Бөлім: «Анекдот, әзілдер»
Анекдот (грек. anekdotos — жарияланбаған) — қысқа, күлдіргі әңгіме, халықтың фольклор жанры. Басты ерекшеліктері — баяндаудың шындыққа жанасымдылығынан гөрі, тапқырлық танытып, әдейі әзілдеп айту шеберлігі. Анекдот көбінесе нақты адамдар туралы айтылады. Олар екі сипатты, екі ниетті болып келеді. Бір тобы қоғам мүшелерінің жағымды бейнесін, моральдық, психологиялық биік қасиеттерін паш ету мақсатымен шығарылады. Олар ақыл-парасатпен айтылады, күлдіре отырып, қоғамдағы теріс құбылыстар мен адам бойындағы жағымсыз қылықтарды әжуалап, әңгімеге көңілді сипат береді. Мұның мысалы Қожанасыр, Алдаркөсе, Жиренше, Тазша бала есімдерімен байланысты анекдоттар. Екінші топтағы анекдоттар арам ниетпен, жат пікірмен, тарихи адамдарды кекету-мұқату мақсатымен, олардың рөлін, халыққа еткен еңбегін төмендету, халық сүйіспеншілігін, жастардың ықылас-еліктеуін әлсірету үшін айтылады. Оларда әлгі адамдар тұқыртылып, кездейсоқ ауызға ілінген етіліп көрсетіледі. Мұндай зиянды, астарлы анекдотттар өзіндік пікір қалыптастыруға жетпеген, саяси жағынан аңғырт, қоғамдағы азаматтық орнын түсінбейтін адамдарды теріс түсінікте қалдырып, дұрыс жолдан тайғызады.
Құрылысшы мен тапсырыс беруші әңгімелесіп тұр.— Қабырғаны өте жұқа қылып қалапсыздар.— Жұқа емес, оның сыртынан әлі тұсқағаз жапсырамыз ғой.
Шешелеріміз кішкене күнімізде бәрімізді де оймақтай шағын қасықтармен тамақтандырғаны есіңізде шығар? Ал енді ойлап көріңізші: қытайлар асты екі..
— Маам! Маа-мааа!— Не болды сонша айқайлап! Мен қонақ бөлмедемін, бері келші, не керек өзіңе? Дұрыстап айтшы.Бүкіл бөлмелерді аралап келген баласы:—..
Үш жаңа қазақ балаларын айтып мақтанып отырса керек:
— Ұлым өзіме тартқан іскер. Жылжымайтын мүлікпен айналысады. Ісі оңға басып тұр. Өткенде досына Париждегі пәтерін сыйға берді.— Менің де ұлым іскер...
Бір куни бир қазақ бауырсақ орысша тусинбейтин және орыс қасқыр қазақша тусынбейтын болыпты. Сосын қасқыр келіп колобок колобок я тебя сьем депти..
Бір күні бір псих алдадым алдадым деп жүргенде қасына бір адам келіп кімді алдадың десе таксистқа ақшасының беріп отыр май қашып кеттім депті
Жақсы көретін адал ісіңізді жасаңыз және сол адал ісіңізді жақсы көріп жасаңыз, адал деген сөзді тек колбаса іздеген кезде ғана қолданбай, кез келген..
Өзімнің бозбала кезім есіме түссе зәрем ұшады (бірақ қазір олай емес әрине). Өзімнің жазған кітаптарым маған сол кезде бұйырғанда көп нәрсе болмаған..
Әкеден естіген ақылым күнделік жаз, сосын ол күнделігің 20-30 жылда әсемделіп, көркемделіп, сенің жеке өмірлік кітабың болады. Мен оған «оны онсызда..
Тоғызыншы тоқалына да ұрын барып жүргенде Қожекем мені... тойст, астынан тастамайтын. Жарықтықтың қайыненесі де бір қалжыңбас кісі екен. Бірде..
© Марат Нұрқалиев
Ебін тапты
Көшеге шығып, шам түбінде тоқтаған әлгі бейтаныс мысқылдай мырс етті.– Тә-әк, – деді ол, – көрейік енді, бұл не қылған кәкір-шүкір екенін.Ол..
© Марат Нұрқалиев
Дәрігердің қабылдауында
Жиырма минуттан кейін тіс дәрігері Яков Шишман бейтаныс кісіні қабылдады.– Сізді ас үйге қамап қоюға тура келгеніне қиылып кешірім сұрай мын, – деді..
© Марат Нұрқалиев
Аяқ астынан арандау
Төртінші қабатқа көтерілген соң тоқтай қалды. Қалтасын олай-бұлай қарап, сіріңке алды да, шырт еткізіп тұтатты. Сарғыш келте жалын жез тақташаға..
© Марат Нұрқалиев
Айласын асырды
Алматылық сықақшы Рафаэль Соколовскийдің тал бойында үшкіріп тастағандай үш мін бар. Біріншісі: өзі арагідік кітап жазып қояды. Екіншісі: өзгелердің..
© Марат Нұрқалиев
«Бірдеңе»
Гавроволық келіншек төркіндеп келеді. Кетерінде есік аузында тұрып:– Осы мен бірдеңені ұмытып бара жатқан жоқпын ба? – деп сұрайды.– Бірдеңені ұмытып..
© Марат Нұрқалиев
Мырзалық
– Жаным-ау, менің ескі пальтомның түймелері түгел түсіп қалды, –деді әйелі. – Елден ұят!..– Саспа, ертең сатып әперемін,– Жаңа пальто ма?– Жоқ..
© Марат Нұрқалиев
Пайда
– Бөлмедегі ауаның температурасы қандай? – деп сұрапты гавроволық әйелінен.– Он бес градус.– Далада ше?– Жиырма.– Ендеше әйнекті ашып қой, тағы да..
© Марат Нұрқалиев
Түсіндіру
– Әкемнің есі ауысып кетіп, дүкені маған қалды.– Оһо, енді сен менің несиемді көбейтесің ғой?– Сен мені түсінбедің бе, есі ауысқан мен емес, әкем деп..
© Марат Нұрқалиев
Аласа екен
Бөтен қалаға келген гавроволық қонақүй қызметкерінен:– Нөмірлеріңіздің нарқы қаншадан? – деп сұрайды.– Бірінші қабаттағы бөлмелер – он лев, екінші..
© Марат Нұрқалиев
Сауда
Бір гавроволық балық дүкеніне келеді. Сатушы одан балықтың қайбөлегі керек екенін сұрайды.– Басын кес... Тәк, сосын құйрығын кесіп таста...– Тек..
© Марат Нұрқалиев
Мектепте.Апай:- Егер, сабақты 4 пен 5-ке оқысаңдар жұмаққа барасыңдар, ал, 3 пен 2-ге оқысаңдар тозаққа барасыңдар,-десе, арт жақтан біреу: ..
Мектептегі бала
Мектептегі бала.\ Бір күні, бір бала дене шынықтыру болыпты. Ол бала апайынан сұрапты ! апай мен де денеге қатысайыншы" депті. апай: "алдымен..
Қатал әзіл— Сәлем жаным.— Сәлем!— Қалайсың?— Жақсы. Өзің қалайсың?— Онша емес. Өмірден жалықтым. Өліп қалсам ғой!— Не болды? Неге олай дейсің?— Сенің..
Құдағиға
(Әзіл)Етініш кеп замандас құдағиым,Ертеп отыр кеудемді бұла құйын!Күнде кешке сыдыртып барар едім,Сарыбектерде, шалғайда бірақ, үйің!Бүгін шалқып..
© Берімбай Ысқақұлы
Астаналық жазушы-драматург Жолтай Әлмашев ертеректе, Алматыда тұрған кезінде өзі құрмет тұтатын ағасы Дулат Исабековті қонаққа шақырыпты. Бұл..
© Әлібек Асқаров