Қазақтың салт-дәстүрі мен ырымдары. Қазақ тілі, 6 сынып, сабақ жоспары. 5 сабақ.

САБАҚ: 5-сабақ

Мектеп: №5 көпсалалы мектеп-лицейі

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Киршимова Н.Қ.

Сынып: 6-сынып

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспағандар:

Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері. Наурыз. Морфология.

Қазақтың салт-дәстүрі мен ырымдары

6.1.1.1.- мәтіннің атауын талқылау және алғашқы бөлігін тыңдау арқылы көтерілетін мәселені болжау.

Оқушылар мәтін мазмұны негізінде өз ойларын білдіріп, ұстанымдарын дәлелдеу тиіс.

- Мәтін атауын талқылай алады;

- мәселені болжай алады;

- мәселеге қатысты өз ұстанымын білдіре алады.

Адалдық, серіктестік, толеранттылық, үштілділік, денсаулық, құрмет, жауапкершілік және үздіксіз оқу.

Сабақта оқушылар бойына денсаулық және жауапкершілік сынды құндылықтарды дарыту, жаһандық азаматтық ұстанымы мағынаны тану кезеңіндегі тапсырмалар негізінде жүзеге асады.

Сабақ барысында интерактивті тақта қолданылуы тиіс.

Өз ойын білдіру үшін оқушы вербалды және бейвербалды қарым-қатынас құралдарын пайдалануы тиіс.

Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары. Морфология.

Жоспар

Жоспар бойынша орындалуы тиіс іс-әрекеттер

Қызығушылықты ояту

Ой шақыру үшін оқушыларға жоғарыда ұсынылған сурет ұсынылады. Сурет мазмұны негізінде оқушылар ойларымен бөлісуі тиіс.

Мағынаны тану

Тыңдалымалды кезеңі.

- Сендер қазақтың наным-сенімдеріне байланысты ырым-тиымдарға қалай қарайсыңдар?

- Ырымдарға сенесіңдер ме?

Тыңдалым кезеңі. Оқушылар тыңдалым мәтінін мұқият тыңдайды.

Дәстүр – ұрпақтан-ұрпаққа ауысатын, тарихи қалыптасқан нормалар мен үрдістер. Ол – қоғамдық ұйымдар мен халықтың мінез-құлқының, іс-әрекетінің рухани негізі. Дәстүр мәдениетпен тығыз байланысты, сондықтан мәдениеті дамыған ел дәстүрге де бай. Ата-ананы құрметтеу, үлкенді сыйлау, адалдық, әділеттілік, мейірімділік сезімдері озық дәстүрлерге жатады.

Дағды, әдет-ғұрып деген ұғымдар адамның мінезі мен тіршілігіне байланысты қанға сіңген қылықтарды білдіреді.

Аузына түкірту – ырым. Ертеден келе жатқан ырым бойынша, қазақтар белгілі батырлар мен билерге, ақындарға, тағы басқа елге белгілі адамдарға жас сәбидің аузына түкіртіп алатын болған. Оның мақсаты – сәби сол адамдардай өнегелі кісі болсын деген ұғымнан туған.

Тұсау кесу – бала тәрбиесіндегі әдет-ғұрып, ырым. Баланың аяғын жіппен немесе қойдың піскен майлы ішегімен тұсап, бала-шағалы, аяғы жеңіл, ақкөңіл адамға кескізеді. Тұсау кесу құрметіне тағам дайындап, көршілерді жинап, жеңіл-желпі құрмет көрсетіледі. Тұсау кескен адамға сыйлық беріледі. Тұсауды ала жіппен кесу көне шаман дінінен қалған.

Қазақ ырымдары:

Бала бас ұстамайды. Егер бала бас ұстаса әкесі өліп қалады деп тыйым салған.

Нанның қиқымын жесе – бай боласың дейді.

Сәби тоңқайып екі аяғының астынан қараса, күткен жолаушы келеді немесе қонақ келеді дейді.

Жас балаға бұғана ұстатпайды, онда бойы өспей қалады деп жорыған.

Қыз балаға жілік ұстатпайды. Ұстатса күйеуге шықпай оң жақта көп отырып қалады дейді.

Бала алғаш жолаушы шыққанда той жасайды.

Сәби көзін ашып ұйықтаса – жары сұлу болады.

Тыңдалым мәтіні негізінде төмендегі сұрақтарға жауап беріңдер:

1. Мәтінде қандай салт-дәстүр мен ырымдар туралы айтылған? Оларды атап шығыңдар.

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________

2. Нәрестенің болашақта сол өнегелі кісі сияқты болсын деген ұғымды білдіретін дәстүр қалай аталады?

______________________________________________________________________________________________

3. Өмірде ешкімнің ала жібін аттамасын деген ниетпен білдіретін дәстүр қалай аталады?

______________________________________________________________________________________________

4. Қонақ келе жатыр деген ойды білдіретін ырым қалай аталады?

Тыңдалымнан кейінгі кезең.

Қазақтың ырым-тиымдарына өз көзқарастырыңды білдіріңдер. Сынып ішінде екі «жақтаушы» және «даттаушы» топтарына бөлініп, өз ұстанымдарыңды дәделдеңдер.

Мен қазақтың ырым-тиымдарын қолдаймын (қолдамаймын)

Қосымша ақпарат

Дифференциация

Мүмкіндігі төмен оқушыларға мұғалім жеке нұсқаулықтар, түрткі сұрақтар беріледі, топтағы талқылаулар көмектеседі.

Бағалау – Оқушылардың ақпаратты қаншалықты меңгергенін қалай тексересіз?

Топтағы талқылауларды бақылаймын, оқушылардың маркерлеген мәтінін бақылаймын

Рефлексия кезінде ұсынған сұрақтар бойынша айтқан пікірлерінен ақпарат аламын

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік ережелері

АКТ-мен байланыс Құндылықтармен байланыс (тәрбиелік элемент)

Бірқатар оқушылардың өз біліміндегі ақаулары үшін алаңдамайтындай жайлы атмосфера тудыру

Оқушылар бірі біріне деген құрмет пен үйренуге ашықтық құндылықтарын дамыта алады

Слайд-презентация пайдаланылады

Ойлану

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары жүзеге асырымды болды ма?

Бүгін оқушылар нені үйренді? Сыныптағы оқу атмосферасы қандай болды? Дифференциацияны жүзеге асыру қолымнан келді ме? Мен жоспарланғануақытымды ұстандым ба? Мен жоспарыма қандай өзгерістер енгіздім және неліктен?

Жалпы баға

Сәтті өткен екі нәрсені атап көрсетіңіз (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Қандай екі нәрсе сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (сабақ беру және оқытуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақ барысында сынып немесе жеке оқушылар туралы менің келесі сабағыма дайындалу үшін қажет болуы мүмкін қандай ақпарат алдым?