Поэмалар ✍️

Лә Иллаһа, Иллолла,
Лә Иллаһа, Иллолла,
Батырларды жырларда,
Тіл мен жағым қиналма.
Әбдіқапар бас болып,
Амангелді сардар боп,
Қалың әскер жиғанда,
Көкембайдың баласы
Кейкі көкем қол бастап,
Азаттыққа жол бастап,
Даң-дұң қылып Дуанды,
Көкшұбармен ойқастап,
Бар жағынан байқастап,
Тура тартып Торғайдан,
Басталғандай зор майдан.
Дуан-Торғай қаласын
Орап алған көк тұман.
Есеңгіреп қалғандай,
Дәл қазіргі соққыдан.
Алай-дүлей ала шаң,
Көз бермейді қарасаң.
Біле алмайсың айырып,
Жаяулыны аттыдан.
Гүрс-гүрс еткен зеңбірек,
Алқымы кең әбжылан.
Қарсы алдына келгенді
Қарш-қарш шайнап қақшыған.
Төрт бұрышын Торғайдың
Орап алып ақ жалын –
Айдаһардай шапшыған.
Қанды майдан қырғыннан
Бірі қашып тынбаса,
Бірі басып тынбаса
Тосқауыл жоқ нақ бұған.
Дұрысы сол нәтінде
Сәрсенбінің сәтінде
Амангелді жол бастап,
Кейкі батыр қол бастап,
Біреуінде – көк шұбар.
Біреуінде Шалқасқа ат
Бермейміз деп Торғайды
Жау-дұшпандар бекініп
Жатып алған жамбастап.
Қалаға кірді қалың топ
Шұбар туды қолға ұстап.
Киіп-жарып шеп бұзса
Кейкі батыр жеңісі
Қалың елге жалғаспақ.
Зулап оқтар ұшқанда,
Жан-жағынан қысқанда.
Жанталасып бағады,
Жан ұшырып дұшпан да.
Қанды көзін қадайды
Қанға жерік құштар ма?
Ажырамас пәледей
Ажал бұлтын төндіріп,
Зіркілдейді зеңбірек
Дәл осы бір мезетте
Келгендей-ақ кезекке,
Қалың жауды қапталдап:
– Аттан! Аттан! Аттан! – деп,
Хас қырандай шүйілген
Кейкі салды бүйірден.
Соңына ерген әскері
Басқаруын асынып,
Мұздай болып киінген.
Қасында бар Қылышбай
Мықтылығы – қылыштай
Көкесіне ерген соң,
Қалың жауды көрген соң,
Қару ұстап қолына
Тұрар қалмай ұрыспай.
Шұбалаңнан шұбалып,
Сардар сөзін құп алып,
Бір топ әскер ту алып,
Бір көрмекке соғысты
Басшы қылып алыпты
Тынымұлы Омарды.
Әсемғазы, Әбділда,
Абайділдә, Бекділдә,
Үркімбаев Қияқбай,
Қашқынбай мен Шуақбай
Сардарға кеп қосылды
Ертіп алып соларды,
Тағы бір күш қосылды,
Ағын судай жосылды,
Төкеұлы Хакімбек
Ер Сардарға жақын кеп.
Қыран құстай қырағы
Сонда Сардар сұрады:
– Қанапия қайда?! – деп.
– Енді одан пайда жоқ,
Етер амал-айла жоқ.
Қанапия Қайдосов
Орынборға кетіпті
Жангелдинге жолығып,
Қайтамын деп ой қосып.
Айтып-айтпай не керек,
Кейкідейін мерген жоқ,
Жауға қарсы шапқанда,
Бесатарын атқанда
Зеңбіректің өзі де
Зіркілінен айрылып,
Қалады екен мең-зең боп.
Шындығында бұл Кейкі
Батырлардың нояны.
Атқан сайын бір-бірлеп
Жаудың көзін жояды.
Үндемейтін сабазың
Анда-санда тіл қатып,
– Бармысың, – деп, – Сардарым, –
«Амантайлап» қояды.
Амангелді ол-дағы,
Бесатарын қолдағы
Қайта-қайта толғады.
Қақ төсіне жаулардың
Атқан оғын жолдады.
Амангелді қасына
Ата жаумен айқасса,
Жалғыз өзі шайқасса,
Жүз адамға татитын
Кейкі болса – болғаны.
Осы жолы екеуін
Қалың оқтың астынан
Аман-есен қалдырып,
Құдай өзі қолдады!