Әңгімелер ✍️

Вокзал начальнигі, бедірейген қараның бізге берген жауабы:

— Орын да жоқ, билет те жоқ.

Әрине, "жоқ" деген соң қайталап сұраудың да қажеті жоқ. Дегенмен, поездың келуін күтіңкіреп тұр едік, кер жорғаны, дөңгеленте құйылтып, ентелетіп келді де, аттан біреу түсе қалды. Тұрғандар:

— Майпром! Майпром! — десіп (май дайындау мекемесінің қызметкері солай атанып кеткен) ду ете түсті. Май жаққан қалаштай жылтыраған типылша жігіт, қол алысып амандасты да поездың жайын сұрады. Көрген - білгенімізді толық естіп алды да:

— Тырп етпеңіз, билетті мен аламын да шығамын, — деді.

— Қалайша, сіз, жоқ билетті аласыз да шығасыз?

— Бүлк етпеңіз! — деді де, жүгірді де кетті. Расында "Майпром" төрт билетті алды да келді. Бірлі-жарым сұрағанға, сыбырлап:

— "Күлшелі бала сүймекке жақсы" деген мақалды естігеніңіз бар ма? — дейді. Егер де ол: "бар"... десе, болғаны:

— Ендеше, бүлк етпеңіз, деміңіз ішіңізде болсын! — дейді де сырт айналады. Түсінгені түсініп, түсінбегені аңырайған күйі қала береді.

Поездың билетін алып болып, ендігі уайым вагонға қарай мінуде қалды. "Орын жоқ, жақындама, өрі кет!" — деп, проводниктердің жолатпайтынын білетінбіз.

— Билетті ұстап, қалып қоймасақ... — десем, "Майпром":

— Бүлк етпеңіз! — дейді, күлімсіреп. Тағы бір сөз айтсаңыз: "тырп етпе" деп жауап береді. Сөйтіп тұрғанда поезд келді. Бірақ, вагонның маңына да бара алатын емеспіз, Жақындасақ проводниктер баж ете түсіп, омыраудан қағады, Ал, "Майпром" асығатын да, сасатын да емес, проводниктің біреуімен ымдасады, көзін қысады...

Поезд кету алдында тұр. "Майпром"ның қолы шалбарының қалтасында, көзді ала беріп бөтелкенің мойнын проводникке қарай қылт еткізіп қояды.

Поезд жүре бергенде, біздің аяғымыз да үзеңгілікке ілінді. Проводник бізді аяған, мүсіркеген адамсып, көп қынжылумен: "қызмет адамдары болғандықтан ғана бұларды вагонға мінгізгендігін" айтып жатыр. Біздің "Майпром" да оған басын иіп, қайта-қайта шұлғып, алғыс пен рахметті ағытып жатыр.

— Тәңір жарылқасын, сіздің көмегіңіз арқылы ақшаға алған билетіміз чуть-чуть күйіп қалды, — десе, ол:

— Көріп тұрсыз ғой, вагонда аяқ басар орын жоқ, тек сіз, бір сөз айтқан соң, — деп проводник міңгірлейді.

— Мен, оған түсінемін... — деді де "Майпром" қалтасынан бөтелкені алып, проводниктің өзінен басқаға сездірмей, столдың астына ысырып, жытырыңқырап жіберді. Бұл "сыйлықты көріп көңілденген проводник мұртынан күліп, рахаттана сөйлеп, есіп отырды да, аздан кейін:

— Әрине, сіздердің шаршағандарыңыз қас-қабақтарыңыздан білініп-ақ тұр. Сондықтан, мен, лажсыздан алдын ала заказ беріп сақталып келе жатқан орынды сіздерге қалдырдым, жата тұрыңыздар... — дегені - ақ сол, "Майпром" қайта-қайта басын шұлғып, алғыс айтты да, бос орынды көрсетуді өтінді.

Барып көрсек бос келе жатқан орын екеу емес, төртеу болып шықты. Мен оған шыдамай:

— Қалай, бұлар бар орынды жасырады? — десем, "Майпром":

— Бүлк етпеңіз, — деп, жымың қағады. Мен оған:

— Жаным - ау, сен оларды жаман үйретіп, әлгі бергенің не? Билетіміз бар, оның үстіне... — дей бергенім - ақ сол.

— Мыңқ етпеңіз, — деп, тақымымды қысып қойды. Бір мәнісі бар шығар дедім де ақырын күттім.

— Демалыңыз, ұйықтаңыз, сонан кейін айтамын, — деп, теріс қарап жатып қалды.

Біраздан кейін "Майпром" өзінің құпия сырын ашуға кірісті. Ол, кейбір проводниктердің "бармақ баспайын" көптен біледі екен. "Бармақ баспай" болмаса мінгізбейтінін сезіп, күні бұрын даярланып, бөтелкені қалтасына салып ала келген екен. Манағы өзі айтқан: "Күлшелі бала сүймекке жақсы" дегендей вагонға мінуі, онан орын табылуы, ұйықтауы, демалуы... міне мұның бәрі осы бөтелкенің арқасында болып еді, деп шек-сілесі қатып күлді. Мен, оған күлгенім жоқ, қатты қынжылдым.