Оқушылардың ғылыми жетістіктері. Қазақ тілі, 6 сынып, қосымша ресурс. 21 сабақ

1. Нүкте тиянақталған ойды білдіретін хабарлы сөйлемдерден

кейін жəне лепсіз айтылған бұйрық,

тілек мəнді сөйлемдерден кейін

қойылады.

Ол торға салған бір асымдай тоң балықты босағаға тастай салды. (Ә.Н.)

Цифр не әріптер арқылы санамаланып айтылған сөйлемдерден кейін

Дүниядағы жұрттың тілі негізінде үшке бөлінеді: 1) Түбіршік тіл. 2) Жалғамалы тіл. 3) Қопармалы тіл. (А.Б.)

Драмалық шығармалардағы әр кейіпкердің атынан кейін

Ұмсынай. Мейлілерің, қарақтарым, мен не қылайын, тек іші құтты болсын. (Ж.А.)

Кейіпкердің сөзіне қатысы жоқ, автордың түсінігі ретінде айтылған ремаркадан кейін

Ораз. Омыраулама! (Мылтығын оқтанып.) Қалай аласың? (Ж.А.)

Бас әріптерінен не басқы буынынан қысқартылып алынған адам, кітап, газет, журнал, шығарма аттарынан кейін

Қазақ әдеби тілінің тарихы, басталу кезеңі, қалыптасу дәуірлері туралы Ғ.Мұсабаевтың да пікірлері бар. (С.И.)

Тағысын тағы, тағы сондайлар, тағы басқа деген сөздер қысқартылып алынғанда

Бұл кезеңнің әдеби тілін байқататын тілдік материалдар Махамбет, Шөже, Дулат, Шортанбай, Шернияз, Жанақ т.б. ақындардың шығармалары болып табылады. (С.И.)

Жақшаның алдындағы сөйлем аяқталып, тыныс белгілерінің бірі қойылса, қыстырма сөйлемнен кейін жақшаның ішінен нүкте қойылады

– Жоқ, көк тиыным жоқ, ағай, – деп бала шын пейілімен жыртық қалтасын айналдырып көрсетті. (Екінші қалтасын тігіп тастаған екен.) (Ш.А.)

Сұраулы сөйлемдерден кейін

Бірыңғай жеке сөздер не сөз тіркестері сұрау интонациясымен айтылғанда

Жауап қайтаруды тілейтін, таза сұраулық мәні бар, амандасқанда айтылатын толық сөйлемдерден кейін

Сөйлемдегі бір сөздің мәні екіұшты болып, күмән тудырғанда жақшаға алынады

Бала бұл жағын білмейтін, шынында балаға мұндайды біліп керегі не? (Ш.А.)

Шауып ала ма? Сотқа бере ме? Өлтіріп жібере ме? Өртеп жібере ме? Қалайда не бірін, не бәрін істеуге елдің беті түзелді. (Ж.А.)

– Е, Жаңбырбай, мал-жан аман ба? – деп Жылтыр ұшып түрегеліп, шұрқырай кетті. (Ж.А.)

Тарта берер алдыға, ұмтыла берем балаша (?)