ тақырыбы: Кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалау Мұхтар Әуезов «Бала Абай»
Оқу мақсаттары: 3.1.3.1 шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау
3.2.6.1 кейіпкерлердің портретін сипаттау, оның іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалау
Сабақ мақсаттары: Барлық оқушылар: шығармадағы кейіпкердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, оқиғаларға сүйеніп сюжеттің дамуын болжайды, кейіпкерлердің портретін сипаттайды, оқиғаның басталуын, дамуын, аяқталуын біледі;
Көптеген оқушылар: шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжайды, көркем шығармадағы кейіпкердің іс-әрекетін бағалай отырып сиптаттайды;
Кейбір оқушылар: шығармадағы кейіпкерлердің портретін сипаттайды, кейіпкерлердің іс-әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып бағалайды, өз ойың өмірмен байланыстыра дәлелдейді.
Сабақтың басы
Ширату жаттығуы
(Ұ) «Жақсы сөз» ойыны
Оқушыларға тақтадағы суретке қатысты 10 сөз айту ұсынылады. Тақтаға ана мен баланың суреті ілінеді. Оқушыларға суретке қатысты сөздерді параққа жазып, айтады. Оқушылармен бірге жазылған сөздер қорытындыланады.
- Бұл сөздердің адамның мінез-құлқы мен іс-әрекетіне байланысты болуы мүмкін бе?
Қорытындылау негізінде сабақтың тақырыбы мен оқу мақсаты анықталады.
Оқу мақсатын хабарлау:
Шығармадағы кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжай отырып, кейіпкерлердің портретін сипаттап, оның іс-әрекетін, мінез-құлқының өзгеру себептерін мәтіннен тауып, бағалаймыз.
Оқушылармен бағалау критерийін қарастыру немесе таныстыру.
Сабақтың ортасы
1-тапсырма
(Ұ;Т) «Кейіпкерлер әлемі» әдісі қолданылады.
Мұхтар Әуезовтің «Бала Абай» әңгімесін үш бөлімге бөліп, «Бірлескен оқылым» тәсілімен оқып сұрақ құрастыру ұсынылады.
Оқушылар үш топқа бөлінеді. Әр топ әңгіме мазмұныны бойынша оқиғаның басын, дамуын, соңына байланысты сұрақтар қояды. Сұрақтардың мазмұны шығарма кейіпкерлерімен, орын алған оқиғалармен байланысты болуы керек. Оқушылардың сұраққа берген мәнді жауаптары бағаланады.
Сұрақтар:
˗ 1 топ. Абай әңгіме тыңдағысы келгенін қалай білдіруші еді?
˗ 2 топ. Абайдың үйіне келген қонақтардың түр-түсі, келбеті, мінезі қандай екен?
˗ 3 топ. Барлас ақын Абайдың бойынан не байқады?
Оқу мақсатына сәйкес кейіпкердің мінез-құлқын сипаттап, іс-әрекетіне баға беруде, сын тұрғысынан ойлау дағдылары дамытылады. Кейіпкердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне баға бере отырып, оларға сипаттама бере отырып, үлкендерге құрмет көрсету насихатталады, өмірмен байланыстырылады.
Саралау: Қорытынды тәсілі арқылы оқушылардың қабілеттеріне қарай оқиғаның ретін анықтап, сұрақтарға әртүрлі жауап берулері күтіледі.
Б: «Жапондық бағалау» әдісі арқылы оқушылардың сұраққа жауап берулері өзара бағаланады.
2-тапсырма
(Ө, Ж, Т) «Ойлан-жұптас-бөліс» стратегиясы
«Ойлан-жұптас-бөліс» стратегиясы арқылы «Бала Абай» әңгімесіндегі кейіпкерлердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау ұсынылады.
Оқушылар мәтіннің үзінділері бойынша кейіпкерлерді анықтап, кестеге жазады, олардың іс-әрекетіне қарап, мінездеме береді.
Мәтін үзінділері Бұл қандай адам?
«Еділ - Жайық», «Жұпар қорығы», «Құламерген» бәрі де айтылып еді.
Білгенін ішіне бүгіп, тығылып, үндемей отыратын өзге өзге үлкендердей емес
Әңгімелерін түсте де, кешке де айтқыза беретін болды.
Саралау: Диалог және қолдау көрсету тәсілі арқылы топтың ішіндегі кейіпкерге сипаттама беруде қолдауды қажет ететін оқушыға сөзбен қолдау көрсетіледі.
(Б) «Шаршылар» әдісі
Жұмысты аяқтағаннан кейін оқушыларға шаршының суреті таратылады. Егер мәтін түсініксіз болса, шаршыны қызыл түске бояйды, егер аздап түсінікті болса, сарымен, тақырыпты өте жақсы түсінгеніне сенімді болса, жасылмен бояйды.
3-тапсырма
(МК, Ұ) «Төрт сөйлем» тәсілі
«Бала Абай» әңгімесіндегі кейіпкердің мінез-құлқы мен іс-әрекетіне, ондағы оқиғаларға сүйеніп, сюжеттің дамуын болжау тапсырылады. Бұл тәсілді келесі үлгіде орындайды:
1. Әр оқушыға кесте таратылады.
2. Оқушылар өздігінен кестені толтырады.
1. пікір Абайдың мінез-құлқы мен іс-әрекеті бойынша өзіндік пікірін бір сөйлеммен жазады.
2. дәлел Мәтіндегі оқиғаларға сүйеніп Абайдың естіген әңгімелерінің аттарын жазады
3. мысал Мәтіндегі оқиғаларды өмірмен байланыстырып, бір сөйлеммен мысал келтіреді.
4.қоры тынды Барлас ақынның Абайдың бойынан байқағанына сүйене отырып, Абайдың мінезі туралы қорытынды жасайды.
Педогогикалық тәсілдемеге сүйене отырып, ширату жаттығуы кезінде оқушылардың коммуникативтік қарым-қатынас жасау дағдыларын дамытамын, ұжыммен жұмыс болғандықтан ынтымақтастық құндылығы дарытылады.
Саралау: «Қорытынды» тәсілі бойынша оқиға желісін болжай отырып, өз пікірін айтуда әртүрлі дәлелдемелер жасалуы мүмкін. Әңгіме құрастыруда әртүрлі деңгейлі оқушылардың қабілеттерін ескере отырып, жұмыстар қабылданады.
(ҚБ) Дескрипторлар бойынша бағалау.
Дескрипторлар:
˗ кейіпкерге қатысты пікір білдіреді;
˗ тақырыпқа байланысты мысал келтіре алады;
˗ кейіпкердің іс-әрекетіне баға бареді.
4-тапсырма
(Т, МК) «Кластер» әдісі
Оқушыларға мәтін мазмұнына сәйкес Абайдың балалық шағы туралы бейнеролик көрсетіледі. Оқылған мәтін мен көрсетілген бейнеролик негізінде әр топқа кейіпкердің портретін суреттеу ұсынылады.
Әр топқа кластер суреті таратылады. Оқушылар бірлесіп талқылап отырып, кейіпкерді суреттейді
Саралау: Диалог және қолдау көрсету тәсілі арқылы топтың ішіндегі қолдауды қажет ететін оқушыға мәтін мазмұнына байланысты жетелеуші сұрақтар қойыла отырып, қолдау көрсетіледі.
(Б) «Бас бармақ» әдісі бойынша жүргізіледі. Барлығы дұрыс орындалса бас бармақ, кемшіліктер болса бас бармақты бүйірге, мүлдем келіспесе бас бармақты төмен қаратады.......