Отбасындағы әже тәрбиесі. Қазақ тілі, 5 сынып, дидактикалық материал.

Таратпа материалы

Оқылым алды сұрақтар:

1-топқа: Балалар, қазақ отбасында бала тәрбиесімен кімдер айналысады?

2-топқа: Бұрынғы кездегі және қазіргі кездегі бала тәрбиесі қандай?

3-топқа: Әженің тәрбиесін көрген қандай ұлы тұлғаларды атай аласыңдар?

4-топқа: Әже тәрбиесін көрген бала әдетте қандай болады?

5-топқа: Әже сөзін сипаттайтын сын есімдер жазыңыз.

Оқылым. Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» романынан үзінді

.......Құлағы мүкіс тартқан кәрі әжесінің ең бір жақсы көретін немересі Абай-ды. Оны есінен шығармай, дұғасына кіргізіп, тілеуін тілеп отыратын......

Биыл Абайдың жасы он үшке толған еді......

Ол атқа мініп жүруге жарағанымен, үйден көп шықпайды. Өзге баладан гөрі басқа бір ермек, бөлек бір дос тапты. Онысы, әсіресе әжесі. Одан қала берсе – шешесі.

Абай биыл ғана анық бағалады. Бұның әжесі бір түрлі шебер әңгімеші екен. Қызық сөйлейді. Әңгімесінің барлық жерін дәмді ғып, қызықтырып айтады. Әуелі Абай ауыра бастағанда бір күні кешке ұйықтай алмай жатып, әжесінен әңгіме айтуды сұрады.

Сонда ол ойланып отырып:

-Е-е......Бұлдыр-бұлдыр күн өткен. Бұрыңғыда кім өткен?-деп кішкене тақпақтап бастап еді. Абай соны ұғып қапты. Келесі жолы әңгіме сұрағанда әжесін тізесінен ақырын қағып:

-Е-е......Бұлдыр-бұлдыр күн өткен.Бұрынғыда кім өткен?-деп тағы да әңгіме тілегенін білдіруші еді?

Әжесі әуелде көп-көп ертектер айтқан. «Еділ-Жайық», «Жұпар қорығы», «Құла мерген» - бәрі де айтылды. Оның әңгімелерін түсте де, кешке де, тіпті көш бойы да Абай айтқыза беретін болды. Абай қажымай, жалықпай ылғи ғана ынтыға тыңдайтын. Кейде әжесі шаршап, айтпай қойса, өз шешесіне жабысатын.Ұлжан да көп әңгіме білуші еді. Және ол көбінесе өлеңді сөзді жиі айтады. Оқымаған шешесінің әлі күнге ұмытпай, білдірмей, сақтап жүрген зейініне таңқалады. Екі анасын көңілдендіріп тағы айтқызу үшін кейде өзі де қаладан әкелген кітаптарының ішінен «Жүсіп-Зылиқа»сияқты қиссаларды оқып береді. Әндетіп, мақамдап қояды......

Зере Абайдың кітапқа қойған ықыласын байқап, бір күні кешке:

-Қарағым, осының ақыл. Ішкен мен жегенге мәз болып, мойны-басы былқылдап, ақылдан да, өнерден де кенде боп жүрген бай баласы аз ба?

Осы ала қағазыңнан айрылма! Ұқсама аналарға! –деген.

Әжесі кітап қадірін жақсы айтқанға Абай риза болып, жаңағы сөзден соң күн сайын бір тамаша әңгіме айтатын болды. Шешелер, малшылар, балалар боп, баршасы телміре тыңдайтын.

(М.Әуезов. «Абай жолы») 269 сөз

Әже тәрбиесі жайлы пікірлер

https://www.youtube.com/watch?v=kQJijnY55oM

1-тапсырма. Бейнежазба мазмұны бойынша баланың әже тәрбиесінде болуының артықшылықтары мен кемшіліктерін түсіндіре отырып, ой толғаңыз /80 сөз

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

https://www.youtube.com/watch?v=VHWTaZEyakw

Әже-ұрпаққа аманат / телебағдарлама шығарылымы

2-тапсырма. Телебағдарлама мазмұнын түсініп, отбасындағы әженің рөлін өз сөзіңізбен жазыңыз.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3-тапсырма. Әжеңізге өз махаббатыңыз бен оны қалай бағалайтыныңыз жайлы баяндап хат жазыңыз. 80-100 сөз.

4-тапсырма. «Менің әжем» тақырыбына монолог жазыңыз.