file loc phone login_m arrow_left arrow_right author ca cat compl coms del down fav fav_del fav_m fav_m_del fb gp left like login mail od reply right search sort sort_down sort_m sort_up tw up view vk ya

Бөлім: «Өлеңдер»

Өлең – шағын көлемді поэзиялық шығарма. Ырғағы мен ұйқасы қалыпқа түскен, шумағы мен бунағы белгілі тәртіпке бағынған нақысты сөздер тізбегі. Өлеңнің түрлері мен жанрлары әр алуан: ода, элегия, баллада, сонет, т.б. Кең мағынасында өлең қысқа көлемді поэзиялық туындылардың жалпы атауы болса, тар мағынада музыка өнер мен сөз өнеріне ортақ туынды, яғни ән өлеңі. Қазақ ауыз әдебиетіндегі халық өлеңдері еңбек-кәсіпке орай (аңшылық, төрт түлік, наурыз өлеңдері), ескілікті наным-сенімге байланысты (бақсы сарыны, арбау), әдет-ғұрып негізіндегі (салт, үйлену, мұң-шер өлеңдері), қара өлең, тарихи өлең, айтыс өлеңдері болып бөлінді. Өлең сөздердің болмысы, жаратылысы аса күрделі, оған ишара, меңзеу, салыстыру, жұмбақтау, астарлау, бейнелеу, теңеу, ұқсату, т.б. тән. Өлең лирика жанрында кең тарады, тақырыбы жағынан саяси, көңіл күйі, табиғат, махаббат және философия түрлерге жіктеледі.
Әз Наурыз
Әз Наурыз – бірлігімнің берекеті,Кенболсын еліміздін керегесі.Іргесі сөгілмеген қазағымның,Ырысы төгілмеген мерекесі. Күн мен түн теңеліп,Жаң-дүние..
©  Әліпов Айтбек Рымбекұлы
Қоштасу
Ақ өрмек жолын құрайын,Еркелеп кімге тұрайын.Ақылға дана, жеңеше-ау,Ақылды кімнен сұрайын.Ақ көйлек кидім белдемше,Ойнаушы едім өзгеше.Айналайын, жан..
Қоштасу
Жүкке жапқан ақ киіз талдырмасы, дүние-ай,Көңілімді, ағалар, қалдырмашы-ай-ай.Көңілімді, ағалар, қалдырсаң да, дүние-ай,Алақандай ақ жаулық..
Аға, бауыр, қош-қош-ай!
Бұл жалғанда не қатты-ай, ырғай қатты-ай-ой,Тарлан деген жылқының тілі тәтті, үрия-ай-ай.Әке менен шешенің мейірі қатты-ай-ай,Өз баласын жылатып..
Қыздың қоштасуы
Үй артында үйген тас,Болмайды екен қыз жолдас.Болар болса қыз жолдас,Болмас па ең тең жолдас. Ауылым, елім-ай,Аман бол елім, аман бол,Ел қайда..
О, тоба, пәни жалған-ай
Ендеше, ақ табан ат-ай, ақ табан ат-ай,Бәйгеден қалмай келер мақтаған ат-ай.Жүзіңді көрмегелі-ай көп ай болды-ай,Жүрмісің аман-есен..
Қоштасу
Шешесінің қызымен қоштасуы—Қарағым-ай,Халқыңа қалаулы бол,Еліңе елеулі бол!Ертемен ерте тұрарсың,Түндігіңді ашарсың,Сиырыңды сауарсың,Малыңды өріске..
Жұбату
Есіктің алды тастақты, бикем,Тастақты қоян баспапты, бикем.Атасы басқа жау жеңген, бикем,Боз үйге салып тастапты, бикем.Есіктің алды құмдақты..
ҚАЙЫМ АЙТУ, ҚОШТАСУ
Жігіттер аттың үстінде тұрып, ұзатылған қыз отырған үйдің сыртынан айтады:—Тарының басы тарақты, бикем,Қыз қылып сені жаратты, бикем.Борышын кісі қоя..
Сыңсу - Жеңгесіне айтқаны:
—Көк көйлек кидім бүрмелеп,Етек пен жеңін түймелеп.Бермеймін деген, жеңгем-ау,Үйден де шықтың сүйрелеп.Шапан піштім бой-бойлап,Жағасын тіктім ой..
©  Сыңсу
Сыңсу
Үй-ішіне айтқаны:—Есіктің алды ошаған,Жылқы ішінде қашаған.Жыл айналып келгенше,Қош-аман бол, босағам!
©  Сыңсу
Сыңсу - Шешесіне айтқаны
—Базардан келген тақтайым,Сындырмай қалай сақтайын.Айналайын, анам-ау,Ақ сүтіңді қайтіп ақтайын?!Жылқы ішінде тебеген,Базарда келген..
©  Сыңсу
Сыңсу - Әкесіне айтқаны
—Көк көйлек кидім төкпелі,Мен әкеме өкпелі.Өкпелі болмай қайтейін,Бір жыл маған көп пе еді?Есіктің алды жапырақ,Жапырақ жатыр жалтырап.Әкем берем..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Төрт бұрышы түндігімнің басбауым-дыСұрайды алты жеңгем шашбауымды.Сұраса алты жеңгем алат дағы,Ел-жұрт, айналайын қалад тағы.Ел-жұрт айналайын..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Байлар киіз саладыТүңлік қылып.Қызды Құдай қойыптыМұңлық қылып.Қызы болмай әкемнің,Ұлы болсам,Өз елімде жүрер емБилік қылып.Қайың құрық,Құрығымды..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Ақ үйдің сәні дөдеге,Ақсұңқар ілер бөдене.Айналайын, жан әке,Сенсіз сәнім келе ме?Есік алды қара ағаш,Қабығын алсам, жалаңаш,Мен жыламай кім..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Алтын да менің босағам,Аттап бір шығам деп пе едім...Күміс те менің босағам,Күңіреніп шығам деп пе едім?!Қарағай ма екен, тал ма екен,Талдан да биік..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Басында керегенің қара далбай,Өсіп ем жан әжемнің тілін алмай.Жан шешем, мені өзің өсіріп ең,Кеттім ғой ақ сүтіңді ақтай алмай.Арқада жылқым жатыр..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Қарасуды жағалай қаз барады,Анасынан айырылған қыз барады.Қара суға қан құйсаң, ағар, кетер,Жат кісіге қыз берсең, алар кетер.Аққу көнбес ешкімнің..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Қара суды жағалай қаз барады,Анасынан айрылған қыз барады.Қара суға қан құйсаң, ағар, кетер,Жат кісіге қыз берсең, алар, кетер.Аққу көнбес ешкімнің..
©  Сыңсу
Сыңсу
Көк шымылдық көтерші, көрсін әкем,Көзінің жасын көл етіп төксін әкем.Көзінің жасын көл етіп төге салып,«Міндетімнен құтылдым» дерсің, әкем.Текеметке..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Ақ отауым тіккен жер майдан болсын,Ақ жүзімді көрерге айнам болсын.Кісі әкесі кісіге әке дейді,Айналайын әкемдей қайдан болсын?!Ақ ат мініп боз атқа..
©  Сыңсу
Сыңсу
Ақ киізді басамыз түңлік қылып,Қызды Тәңірі жаратқан мұңлық қылып. Өз елімде жүруші ем билік қылып,Енді қайтіп жүремін сәлем қылып.Өз елімде жүруші..
©  Сыңсу
Сыңсу
—Есіктің алды күрке еді-ау,Күркеден атым үркеді-ау.Бермеймін деген ағаларБасыма жаулық бүркеді-ау.Есіктің алды тал дейді-ау,Талдан да биік бар..
©  Сыңсу
БЕТАШАР
—Шу, шу, шу билер,Шуылдама көп, билер.Мерекелі той істеп,Толықсып тұрған бұ билер.Төрде отырған төрелер,Көпті көрген көнелер,Жабықтағы жас..