Өлеңдер ✍️

I.
Балқұрақ көлдің жағасы,
Жағалай жатқан ел екен.
Жазығы жасыл-мал асы,
Жерұйық тектес жер екен.
Балығы-тоқты ең кемі,
Өлшеусіз байлық кені екен.
Ел: «бұдан асқан жер, тегі,
Болмайтын шығар» дер екен.
II.
Күн мен жел қаққан желкесін,
Көп киіз үйдің бірінде.
Бір кемпір көктеп көрпесін,
Отырды қамсыз, іңірде.
Кенеттен тітіркеніпті,
Енгендей бірден суыққа.
Жолбарыс кіріп келіпті,
Шөгіпті табалдырыққа.
«Тəңірім сақта, бəтір-ау»
Деп байғұс түсіп шырмауға.
«Ендігі күнім, япыр-ау,
Не болады?» деп тұрды ойда.
Бірақ, сəл басып жүрегін,
Бажайлап, шолса «қонағын».
Жолбарыс сұрап, бір емін,
Көтере берген аяғын.
Сойдиған шөгір бір қарыс,
Сұғынып кіріп табанға.
Шыдамай жаны жолбарыс,
Шапшып тұр екен қа онда.
«Жолеке, жолым, жолым» деп,
Кемпір жай сипай бастапты.
Табаннан кеткен іріңдеп,
Шөгірді алып тастапты.
Қуырып құйрық, май іліп,
Басыпты қанды табанға.
Ақ жаулығын айырып,
Таңыпты жəне табанда.
Жанының емі табылған,
Адамнан көріп қолғабыс.
Қараша үйден, ауылдан,
Кетіпті ұзап жолбарыс.
III.
Арада жылдар өтіпті,
Алмасып суық, жылуы.
Заманның бірде жетіпті,
Жұты мен ашаршылығы.
Аштықтың басып əлегі,
Ауруда мойнын созыпты.
Аядай ауыл-əдемі,
Əп-сəтте құрып, тозыпты.
Алқымнан аштық алыпты,
Аямай тұзақ салыпты.
Жұт пенен аштық қажытты,
Шарасыз халық қамықты.
IV.
Ел жатқан түннің шағында,
Шықардан шықты шу айқай.
Кемпірдің үйі жанында,
Қырылдап жатты бір арқар.
Қайрылып мойны, қырылдап,
Жатты арқар-алып атандай.
Халайық жүрді шуылдап,
Бауыздауға да бата алмай.
Жалғасып осы тосын жай,
Жатыпты арқар əр күні.
Ғажаптан кейін осындай,
Дағдарып қапты барлығы.
-Кім бізді сыйлап, аяды?
Десе де, кенет ел ұқты:
Қайтадан кемпір баяғы,
Əңгімені айтып беріпті.
Даладан, аңнан қауіпті,
Қамқорын сөйтіп, тауыпты.
Жолбарыс тайпа халықты,
Аштықтан сақтап қалыпты.
Тойынып, жазға іліккен,
Əр қалай жорып ел мұны:
«Жүрегін аңның жібіткен,
Ананың, - депті-мейірімі.
Алтындай таза көңілі,
Ананың алды –ұлы төр!
Жолбарыс түгіл мейірімі,
Қара тасты да жібітер»
V.
Тудырған талай дананы,
Ақылмен елді билейтін.
Əлемде күш жоқ, ананың,
Алдында басты имейтін.
Аналар елді қорғаған,
Алмағайыптар шағында.
Ақ сүттен аттай алмаған,
Жасанып келген жауың да.
Анаңды қинап, анық тым,
Аңнаң да болсаң жабайы.
Айтуы қиын халықтың,
Адам деп сені саналы.
Жүректей таза, сүттей ақ,
Сүйе біл адал қалпыңда.
Азамат деген-ардақты ат,
Қалады сонда артыңда.