Бөлім: «Жаңылтпаштар»
Жаңылтпаш — қазақ ауыз әдебиетінің шағын жанры. Жаңылпаш ойын-сауыққа жиналған жұртты күлдіру; жас ұрпақтың тілін ұстартып, әр түрлі сөзді шапшаң айтуға үйрету мақсатымен пайда болған. Жаңылпаштың сөздері адамды жаңылдыратындай қиын, көбінесе, ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардан құралады, қара сөз немесе өлең түрінде болады. Жаңылпаш ойын-сауықтарда ән білмейтін, жатқа тақпақ айта алмайтын жастарға жаза ретінде де қолданылған. Мұндай ұятты жағдайға қалмас үшін әр жас жігіт пен қыз ән-жыр үйренуге талпынған. Қазіргі кезде Жаңылпаш жаңа мазмұнға ие болып, түрі мен мазмұны жағынан молыға түсті. Жас ұрпақты достыққа, бірлікке, адамгершілікке, ізгі қасиеттерге тәрбиелеудің маңызды құралына айналды. “Қамаштан көріп қалашты, Қалашқа Жарас таласты, Бөлінсін десең қалаш тең, таласпа Жарас Қамашпен” сияқты тәрбиелік мәні зор Жаңылпаштар бала бақшалар мен мектептерде жиі қолданылады.
Қазан бетiн жаппақ қақпақ таппақ,Тапқан қақпақСатпақ-сатпақ,Таза қақпақ таппақ
© Ескен Елубаев
САП ҚҰРҒАН «ƏЛIППЕ»
(аллитерацияға құрылған)«А»Ардақтар асыл адамың,Ақ сүтiн ақта ананың...Ананың алсаң алғысын,Азаматсың, арлысың,Атағың асар аспандап,Абыройың..
© Ескен Елубаев
Шалғыңды шыңдап,Шалғынды шап шындап.Шөпшабыста шалапқаШөлiркесең шөлдi бас,Шалап – шаңдулы шанақта.
© Ескен Елубаев
«Т»Тастан-тасқа тайғанап,Таудан түскен таутеке,Төңiректен тың тыңдап,Тапжылмастан тұрды да, Тiке тартып талтүстеТасқайнарға таяды.Тасқайнардың..
© Ескен Елубаев
Сұрапыл сел сарқырама сияқты,Сай-саламен сарылдаған су ақты.Самырсынды сiрiңкеңiз секiлдiСырт сындырып, сереңдетiп сұлатты.
© Ескен Елубаев