Бөлім: «Ертегілер»
Ертегі – фольклордың негізгі жанрларының бірі. Ертегі жанры – халық прозасының дамыған, көркемделген түрі, яғни фольклорлық көркем проза.
Есек пен жираф
Ерте, ерте ертеде есек пен жираф дос болыпты. Ол кезде екеуінің бойы да бірдей екен. Таңертең екеуі екі бағытпен кетіп, тағам тауып келіп, кеште..
© Жәди Шәкенұлы
Тоқылдақтың тәубасы
Тоқылдақ бала күнінен өте тентек болған екен. Ағаштан ағашқа ұшып, ағаштың діңін тесіп, тоғайды шулатып маза бермеген соң, Сүлеймен патша оған:–..
© Жәди Шәкенұлы
Бұлақ пен теңіз
Тау қойнауынан секеңдеп шоршыған бұлақ: Менің атым ақ бұлақАға берем шапқылап. Мөлдір маржан шашамын,Жағалауға атқылап,–деп өзің әлемдегі теңдесі..
© Жәди Шәкенұлы
Құмырсқаның өнері
Бірнеше құмырысқаның жабылып өздерінен үлкен бір шырпыны сүйреп бара жатқанын көрген қарға олардан:– Ой, шүкімайттар, сендер мына шырпыны сүйреп..
© Жәди Шәкенұлы
Алма ағашы мен шынар
Бір аулада алма ағашы мен шынар қатар өсіп тұрыпты. Шынар сымбатты бойын мақтан етіп әр күні:– Бойым түзу шынармын,Биік көкке шығармын, – деп ән..
© Жәди Шәкенұлы
Жалқау күшік
Бұрын бір ақ күшік болыпты. Ол сондай жалқау екен. Қыл аяғы біреу-міреу келе жатса, мыңқ етіп те үріп қоймайды екен.Бір күні иесі көшіп бір жерге..
© Жәди Шәкенұлы
Дуал мен жапырақ
Көктем келіп, бар дала гүлдей бастапты. Қоршалған дуал ішіндегі теректер де әдемі жасыл жапырақ жайыпты. Күнге күйіп, жел мүжіген ескі дуалдың..
© Жәди Шәкенұлы
Құлын мен күшік
Еркештің үйінің ала биесі бір әдемі ала құлын туды. Сол күні ақ төс қара қаншықтың күшіктері де бауырын көтеріп, көзін ашқан еді.Ақтөстен туған..
© Жәди Шәкенұлы
Құмырсқаның суға ағуы
Көктемде су тасып, құмырысқаның илеуін бұзып кетеді. Суға аққан құмырысқаралдың біреуі ағашқа жармасып, біреуі шөпке жармасып аман қалады. Бірақ..
© Жәди Шәкенұлы
Қаз бен қарға
Жұрттың бәрі қазды мақтап:– Қаз аспанда да ұшады, жерде де жүре алады, суда да жүзеді, – дейді. Мұны естіген қара қарға:– Ғақ, ғақ, оның несі..
© Жәди Шәкенұлы
Сауысқанның қызғанышы
Қырғауылдың әдемі қауырсындарын көрген сауысқан:– Шіркін, менің қанат құйрығым қырғауылдікіндей болса ғой, – деп үнемі армандайды екен. Ол кезде..
© Жәди Шәкенұлы
Қасқа сиыр мен ақ ит
Күндердің күнінде қасқа сиыр арт жағына келген ақ иттің күшігін теуіп жібереді. Ауыз мұрны қан болған күшік енесіне жылап келеді. Енесі оған:–..
© Жәди Шәкенұлы
Балапан қарға
Қарғаның балапаны жазғытұрым дүниеге келгендіктен, күн ысып шілде болғанда, жүні әбден жетіліпті. Күннің ыстығына шыдамаған ол үнемі:Өзі қарай, өзі..
© Жәди Шәкенұлы
ШЫБЫН МЕН КӨБЕЛЕК
Терезенің алдында отырған Шыбын үйдің іргесіндегі гүлге кеп қонған Көбелекті көріп қалды да, айқай салды.– Ыз-ыз! Көбелек, мұнда не істеп..
© Сейітқұл Оспанов
КІЛТ ПЕН ҚҰЛЫП
Бір күні Кілт құлыпқа былай деп мақтанды:– Менің өмірім рақат, күндіз иемнің қалтасында жүремін. Түнде жып-жылы бөлмеде шегеде ілулі тұрамын.Ал сен..
© Сейітқұл Оспанов
ҚҰЙЫН МЕН ЖЕЛ
Құйын сарайдың артынан шаңдатып шыға келді де, талдың түбінде тып-тыныш демалып жатқан Желге былай деді:– Міне, мені көрдің бе, жаздың ыстығында да..
© Сейітқұл Оспанов
АРҚАН МЕН ҚАЗЫҚ
Арқан мен қазық әлімсақтан дос еді. Олар ашық қорада, күннің астында жұптары жазылмай, тату-тәтті бірге тұратын. Бір күні екеуі ренжісіп қалды.– Әй..
© Сейітқұл Оспанов
КІЛЕМ МЕН КИІЗ
Төрде ілулі тұрған Кілем терезеден сыртқа сұқтана қарады да, өз-өзінен сықылықтап күліп жіберді.– Қандай тамаша! Қандай ғажап!Еденде жатқан Киіз..
© Сейітқұл Оспанов
ЖҰДЫРЫҚ ПЕН АЛАҚАН
Тым-тырыс тыныштықты Алақанның даусы бөлді.– Досым, кеше саған қатты ренжідім... – деді ол бір түрлі мұңайып Жұдырыққа.Жұдырық таңданып, Алақанға..
© Сейітқұл Оспанов
ӘКЕНІҢ ЕРКЕЛІГІ
Ертеде бір бала әкесіне: «Сені кейін ер жеткесін аяғыңды жерге тигізбей тек қана арқалап жүремін», – дейді екен. Бұл оның, сірә, әке парызын..
© Сейітқұл Оспанов
БАЛА БҰЛТ
Оның үйі шырқау көгілдір аспан төрінде еді.Түс кезі болатын. Қалың мұз қабырғалы үйдің қырау басқан көгілдір есігі тық-тық қағылды. Әке бұлт..
© Сейітқұл Оспанов
ЖАУҚАЗЫН
Бүгін қарт тырна әдеттегісінен ерте тұрды да, ауыр қанаттарын сарт-сұрт ұрып, дүр сілкінді. Сөйтті де шаңқ-шаңқ шақырды:– Ау, ояныңдар ұйқыдан!Әр..
© Сейітқұл Оспанов
Мұңсыз хан
Ерте заманда бір хан халқын түгел жинап: «Мен үш түрлі сұрақ сұраймын, кімде-кім сол сұрағымда тапса, қаласа орнымды беремін, қаласа өзі тойғанынша..
Қостаушы табылса, өтірік айтушы да табылады
Екі өтірікші бірі бастап, бірі қостап ел аралап, өтірік айтпақшы болыпты. Біреуі бір күн ілгері жүріп, ел аралап, қонған, түстенген жеріне, жолыққан..
© Айткүл Сәулебаева
Бұқабай мерген
Бұқабай деген кісі де өтірікке келгенде, ешкімге есесін жібермейтін кісі екен. Лепіре сөйлегенде, елді аузына қаратып, өтірікті шындай, ақсақты..
© Айткүл Сәулебаева