Шалкиіз жырау «Би Темірге бірінші толғауы» 6-сабақ (8 сынып, I тоқсан )

Пән: Қазақ әдебиеті
Бөлім атауы: Дананың сөзі - ақылдың көзі
Сабақ тақырыбы: Шалкиіз жырау «Би Темірге бірінші толғауы» 6-сабақ
Осы сабаққа қатысты оқу мақсаттары: Т/Ж 8.1.2. 1 - әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу
Сабақ мақсаты: Әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашады.
Сабақ барысы:
Қызығушылықты ояту
Оқушылар «Қазақ хандығы» киносынан Шалкиіз жыраудың дүниеге келген кезін, сол кездегі заман көрінісін көріп, кинодан алған әсерімен бөліседі. /7-бөлім 10:36 - 14:42/
Топқа бөлу «Менің тобым»
Мұғалім 4 оқушыны таңдап алып тақтаға шығарады. Музыка ойнап тұрады, музыка тоқтағанша оқушылар жылдам өз тобын жинайды. Тақтаға оқушыларды бір-бірден шығарулары керек. Оқушылар сабақ тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийлерімен танысады.
«Миға шабуыл»
Оқушылар жырау мен жыршыға қатысты сөздерді тақтаға кезекпен жазып шығады.
Жырау Жыршы
Мағынаны тану
1-тапсырма «Еркін жауап» стратегиясы ТЖ.
Оқушылар алдын ала берілген тапсырма бойынша Шалкиіздің өмірі туралы оқып келеді. Топтар таратылған сұрақтарға ауызша жауап береді.
1-топ.
- Шалкиіздің өмірі туралы не білесің?
- Қай бидің ақылшысы болған?
2-топ.
- Жырау әскери жорықтармен қай жерлерді аралайды?
- Қазақ ордасына қашан оралады?
3-топ.
- Толғау дегеніміз не? Жыраудың би Темірге арнаған неше толғауы бар?
- Жыраудың басқа қандай толғауларын білесіңдер?
4-топ.
- Шалкиіз шығармалары алғаш қағаз бетіне қашан түсті?
- Шалкиіз шығармалары қай тілдерге аударылған?
2-тапсырма Ж.,ЖЖ.
«Есте сақтау» стратегиясы
Оқушылар сөздікпен танысып, есте сақтау үшін бірнеше рет оқиды. Жұбымен жауаптасады.
Сөздік:
Қу – аққу
Көкшілі – сұңқар
Арабы торы – «асыл тұқымды» дегенді білдіреді
Алдаспан – наркескен қылыш
Қағба – мұсылмандардың құлшылық ететін қасиетті орны
Күлік – сәйгүлік жылқы
Кепке – бас деген мағынада
Ғазизлеген – құрметтеген
Мұғалім толғау жолдарын оқушыларға бөліп береді. Әр топ өзіне берілген үзіндіні төмендегі кесте бойынша талдайды.

3-тапсырма ТЖ.
Шалкиіз жырау «Би Темірге бірінші толғауы»
Тақырыбы
Идеясы
Көтерілген мәселелер
Заман көрінісі
Жаңа сөздер
Әр топтан 1 спикер жұмыстарының нәтижесін айтып, өзге топ мүшелеріне таныстырады. Мұғалім таңдап алған 4 оқушы өз топтарының бағалаушысы болып, жұмыстарын бағалайды. Басқалар бағалаушыны бағалайды.
Бағалау парағы
Бағалау критерийі Дескрипторлар
Әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу
Шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтайды;
Шығармадағы көтерілген мәселелер арқылы заман көрінісін бейнелейді.
Жаңа сөздерді теріп жазып, мағынасын топта анықтайды;
Топтық талдауға белсене қатысады, сыныптастарының жұмысын бағалайды.
ПОПС формуласы Ж.
«Менің ойымша, ұлттық мүдде тұрғысынан келгенде, толғаудың идеясы мен пафосы ... ».
«Себебі, мен оны былай түсіндірер едім...»
«Оны мен мына мысалдармен дәлелдей аламын...»
«Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім...».....