Туған жер - ол әрбір адамның кіндік қаны тамған қасиетті мекен. Оның күні де, тау-тасы да, сарқыраған өзені мен жайқалған көк майсасы, еркелей ескен желі, шырқыраған жан-жануары, шырылдаған кұстары, бәрі де жаныңа ерекше ыстық, ерекше жақын. ”Отаным” деген жас жүрегімнен шыққан асыл сөзді мақтанышпен, асқақтықпен айта аламын. Туған жердің қадірін әр адам әрқалай түсінетін шығар.......
Мен ауылым жайлы «Өз елін сүймеген адам еш нәрсені де сүйе алмайды» - деген Байронның сөздерімен өз ойымды бастағым келіп отыр. Әркімге туған жері, елі қымбат. Менің ойымша, адам баласы үшін туған өлкесінен асқан киелі нәрсе жоқ. Себебі, бұл мен түгілі аялаған анамыз, қолпаштаған әкеміз, туған - туыс, жора - жолдастың кіндігінен қан тамған туып өскен жеріміз. Қасиетті туған жерімде білім нәрін сусындаған мектебім, балалық шағым өтіп жатқан ауылым бар. Егер менен сен не үшін туған өлкеңді сүйесің десе, мен мүдірместен Мұқағали атамыз айтқандай, күн мен түнін, топырағы мен шаңын, қыбырлаған жәндігіне дейін сүйемін дер едім.
Менің туған жерім - Жаңатұрмыс ауылы. Тұғындарының....
2002 жыл еді... Ауа-райы жайдарлы,өте керемет, күн шуағына бөленіп гүлдер өсіп, барлық тірі жанды денелердің бәрі жер бетіне шығып, кереметтей көктем мезгілі басталған уақыт еді. Қазақ халқының «Жаңа жылын», күн мен түннің теңесетін күнін көру үшін он жетінші наурыз күні дүние есігін аштым.
Кішкентай кезімнен өсіп- өнген жерім қазіргі Түркістан облысы, Түркістан қаласы. Мен үшін Түркістан қаласы жылдың қай мезгілі болмасын өте қатты ыстық. Өйткені бұл жерде ата-анам....
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)
Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел... Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық....
Сайын қазақ даласы, киелі қара топырағымның аңғыған иісі...Адам бойында көзге көрініп, қолмен ұстамаса да жүрегін кернеп, тұла бойын шымырлататын ерекше махаббат сезімі болады. Соның ішінде туған жерге деген махаббатты сезініп көрдіңіз бе?! Мен ес білгелі орыстанған кішкентай ауылымыз біздің отбасымызды «оралмандар» деп атаушы еді. Отанға, туған жерге деген сағынышты, ерекше махаббатты сол «оралмандардан» көрдім. Сол «оралмандарыңыз» тілін шұбарлатпай, қазағымыздың бай тілін барынша паш етіп, көркем сөйлеп, ата-бабасының салт-дәстүрін б....
Туған жер... Бұл сөзді естіген әрбір адам ыстық сезімге бөленеді. Кең далалы кейпімен туған жердің өзі сені құшағына алып, жылы лебізіне бөлеп тұрғандай сезім...
Мен Оңтүстік Қазақстан облысының тумасымын. Қазір аты ауданға айналған Жетісай атты шағын ғана қалашықта дүниеге келдім. Біз қалашықтағы кішкентай ғана қарапайым отбасы болып өмір сүрдік. Ата-анам отбасымызда бес қыз баланы тәрбиелеп өсірді. Әкем – электрик, құрылысшы сынды қызметтерде жұмыс....
«Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас» деген сөз бар. Расында осы бір туған жер сөзінің астарында оттан да ыстық Отан, Атамекен, кіндік қаным тамған жер деген ұғымдар астасып кетеді. Ал Отанды қазақ анасына теңеп, тіпті Отан ана дейді. Осыдан-ақ бұл түсініктің қазақ үшін киелі екенін аңғару қиын емес. Жаугершілікті көп көріп, «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама», ашаршылық, тәркілеу, репрессия, Ұлы Отан соғысы сияқты толып жатқан тарихи кезеңдердің нәубеттерін бастан өткізген халқымыз бізге осындай алпауыт жерді мұра етіп қалдырды. Сондықтан бүгінгі және келер ұрпақ алдында үлкен міндет — туған жерімізді көздің қарашығындай сақтап, оны өркендету көркейту тұр. Осы бір...
Мен оның түнін сүйем, күнін сүйем,
Ағынды өзен, асқар тау, гүлін сүйем.
Мен оның қасиетті тілін сүйем,
Мен оның құдіретті үнін сүйем.
(Фариза Оңғарсынова)
Туған жер! Әрбір адам осы сөзді естігенде ең бірінші өзінің туған жерін есіне түсіреді. Туған жер... Туған ел... Осы екі ғана сөзде қаншама мағына жатыр десеңізші?! Барлық адам табиғаты керемет, ауасы таза ауылдан шығады. Ал сол ауылда сенің ыстық алақаны бар анамыз, алатаудай әкеміз, туған-туысқандарымыз, жора - жолдастарымыз, білімін аямаған ұстаздарымыз барлығы, барлығы да сонда. Бұл жерде менің уайымсыз, шаттыққа толы балалық шағым өтіп жатыр. Осы қазақ халқының барлық танымал шешен, ақын адамдарының барлығы ауылдан шығады. Шыны керек, қазір....
Тарихқа көз жүгіртсек сонау ықылым заманнан сан ғасырлар бойы естіп өзімізбен бірге жасасып келе жатқан Шоқан Уалихановтың Қашқария сапары, «Орбұлақ» шайқасы, «Ұлы Жібек Жолы», VII ғасырдан астам уақыт тамырын тереңге жайған «Әулиеағаш», тұтастай ағаш арқылы Тянь-шань шыршасынан бірде-бір шегесіз қиюластырылған тарихи мешіті де еріксіз еске түседі. Дей тұрғанымен Қытаймен шекаралас жатқан бұл тұнған тарихқа толы өлкені біріміз білсек, біріміз біле бермейміз. Сондай-ақ бұл өлке «Желтоқсан» көтерілісінің батырлары Ләззат Асанова мен Ербол Сыпатаевты, қазақ бейнелеу өнерінің дарабозы атанған Әбілхан Қастеев есімдерін дүниеге әкелген Алматы облысына қарасты Жазиралы Жаркент қаласы.
Тіпті атынан ат үркитін, атағы айғайлап тұрған адамның да қарадан бастап ханға дейін айналып келер, табан тірейтін мекені Туған жері бар емес пе? Иә, бұл менің Туған Жерім қазақылықтың қаймағы бұзылмаған орта саналатын Жазиралы Жаркентім. Осы орайда Алаш қайраткері Жүсіпбек Аймауытов атамыздың: «Туған жердің....
Адам баласы туған жерден жырақтаған сайын, туған жердің қадірін тереңнен түсіне білмек. Туған жердің асыл да киелі топырағынан жаратылған пенденің пейілі бір уақыт туған жерге анандай жетектеп, жанынды жер - көкке сыйғызбай, өзің туып - өскен елді мекенге əлдилеп əкелмек. Балдырған бала шағынның ізі қалған қыраттардың қырқасынан асқанда сол балалық көңілдің көңілге келер ыстық лебі есіп, жанынды жайлылық пен жайбарақаттық сезімі сенімен бірге серуеңдеуге серт еткендей, аяғынды асықпай бастыра, балалықтың бал дəуреніне көз жібертпек.
Бəрімізде қазақи ауылдан қазақи тəлім - тəрбие алып, қанатымыз қатқанда арман қуып алысқа жол тарта кеткенбіз. Аядай ауылдан аялы алқан жылуын сезіне, мейрімді көздерге күнəсіз балалық көңілмен куəлік еткен жандармыз. Ауылдың ардақты жандарын жаныма жақын деп танығандықтан ба? Барлығы мен үшін тым....
Қашанда қарыздармын, елім саған,
Анамсың алыс жүрсем көп аңсаған.
Жүректің арнап ыстық махабатын,
Туған жерім, менің берерім көп саған.
Менің туып, өскен жерім – Қазақ елі. Қазақ халқында: «Туған елдей ел болмас, туған жердей жер болмас» – деген дана сөз бар.
Адам баласы – шексіз зерденің ғана емес, ғажайып сезімнің иесі. Туған жер – әркімнің шыр етіп жерге түскен, бауырында еңбектеп, қаз басқан қасиетті мекені, талай жанның өмір....
Мен жасыл желек жамылған орманды, сұлу табиғатты әсем өлкеде туып өстім. Мені асыл әжем алғаш туған кезімнен бастап:
"Әлди -әлди ақ бөпем,
Ақ бесікке жат бөпем.
Жылама, бөпем жылама,
Жілік шағып берейін,
Байқұтанның құйрығын,
Жіпке тағып берейін," - деген бесік жырын айтып, құлағыма сіңіріп өсірді.
Туған жерді ойласам, Кенен....
Кез-келген перзент үшін алтын ұясы – ата мекенінен артық жер болмайды. Мейлі оның шөбі шұрайлы, жері құнарлы, қыратты болмаса да аңзақ желі мен аң-құстарының өзіне бауыр баспайтын, басқан әр белдерін аңсамайтын адам кемде-кем. Өйткені туған жер – алтын бесігіміз.
