Поиск по сайту

Нарықтық экономика заманында жаңа техника мен тұрмыстық құралдардың маңызы зор. Алайда, қарапайым тұрғындардың кейбір заттарды сатып алуда қалтасы көтермей жатады. Ал несиеден несиеге өмір сүру мәселелерді шешпейтіні анық. Осы тұста қаржыгер маман Әлихан Ғаділбеков қарапайым халық үшін қаржыны тиімді басқару және жаңа несие алмай өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыратын, маңызды нәрселерді несиесіз қол жеткізуге, ақшаны тиімді үнемдеуге көмектесетін бірнеше кеңестер ұсынды.  

Қолында алтын қазынаға айналған ұялы телефон болса жеткілікті. Айына 100 мың теңге көлемінде жалақы алатын адамның ақшасын кез келген жерде отырып-ақ бір апта аралығында, тіптен жарты күн ішінде табыс көзін алатын мүмкіндікке жеттік.

Конституцияға сәйкес, әркім қауіпсіздік пен гигиена талаптарына сәйкес келетін еңбек жағдайларына, ешқандай кемсітусіз еңбегі үшін сыйақыға, сондай-ақ жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғауға құқылы.
Еңбек және олармен тікелей байланысты қатынастарды құқықтық реттеу Қазақстан Республикасының Еңбек кодексімен, заңдарымен және өзге де нормативтік құқықтық актілерімен қамтамасыз етіледі.

Жаңа жылға бір айдан аз уақыт қалды. 2023 жылы қазақстандықтарды қандай өзгерістер күтіп тұр? Massaget kz тілшісі шолу жасады. 

Интернет кеңістігінде қысқа мерзім ішінде жоғары табыс көзі туралы  және үміткерге саусақпен санаулы талаптар қоятын хабарландыруларды жиі кездестіруге болады.

Банк өкілдері қарыз алушының жұмыс орнына, туыстарына хабарласып, одан нәтиже болмаса, қарызды жалақысынан ұстап қалып жатады. Бұл қаншалықты заңды? Нақты қандай жағдайларда банк борышкердің жалақысынан ұстап қалуға немесе оның жалақы картасын бұғаттауға құқылы? Осы және өзге де сұрақтарға заңгер Данияр Түймебаев жауап берді деп хабарлады massaget.kz сайтына сілтеме жасап.

-Мама! мен ертең мектепке барғым келіп отырған жоқ, бәрібір дұрыс сабақ болмайды. Әдебиеттен беретін апай тапсырма береді де, соткасын шұқылап отырып алады. Берген тапсырмасын жазған, жазбағаныңды да тексермейді. Ал, тарих сабағы мүлдем қызықсыз, оқығың келмейді.
-Қой, о не болғаның балам, олай айтпа,-мамасының күңкіліне құлақ аспаған Ерлан, тез киінді де сыртқа шығып кетті. Ерлан биыл тоғыз бітіреді, соңғы кезде өскенде кім боламын, не жұмыс істеймін, заман қалай болмақ деген сияқты сұрақтар мазалайтынды шығарды. Жалғыз ер бала болғасынба әке— шешесі бетінен қақпай өсірді. Бірақ онымен ол тентек болып кеткен жоқ, керісінше жасына тән емес сұрақтарға жауап іздейтін, ойшыл болып өсіп келеді. Айтпақшы, жасына тән емес сұрақтар деген, қазіргі уақыттағы елде болып жатқан оқиғалар, халықтың хал ақуалдары ерекше ойландырып соған жауап іздейтінді шығарды.
Шынында Ерланның үйі молшылық дегеннің не екенін білмей келеді. Әкесі шопыр, мамасы жұмыс істемейді, әйтеуір ес білгелі ауырудан шықпайды. Ескі бір бөлмелі жұпыны пәтерде өмір сүріп жатыр. Әкесінің тапқаны тамақтарына әрең жетеді. Кейде соның кесірінен үйде айқай да шығып кетеді. Осы үйдің еркегі сен бе, мен бе, деген мамасының айқайы жиі құлақты жаратын болып жүр. Сыныптасы Абай үлкен екі қабатты коттеджде тұрады, папасы сабаққа жиппен әкеледі. Абайдың қалтасы тиын тебеннен құрғамайды. Осы екі жағдайды салыстырып айырмашылығының себебін іздейді, неге?
Тоғызды бітірсем міндетті түрде жұмысқа тұрамын, колледжге түсемін, ақша тауып, үш. қарындасымды оқытамын, пәтерімізді кеңітемін. Қиялға шомып кеткен Ерлан жаяу жүргінші өтетін жолаққа таяп қалғанын бірақ байқады. Соңғы кезде Ақтаудың көшесі көлікке тым толып кетті ме, көше тарма, әйтеуір байқамасаң басып кетулері қиын емес. Кішкентай күнінде, екінші сыныпта оқып жүргенде балдардан асық ұтып алып, жинап балдарға сататын, сөйтіп тиын жинап үйге нан сатып әкелетін. Мамасы айналып, толғанып отырғаны асыраушым менің, деп.
Ерлан шын мәнінде есейуге, қатты асығуды тезірек өз қолы өз аузына жетіп әке-шешесін, қарындастарын қиыншылықтан құтқарғысы келеді. Әсіресі былтыр бірінші қырырқүекте киім, сөмке алатын, қағаз, құрал алатын ақшалары жетпей қиналғандары естен кетер емес. Папалары он шақты күн ауырып жатып қалып, дұрыс ақша шықпаған. Бір мейірімді жандар көмек көрсетіп барлық қажетті оқу құралдарын алып берген болатын. Сондағы бала жүрегі қатайып, өзіне берген серті бар. Ол серті үлкен жұмысқа кіріп, ақшаны көп табатын бастық болу, немесе, Абайдың папасындай кәсіпкер болу. Оның бірден бір жолы сабақты жақсы оқып, жоғарғы оқуға түсу екенін бала жүрегі қанша сезсе де, қазіргі білім деңгейінің төмендігі іштей тежей беретін сияқты. Негізінде Ерлан өте зейінді бала, бірақ қырсық мінезі де жоқ емес. Мектептегі сабақ беретін мұғалімдерге көбінесе көңілі толып көрмепті, тек математикадан беретін апайы ғана ұнайды. Басқа мұғалімдерінің білім деңгейлері төмен бе, әлде өз жұмыстарына жауапты қарамайма, әлде Ерланға беймәлім себептері барма?, әйтеуір уақыт өтсе болғаны дейтін сияқты. Құлағың салбырап сабақта тыныш отырсаң болғаны оң баға алатының кәміл.
Сөйтіп жүріп тоғызыншы сыныпты да бітірді, мамасына колледжге түскісі келетінін айтып еді, қарсы болмады. Өткенде балдардан естіген мұқтаж жанұяларға көмек ретінде оқуға тегін қабылдайды екен, тіпті шәкіртақы да төлейтін көрінеді. Мамасы өкпесін сүйретіп жүріп іліктірді ау әйтеуір, бұйырса құрылысшы болмақ ойы бар. Колледжде оқып жатырғанына да біршама уақыт болды. Сабақ анау айтқандай қиында емес. Мектептегіден қайта оңай сияқты ма, Ерллан көп қиналып жүрген жоқ, өзі құралпы Мейірім атты бала мен бірге жүреді, оның да жанұясының жағдайы мәз емес. Мұның әйтеуір әкесі бар ғой, азды көпті ақша тауып жүрген, ал оның әкесі қайтыс болған. Жалғыз шешесі жұмыс жасап зыр жүгіріп үш баласын асырауда.
-Мейірім, мен кеше балдардан естідім, той болатын мейрамханаларда біз сияқты балдарға уақытша жұмысқа рұқсат етеді екен. Бір той атқарсаң үш мың теңге.
-Ақшасы тым аз екен, оның үстіне түнгі сағат үшке дейін жүретініңді айтсайшы, деп күрсінді Мейірім.
-Жоқтан жақсы ғой, істеп көрсек қайтеді.
Осылайша келіскен екеуі демалыс сайын мейрамханаларда жұмыс жасап жүрді.
• Ерлан күндегісінше сабақтан келсе есік алды абыр, сабыр. Біреулер киіз үй тігіп жатыр. Баласы келді, деп сыбырлайды біреулері. Жүрегі бірдемені сезгендей қатты соғып кетті. Ойына мұрсатта келгені, соңғы кезде шешесінің ауыруы кенеттен меңдеп жатып қалғаны. Жөтелгенде аяқ астынан тұншығып кететін. Еңіреп жылап оң жақта жатқан шешесіне тұра жүгірді. Біреулер ұстап жібермей –жігітсің ғой мықты бол, деп жатса, біреулер мынау індеттен қайтқан сияқты абай болың, деп сыбырлайды. Шынында да, жоқшылық қолын байлаған мамасы аптекадан дұрыс дәрі де ала алмаған болатын. Кетеді ғой, әлде қандай шығар, дейтін. Өзі бұрын көрмеген адамдар толып жүр, бұлар сонда ағайындары ма екен, егер болса осы уақытқа дейін неге көрмеген?.
• Осылайша Ерлан Мамасынан демде айырылды. Әкесі үнемі сапарда жүреді де үш қарындасы жалғыз өзіне қарап қалды. Үлкені алтыншы сыныпта, ортаншысы екінші сыныпта, одан кішісі бала бақшаға баратын еді оғанда апаруға шешесінің жағдайы болмай соңғы айда үйде болатын. Іштей қатайып алған Ерлан қайтсемде оқуымды бітіруім керек, мен жігітпін ғой, бәріне де шыдаймын, деп жігерін қайрап алды. Іздеп жүріп қосымша жұмыс та тауып алды, бір бала бақшаның аумағындағы ағаштарды күнара суарып тұру керек екен, айына жирма мың беретін болды. Жирма мың шәкірт ақысы тағы бар, іштей өзіне разы болған Ерлан күлімдеп қояды.
• Колледжін бітіріп, бір жамағайынының арқасында, қала басындағы құрылысқа жұмысқа кірді. Жұмыстары қиындау бетон құяды, ағаштан қалып құрастырады, биікте жұмыс жасаған да қауіпті екен. Қасындағылар кілең жалдамалы жұмысшылар, өзбек, қалпағы аралас. Шебердің көзі тайып кетсе қалай болса, солай жасауға дайын тұрады. Арттарын түзетіп әлек болады. Бір күні сондай жағдайдың үстіне, бастықтары түсіп қалды. Құрылған қалыпты қайта бұзып жатырған Ерланды тоқтатқан бастығы, -қайсысы мынаны жасаған, мен білмей жүр дейсің бе? Содан талқылау басталды, бәрін тұрғызып қойып кіналы ұстаны тауып алды да жұмыстан қуып жіберді. Кетіп бара жатып жұдырығымен көрсетіп барады екен, ернін тістеп алған, қап бәлем тұра - тұр деген кейіп білдіреді.
Қыстың бір тұтам күні тез батып үйге қайтарда қараңғы түсе бастайды. Сондай бір кеште құрылысты қоршаған шарбақтан шыға бергенде, көк желкесінен бірдеме сарт ете қалды да аспан айналып жүре берді. Көзін ашса ауырухананың бөлмесінде жатыр екен. Сөйтсе сағат тоғыздарда жұмысқа келе жатырған қарауыл көріп қалыпты, есептеп қарасаң үш, төрт сағат ессіз жатқанын анықтау қиын емес. Миы мықтап қозғалған, қатты соққыдан шекесі қанаған, әйтеуір бас сүйегі аман екен, дейді, дәрігерлер есін жинағаннан ойына келгені қарындастары не істеп жүр екен, әкесі де Өзен жаққа кетіп еді, келді ме екен, менің жатып қалғанымды білеме екен, сан сұрақ шарадай басын шақшадай қылды. Соткасының да батареясы отырып қалыпты. Ашып қараса әкесі телдефон соға беріпті, жалмажан әкесіне телефон соқты, әйтеуір үйде екен, қорықып кетпесін, деп болған жәйді толық айтқан жоқ, құрылыста құлап қалып ауыруханаға түстім, қазір жақсымын, бұйырса таңертең үйге барамын, деді. Жатып алып ойға батты: өмір неткен әділетсіз еді, мен оған не істедім, менен көретіндей, бар болғаны қалыпты бұзып қайта жасағаным ба, бағана полиция болған жәйді жазып алып кетіп еді, ұстады ма екен әйтеуір.
Көп ұзамай Ерланды құрылыс шебері лауазымына жоғарлатты. Бастықтарына ұнайтыны, Ерланның бойына біткен жауапкершілігі, адалдығы, бастаған жұмысын аяғына дейін жеткізбей жамбасы жер искемейтіні. Қазірлері Ерланның жалақысы жоғарылаған, артық ақшасын депозитке салып жинап жүр, оның үстіне үлкен қарындасы да биыл мектеп бітіріп, жоғары оқуға сырттай тапсырды да, бір мекемеге жұмысқа кіріп алды. Құдайға шүкір жағдайлары біртіндеп жақсарып келеді. Тұрғынүй жинақ банкісінен арзан үй алуға талпынуда.
Онбес жасынан жұмысқа араласқан Ерлан бұл күнде әбден піскен еді, арада бес жылдай уақыттың ішінде үлкен құрылыс мекемесінің білдей бас инженер лаузымына көтерілді, қазірлері үйлерін кеңейтіп жаңа шағын ауданнан пәтер де алған еді. Ендігі ойы жатпай, тұрмай өз кәсібін ашу... Бастапқыда өте қиын болды, себебі жұмыс бастау үшін айналдыратын қаржы да керек еді. Мекемесін ресми заңдастырып алғасын, банктен кредит алды, тұрғын үй салуға халықтан қаражат жинай бастады, жер сатып алды, сөйтіп бірте, бірте аяғына тұрып кеткен еді. Алғашқы салған 48 пәтерлік бес қабат үйі, көрген сайын көзіне оттай басылады. Бүкіл күш- жігері, жинаған тәжірибесі, бала кезінен арманы бәрі, бәрі осы үйге сиып кеткендей еді. «Алдыңа айқын мақсат қойсаң бәріде орындалдады», деген осы екен.
Қазірлері қаладағы ең үлкен кәсіпкерлердің бірі, жыл сайын жоқ – жітік бір мүжалсыз жанұяға пәтер кілтін тегін беруде. Ендігі ойы кәсібін кеңейтіп басқа облыстарда тұрғын үй салу. Жуырда қосалқы шаруашылықта ашып қойды, төрт түлік малды жинап санын көбейтпекші. Айтпақшы әкесіне заманауй су жаңа көлік алып берді, әкесі мал шаруашылығы жағында тырбыңдап жүр. Үлкен қарындасы оқуын бітірген, экономист болып қасында жұмыс жасап жүр. Сөйтіп анасының кішкентай асыраушысы үлен белді кәсіпкерге айналды.
Иа, «Алдыңа айқын мақсат қойсаң арманың орындалады»,

Насыреддин Қожырбайұлы

Tengrinews kz тілшісі Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасы бойынша құрылған ұйым қалай жұмыс істейтінін білу үшін "Қазақстан халқына" қорының басшысы Болат Жәмішевпен сөйлесті.

Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов мұғалім тапшы өңірлерге үздік педагогтерді тарту үшін арнайы бағдарлама әзірленетінін мәлімдеді.

Қазақстанда 2022 жылдың 1 қаңтарынан бастап бірқатар өзгеріс күшіне енеді. Жәрдемақы мен зейнетақы өсіп, ең төменгі жалақы көтеріледі, жаңа салық пайда болады. Осы және өзге де жаңашылдықтар туралы толығырақ Sputnik Қазақстан материалынан оқыңыз.

Жастық шақтағы ең терең әрі салиқалы ойлардың төресі –  «жарымды қалай таңдаймын?», «жар таңдағанда неге мән беру керек?» деген сауалдар төңірегінде. Әйтеуір, біріміз Төлегеннің Жібегіндей, Абайдың Әйкеріміндей аруды аңсап жүрміз, ал екінші тарап қиялына Мұхаммед (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) пен оның сахабалары секілді иманды, парасатты жігіттердің образын сақтап қойған.

Елімізде төлем карталарының бірнеше түрін кез келген қазақстандық банктен ашуға болады. Оларды қолдану түрі, ұсынылған қызметтер мен шарттары сіздің таңдауыңызға әсер етуі мүмкін. Тіпті соңғы кездері қолма-қол төлем жасағаннан гөрі банк картасымен сауда жасау жиі кездеседі. Себебі банк картасы жалақы алу үшін ғана емес, ақша аудару, ақшаны сақтау, бонус жинақтау, бөліп төлеу және несие алу үшін де қолданылады.

600 мың педагогтің жалақысы 25 пайызға артады. Бұл туралы ҚР Премьер-Министрі Асқар Мамин айтты.

Әлемде қызықты оқиғалар өте көп. Бірақ біз оған назар аудара бермеуіміз мүмкін. Дегенмен бір сәт қызықты таңқаларлық жайттарға да көз тоқтатып көрейік.

Кіндігі арқаның көк орай алқабы,
Самалы жүзіңді құшады алдан.
Көгінде күн күлген мұндай жер кім білген,
Шарықтап ән болып құшады алдан.
Нұр тұнған өмірім,
Құлпырған өңірі ,
Өзгеден тұратын дара дархан,
Атыңнан айналдым Жаңаарқа.
Биыл Жаңаарқаның 90 жылдығы мен Алаш деп қазақтың қамын ойлған кемеңгер ақынымыз Сакен Сейфуллин 125 жылдық мерей тойы аталып өтілді. Жаңаарқаның халқының....

2024 жылға қарай педагогтердің жалақысы 2 есеге артады. Бұл туралы бүгін Үкімет отырысында ҚР Білім және ғылым министрі Асхат Аймағамбетов айтты.

Қазақстан үкіметі зейнетақы жинағының бір бөлігін үй жағдайын жақсарту, емделу немесе инвестициялық компанияларға беру мүмкіндігін қарастырып, шара қабылдап жатыр. Осыған орай 2021 жылы 21 қаңтарда зейнетақы төлемін тұрғын үй жағдайын жақсарту үшін пайдалану ережесі бекітілді. Ал 23 қаңтар күні Бірыңғай жинақтаушы зейнеатақы қоры мен “Отбасы банкі” акционерлік қоғамы Еnpf-otbasy.kz сайтын ашты.

Саған қыз ұнап жүр ма? Сол қызбен кездесу қалай бастауға болады? Бастаудың қандай қателердің түрлері болады? Соның бәрі осы мақалада оқи аласын.

Қызығушылық. Қызбен кездесуді бастамас бұрын алдымен сенің оған ұнайтыныңды білу керек. Оның саған деген қызығушылығы болу керек. Егер қыздың саған деген сезімін немесе ұнатуын байқамасаң, онда төмендегі берілетін кеңестердің қажеті шамалы. Мұндай жағдайда сенің бас қатырар мәселең тек қыздың қызығушылығын оятуға....

«Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас» деген сөз бар. Расында осы бір туған жер сөзінің астарында  оттан да ыстық Отан, Атамекен, кіндік қаным тамған жер деген ұғымдар астасып кетеді. Ал Отанды қазақ анасына теңеп, тіпті Отан ана дейді. Осыдан-ақ бұл түсініктің қазақ үшін киелі екенін аңғару қиын емес. Жаугершілікті көп көріп, «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама», ашаршылық, тәркілеу, репрессия, Ұлы Отан соғысы сияқты толып жатқан тарихи кезеңдердің нәубеттерін бастан өткізген халқымыз бізге осындай алпауыт жерді мұра етіп қалдырды. Сондықтан бүгінгі және келер ұрпақ алдында үлкен міндет — туған жерімізді көздің қарашығындай сақтап, оны өркендету көркейту тұр.  Осы бір...

Сөйлесең оған тәттісін арна сөзіңнің,

Сақтай біл оны қарашығындай көзіңнің.

"Ерім" деп саған тағдырын сеніп тапсырған

Бір үйдің гүлін аманатым деп сезінгін.

Бас ие болдың, кешегі жүрген бала емес.

Демейді өмір, басыңнан....

«Тілектің ең жақсысы әдемі айтылғаны емес, қабыл болғаны», - деген екен данышпандар. Иә, «Шешен сөзден не пайда, болмаса көпке сіңімді?!» дегендей, жұрттың алдында әдемі сөйлеу бір бөлек, алайда екі жасқа шын жаны ашыған адам, ең алдымен, тілегінің қабыл болуын, олардың бақытты ғұмыр кешуін қалайтыны анық. Кейде қанша тойға барсақ та, аузымызға дұрыс сөз түспей, «Бақытты бол!» дегеннен әрі аса алмай жатамыз. Алайда, микрофон ұстап, сөз алу деген – дүйім жұртты аузыңа қарату, назарын аудару, көпшілікке де, жастарға да өнегелі, тағылымды дүниені айтып қалудың мүмкіндігін алу деген сөз. Ендеше, талай адам бас қосқан салтанатты жиында сөзден тосылып, өзгелерге қосылып қалмау үшін төмендегі бірқатар тілектердің топтамасын назарларыңызға ұсынамыз.

Алфавит бойынша түс жору осы ақпаратымыз əр заттың артында мағына жататынына сенетіндерге арналған. Өз түсіңізге қол сілтемеңіз! Олар – сіздің ішкі жан-дүниеңіздің айнасы, оның бағыт-бағдарын бағыңыз. Мұқият болыңыз, бүгінгі түсіңіз сізге қандай сыр жасырмақ? Түс жору қазақша алфавит бойынша
Түнде түсіңізге кірген тылсым, құпия түстің мағынасын білгіңіз келеді ме? Біздің түс жорамалдарымыздың арқасында күнделікті түсіңіздің сырын ашып, бүгігіңіз бен ертеңіңізді зерттеп, ішкі уаймыңыз бен шешілмеген сұрақтарыңыздың жауабын табуыңызға болады. 

Тақырыбы: Экономикалық білім беру - бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу кепілі

«Білім беру жүйесі – Қазақстанның бәсекеге нақтылығы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдардың бірі» (Н. Ә. Назарбаев)

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев биылғы жолдауында және жуырда баспасөзде жарияланған «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» атты бағдарламалық мақаласында адами капиталды жаңа сапаға көтерудің басты тетігі ретінде білім сапасын дамытуға жаңа серпін береді.

Биылғы көктем әлем халықтарының есінде мәңгі сақталары сөзсіз. Коронавирус індеті жаппай тарап, жер планетасының тұрғындарын әбден абдыратты. Жұқпалы аурудан сақтану мақсатында екі ел арасындағы шекаралар жабылып, мемлекет тұрғындары карантинге үйлеріне қамалды. Адамдардың осыған дейін күнкөрісіне жарап тұрған жұмыстары тоқтады, кейбірі тіпті қысқаруға ілігіп, табыссыз қалды. Сондай елдің бірі Қазақстан. Біздің елде де көктемгі карантиннің салдарынан жұмыссыздық деңгейі күрт өсіп, халықтың күнкөрісі күн санап төмендеп барады.