Экономика | Жапонияның табиғат жағдайлары және табиғат ресурстары

Мазмұны
Кіріспе ................................................................................................................4
1.Жапонияның табиғат жағдайлары және табиғат ресурстары ....................5
1.1 Жапонияның экономикалық даму ерекшеліктері .........................6
1.2 Жапонияның табиғат жағдайы және табиғат ресурстары ..................7
1.3 Жапония өркендеуінің тарихи алғы шарттары .................................8
2. Жапония экономикасына жалпы сипаттама .
2.1 Жапония өнеркәсібі және ауыл шаруашылығы ..............................11
2.2 Жапония өнімдері ғаламдық эканомикада пайдалану......................16
2.3 Транспорты............................................................................................18
3. Жапонияның ішкі айырмашылықтары мен сыртқы экономикалық байланыстары .
3.1 Жапония және Ресей елдерінің арасындағы сыртқы сауданың дамуындағы кейбір проблемалар немесе саяси жағдай ...........21
3.2 Сыртқы эканомикалық байланыстары ............................................23
3.3 Ішкі айырмашылықтары ...................................................................25
3.4 Жапонияның экономикалық аудандары .........................................25
3.5 Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың ерекшеліктері .............................26
3.6 Мемлекеттің экономикалық жүйесі мен мемлекеттік бюджет .
Банк жүйесі .........................................................................................27
Қорытынды..........................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі .....................................................30
Кіріспе
Жапония эканомикасының даму ерекшеліктері.
Жапония көптеген ірі және кіші аралдардан тұрады. Жапоия солтүстігінен батысқа, оңтүстігінен шығысқа 3,5 мың км қашықтықта созылып жатыр. Аралдардың жалпы ауданы 378 мың кв, км, ал олардың саны 3900 жетеді. Ең ірі аралдарына мыналар жатады: Хонсю, Хоккоидо, Кюсю және Сикоку.
Жапония мемлекеті 47 префектураға бөлінеді, қалалары мен ауылдық жерлерінің әрқайсысының өз үкіметі, басқарушысы бар. 1999 жылдың наурыз айында жүргізілген халық санағы бойынша 125, 86 млн адамға жетті. Жапония КНР Индия, США, Индонезия, Бразилия, Ресей және Пакистан мемлекеттерінен кейін тұрып 8 – ші орынды иеленді.
Жапония тұрғындарының 99 % жапондықтар құрайды.
1875 жылғы саннақ бойынша халқының саны 35,3 млн адам болса, ал 1975 саннақ бойынша 100 жылдың ішінде 111,9 млн – ға жетті. Тұрғындарының ¾ бөлігі қалада өмір сүреді. 8,5 млн тұығыны бар астанасы Токио қаласында халық тығыз орналасқан. Мұнда 1 кв. Км жерге 332 адамнан келеді. Жапония тұрғындарының ерлері мен әйелдерін салыстырғанда шамамен тең келген.
196 жылы әйелдер 50,99 % - тін құраса, ал ерлер 49,01 % - тін құрады. Жапония қоғамында ескі дәстүрлері жалғасып келуде. 1998 жылы 65 жастан жоғары адамдар саны 16,5 % -ке жетсе, ал 1997 жылға қарағанда 0,5 % - ке өсті. Сол кездің өзінде 15 жасқа дейінгі балалар саны 0,3 % - ке қысқартылды және дәл кәзіргі таңда 15 % құрайды. Негізгі тіліне келсек Жапон болып табылады. Негізгі ұстанатын діндері – буддизім және синтоизім. Ақша бірлігі – цена.
Жапония каниститутциялық манархия. Канститутциялық заңға сәйкес император мемлекет және халық бірлігінің символы болып табылады.
Жапония мемлекеттік биліктің жоғарғы органы және заң шығарушы орган - парламенттен тұрады. Парламент – екі палатадан тұрады. Жапония жан – жақты дамыған мемлекет. 2,4 % тұрғыны орналасқан, 0,3% жерінің ауданын, яғни экономикалық потенциялы дүние жүзінде АҚШ тан кейінгі 2 – ші орынды алады. 1999 жылы дүние жүзілік өндірісте 14,6 пр құраса, сонымен қатар ұлттық өнім 3,4 трлн доллар қаржыны қамтыды.
Жапония өндірістері, сот алқалары, автокөліктер, тракторлар, ЧПУ құралыс – саймандары, компютерлер, өндірілетін жұмыстары металдарды балқытуда, тұрмыстық электрондық апаратураларды жаңа үлгіде жасау барысында дүние жүзінде 1 – ші орынды алады.
Электро энергияны қолдануда, химиялық өндірісте, мыс және алюминиді балқытуда және мұнай өңдеу барысында дүние жүзі бойынша 2 – ші орынды алды.
Жапонияның экономикасы сырттан келетін таварларға тәуелді. 100% мақта, жүн , 99,9 % мыс рудалары , 99,8% мұнай, 99,7 % темір рудалары, 81,8 % тас көмір сырттан сатып алынады. Жапония халықаралық сауда бойынша АҚШ және Ресей Федератциялық мемілекетінен кейінгі 3 – ші орынды иеленді. 1999 жылы дүние жүзілік саудадан 6,3 % импорттық және 8,9 % әлемдік экспортта өз үлесін алады. Ең алдыңғы орында экспортқа шығатын 74,7 % машина және 7,8% металл өндіруде, ал импортқа 20,4 % жанармаи мемлекет 70 % өндіріспен өз өзін қамтамасыз етеді.
АҚШ, Австрия және Канада Жапонияның өндірістік таварларына көп сұраныс беруде. Теңіз тағамдарының көлемі бойынша жапония дүние жүзінде 1 – ші орында келеді. ( шамамен 12 млн тонна. )
Сонымен қатар Жапония дүние жүзінде ақша аиналымын алтын өлшемімен есептеуде бірінші орынды алады. 40 % әлемдік банктік активі үлес тиеді.
Әлемдік ірі банктердің құрамына бірінші ондықтың ішіне Жапонияның 6 банкь кіреді. Жапонияның тікели шетелдік инвиститциясының көлемі 311 млн доллар ( 1999 ж ) дүник жүзі инвистициясының 11,7% құрайды. Жапония күрделі және өзіндік жолдың нәтижесінде әлемдік экономикалық державаға қол жеткізді. Жапония глоболизатциялық процесті экономикалық өркендеу және адам өмірінің өсуі үшін пайдаланылады.
Жапонияның табиғат жағдайлары және табиғат ресурстары.
Жапонияның орналасқан жағдайлары.
Ауданы – 372 мың км, халқы – 126 лн адам тұлады ( 1996ж ). Жапония ( Ниппон ) – ірі мемлекет, сонымен қатар Танық мұхит батыс бөлігіндегі 4 мың аралдардан құралған. Бұл територияның негізгі бөлігі Жапония архипелагында орналасқан. Және де 4 ірі аралда арналасқан олар: Хонсю ( 231 мың км ), Хоннайдо ( 79 мың км ) , Кюсю ( 42 мың км ), және Сикоку ( 19 мың км ).
Арал, Жапония құрамынан шығу, Азияның батыс бөлігіндегі аоалдардың аудандары 3400 км құрайды, барлық бағыт бойынша Оңтістік Шығыстан Солтүстік Батысқа қарай Жапония Батыс Қытай материгінен бөлінеді, Жапон және Охот теңіздері, Жапон аралдары Азия жағалауынан бөлінген. Батыстан және Оңтүстік Батыс Жапония Тынық мұхит суын паидаланады. Оңтүстікте Жапон архипелагы Хосю аралдарының арасында орналасқан, ал Сикоку және Кюсю ішкі Жапон теңізінде орналасқан. ( Сэто – Найкай ) Аралдың негізгі териториясы Шығыс Азиялық жағаға жақындығы, меридианда орналасуы релефінің күрделілігі мен климаты, мемлекеттің жеке биліктеріндегі географиялық табиғи жағдайдың қалыптасуы мемлекеттің тарихының және Японияның дамуына әсер етті.
Алғашқы қоныстанған аудандар Солтүстік Кюсю аймақтары жатты. Ары қарай қоныстану Солтүстік Шығысқа бет бұрды, бірте – бірте жағалық жерлерге қоныстанды. Ұзақ уақыт бойы әлеуметтік – мәдени және шаруашылықтың қалыптасуы Жапонияның Оңтүстік Батыс аймақтарында жоғары дәрежеде дамыды. Ол Жапония ішкі аймағына енетін еді.
VII ғасырда бұл жерде орталықтанған Жапония мемлекеті қалыптасты, оның алғашқы астанасы Осок шығанағы аймақтарында орналасты. VI – IX ғасырда Жапонияның дамуына сол кездегі олардың көршілері Қытай және Кореямен қарым – қатынасы әсер етті, бұл арқылы Жапонияға Қытайдан қытай мәдениетінің элементтері ( Қытай жазуы, буддизм және канфутцишілдік, ғылыми білімдер, шаруашылық құрлыс, тау істері тағы басқа ), енді.
Корея шығанағына енетін Солтүстік Кюсю және Оңтүстік – Батыс Хонсю аймақтарының дамуына осы мемлекеттермен сауда және экологиялық, шаруашылық байланыстары әсер етті.
Европейдтардың Жапонияны ашуы кеш қалыптасты – XVI ғасыр арасында.
Жапонияның табиғаты оның географиялық орналасуы, таулы ландшафтарда орналасуына таулы ландшафтарда орналасуына байланысты. Мемлекеттің ¾ бөлігін таулы жерлер, әрбір ірі аралда таулы аймақ немесе параллель таулы жүйелер бар. Техтоникалық әсерлерге байланысты және эрозияарға байланысты бұр жерлер күрделенді. Жапонияның таулары өте ірі ( орташа 600-1700 м , тең. Төмен.
Алғашқы қоныстанған аудандар Солтүстік Кюсю аймақтары жатты. Ары қарай қоныстану солтүстік шығысқа бет бұрды, бірте- бірте жағалық жерлерге қоныстанды. Ұзақ уақыт бойы әлеуметтік – мәдени және шаруашылықтың қалыптасуы, Жапонияның Оңтүстік Батыс аймақтарында жоғары дәрежеде дамыды. Ол Жапогияның ішкі аймағына енетін еді.
VII ғасырда бұл жерде Орталықтанған Жапония мемлекеті қалыптасты, оның алғашқы астаналары Осак шығанағы аймақтарында орналасты. VI – IX ғасырда Жапонияның дамуына сол кездегі олардың көршілері Қытай және Кореямен қарым – қатынасы әсер етті, бұл арқылы Жапонияға Қытайдан «Қытай мәдениетінің элементтері ( Қытай жазуы, буддизм және конфуцишілдік, ғылыми білімдер шаруашылық, құрылыс, тау істері т.б.) енді.
Корея шығанағына енетін Солтүстік Кюсю және оңтүстік – батыс Хонсю аймақтарының дамуына осы мемлекеттермен сауда және экономикалық, шаруашылық байланыстары әсер етті.
Жапонияның климаттық жағдайы халықтардың өмір сүруіне және де нгіншілік шаруашылығына қолайлы болып табылады. Хоккайдо және Солтүстік Кюсю өлі климаттық зона жағдайына тән, оңтүстік бөлігі Хонсю, Кюсю, Сикоку – субтропиктік , Рюкю аралы – тропикалық климаттық белдеуде жатыр. Жапония материгіне атмосфералық муссондық циркуляциясы тән. Материктің жазы жаңбырлы, ал қысы суық, қатты болып келеді. Жапонияның орталығында таулар орналасқан. Мұнда қыстың суық ауа массасы материктің батыс жағалауына қатты әсер етеді. Субтропикалық және тропиктік климаттық жағдайдағы Оңтүстік аудандарында әсіресе ауыл шаруашылықтарына өте қолайлы болып келеді. Кейде мұнда жылына 2 рет өнім алып отырған.
Шығыс Жапонияның климатына өз әсерін тигізетін Куросионың жылы ағыстары, солтүстік- батыс жағалауларында Оясио суық ағысы ағып өтеді. Жапония өзендері көп салалары, бірақ халыққа пайдасы аз. Солардың ішінде ең ірісі Синано, оның ұзындығы 367 км. Өзендердің көпшілік бөлігі таулы толқынды өзендерге жатады, шаруашылыққа жарамсыз, бірақ гидроэнергия және ирригация үшін суы өте қажет.
Гидроэнергиялық потенциялды қолдану орталықтанған таулы аудан Хонсюда ерекшеленеді. Сонымен қатар Жапонияда көптеген көлдер ірі сулы аймақтарда болады. Шамамен елдің территориясының 2/3 бөлігін орман алып жатыр. Мұнда ағаш өңдейтін жәен де кесетін базалары болған.
Тарихи ұзақ кезең барысында Жапония дамыды, мәдениет саласын игеру барысында тек ғана көрші Корея және Қытай елдерімен байланыста болды. ХV – XVI ғасырларда Жапонияға Партугальдық және Испандық миссионкрлер жетіп келді, ( солардың арасында елде христиндықтың елге бірінші әсер етуінен және шығыс еуропалық өркениетті )
Шығыс Еуропалық өркегниетті елдің арқасында елге бірінші рет христиан діні әсер етті. ХІІ ғасырдың басында елде Токугава сегунаты өз үстемдігін орнатты. XVI ғасырды басып Жапон ең алғаш рет Еуропа мемлекетімен байланыс жасады. 1542 жыл Кюсю аралының оңтүстік жағасында ең алғаш Партугальдықтар пайда болды. XVI 5асырды4 80 жылдарында Кюсю аралында 100 000 аса христиандар болды. XVII ғ басында Жапонияда ағылшын және Галланд көпестері өздерінің қызметін жүргізе бастады.
XVI ғ соң XVII ғ басында Жапонияны біріктіру үшін қажетті саяси және экономикалық алғашарттар қаралды. Ол кезде өндіргіш күштер дамыды, сауда кеңейді, христиандық Жапонияда басқа елдерден соның ішінде Галландия және Қытаймен сауда – саттық жасауға толығымен тиым салды. Жапонияда оқшаулану саясаты 200 жылға жуық уақытқа созылды. Жапонияда шамамен 150 жыл өзіндік оқшаулану саясаты аяқталды, сонымен бірге қайтадан Америка, Ресей, Англия, Франция және басқа елдерге есігі айқара ашылды. Дәл сол кезінде Азияда отарлау саясаты күйретілді. Жапонияның отарлау саясатынан қашу барысында тең құқылы емес келісім шартты бұзды. Елде « ашық » есік саясаты кезінде басқа мемлекеттермен қорытынды шығарды және Европа және Америка елдерімен бір қатарда тұрды. Мэйдзи үкіметі Жапония саясатын « бай ел, күшті армия » деп арындатты.
Жапония Европа және Америка елдерінен заң қорғау құқықтарын және ғылыми білімдерін техналогиясын тез арада қабылдап, оны өнеркәсіпті жан – жақты және қарулы күштерін нығайта түсті. Мэйдзи үкіметі осыларды игеріп үлгерді. Қытай және Ресей елдерімен соғыстағы жеңістен кейін Жапонияда ұлттық және мелитарлық саясаты күшке енді. Жапония өзі әлемдік империялистік державияға қарсы тұрды. Сонымен қатар Корея және Қытай елдерін отарлау саясатының барысында 2 – ші дүние жүзілік соғысқа қатысты. Жапония оңтүстік – батысы Азия територриясын басып алу нәтижесінде Азия халықтарына өте үлкен қиыншылықтар туғызды және адамдардың өліміне алып келді. Жапонияның өзі осы кезде 3 млн адамынан айрылды, ал Жапонияның Хирасима және Нагасаки қалаларында дүние жүзінде 1 – ші рет атом бомбасы жарылды. Осыдан кейін барлық ел өздерін күлге айналғандай сезілді. Соғыста жеңілгеннен кейін Жапон өзінің 2000 жылдың тарихында 1 рет одақтық держава бөлініп қалды. Ал бұл Жапон халықтарына күтпеген жағдай болды.
Екі жақты қатынас нәтижесінде Ресейге де өз зардаптарын тигізді, 100 жыл бойы 2 ел импералистік бәсекелесте болды. Соғыста барлық қиыншылықты басынан кешірген Жапония әлемге тән емес констутциялық ұқсас заңдарды қабылдады. Соғысты болдырмауды ұлттық саясатпен ұштастырды. Олар кішкене болсын өз қауіпсіздіктерін сақтау барысында Жапон американдық келісім шартқа арқа сүйеді........