Зертханалық жұмыс "Ауксиннің тамырдың өсуіне ықпал етуі". Биология, 11 сынып, дидактикалық материал.

Бөлім:

11.2 Координация және реттелу

Қосымша 1

«Ауксиннің тамырдың өсуіне ықпал етуі» зертханалық жұмысына нұсқаулықГипотеза:Мақсаты: өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер етуін зерттеуКіріспе/теориялық мәлімет: өсуді реттейтін ауксиннің өсімдік ұлпасына әсері (ІАА немесе ІВА). Эксперимент 1-2 апта көлемінде жүргізіледі. Эксперимент бастапқы дайындық, бақылау, нәтижелерді жазып алу бөлімдерінен тұрады.

Ауксиндер –өсімдік жасушаларының ұзарып өсуіне және тамырдың өсуіне қатысатын өсімдік гормондары. Ауксиннің кең таралғаны сабақтың апикальды меристемасында өндірілетін индолил сірке қышқылы, немесе ІАА. Өсіп жатқан тұқымдарда ИУК өндіріледі, ол етті жемістердің өсіп-дамуын ынталандырады. ІАА сабақтың ұшында, жемістерде өндіріледі және өсімдіктің ұзарып өсуіне қатысады. Жасуша ұзару үшін, жасуша қабырғасы серпімді болуы қажет. ІАА жасуша қабырғасының серпімді болуына әсер етеді. Ауксин судың сіңуін ынталандырады, жасушадан жасуша қабырғасына сутегі бөлінеді, жасуша қабырғасының рН деңгейі төмендейді. Нәтижесінде жасуша қабырғасының серпімділігі артады.

Ауксин – өсімдік мүшелеріне әртүрлі әсер етеді:

Ауксиннің әлсіз концентрациясы – тамырдың өсуін ынталандырады, сабаққа әсер етпейді.

Ауксиннің жоғары концентрациясы – сабақтың өсуін ынталандырады, тамырдың өсуіне кедергі келтіреді.

Индолил -3- май қышқылы (ІН-индол-3-бутан қышқылы, ІВА) кристалды қатты зат, ақ түстен ақшыл сары түске дейін, молекулалық формуласы C12H13NO2. 125 ° C температурасында балқиды, қайнату кезінде ыдырайды. ІВА уксиндер тобындағы өсімдік гормоны болып табылады және бақша өсімдіктерінің өсуін жылдамдату мақсатында көптеген коммерциялық өнімдердің ингредиенті болып табылады.

ЭкспериментҚажетті құрал-жабдықтар:• асбұршақ (8х10)• ерітінділер IAA / IBA (0,1%, 0,2%, 0,3%, 0,4%, 0,5%, 0,8% и 1%.• 0,0 су құбырының суы (бақылауға)[Ескерту: IAA суда ерімейді. 0,1% ерітіндіні дайындау үшін 1 г ІАА/ІВА ұнтағын өлшеп алыңыз, шыны скақанға салыңыз. 2 мл этанол қосып, толық ыдырағанша араластыру қажет. 800 мл дистилденген су қосып, 80 градус С температурада этанол буланып шыққанша 5 минут қыздыру қажет. Бөлме температурасында салқындатқаннан кейін, ерітіндіні өлшеуіші бар шыны колбаға құйып, ерітінді 1 л-ге жеткенге дейін дистилденген су құю қажет.

• дистилденген су (араластыру үшін)• су құбырының суы• 8 кішкене өлшеуіші бар шыны ыдыстар (бутылка)• қаңылтыр қағаз (фольга)• 8 өлшеуіші бар тамшуырлар • Колбалар

• 8 Петри табақшасы• 16 сүзгі қағаздар• Маркерлер• Араластыратын шыны тақшалар Жұмыс барысы:

1).Петри шынысын маркермен белгілеу: 0,1%, 0,2%, 0,3%, 0,4%, 0,5%, 0,8% және 1%.

2).Әр петри табақшасына сүзгілі қағаздарды орналастырыңыз және 10 түйір асбұршақты біркелкі орналастырыңыз.

3).Таза өлшеуіші бар тамшуырды алып, сәйкес ІАА/ІВА ерітінділерінің әрқайсысынан 10 мл-дан асбұршаққа тамызыңыз.

4).Тағы бір өлшеуіші бар таза тамшуырды алып, 10 мл су құбырының суын алып, 0,0 % табақшадағы асбұршаққа тамызыңыз.

5).Әрбір маркерленген табақшаларды қағаз қаңылтырмен (фольга) ұқыпты жауып қойыңыз. (әрбір концентрлі ерітіндіні)

6).Барлық табақшаларды 2-3 күнге өскіндердің өсуі үшін қараңғы жерге қойыңыз.

7).Тамырдың өскіндерін әр күн сайын бір уақытта сызғыштың көмегімен өлшеп отыру қажет.

8).Әрбір петри табақшаға сәйкес концентрлі ерітіндіні күн сайын құйып отыру қажет (3-5 см3), өйткені асбұршақ ылғалды ортада өнуі қажет.

9).Өлшеніп алынған мәліметтерді кестеге толтырыңыз (мм).

10).Нәтижелер күн сайын 5 күн көлемінде жүргізіледі.

Нәтижелерді жинақтау:

Нәтижелерді енгізу кестесі (1-күн)

Кестені күн сайын толтыру қажет.

Мәліметтер негізінде график тұрғызыңыз (Асбұршақ ұзындығының өзгерісі сәйкесінше ауксин концентрациясының өзгерісі)

Талқылау/талдау:

Қорытынды:

Қосымша 2

Тексеру жұмысы

Оқушының аты-жөні _________________________________________ Сыныбы_________________1.Бұршақ өскіндерінің ұзаруына ауксин (ІАА) және гиббереллин қышқылының (GA) қалай әсер ететіндігін зерттеу мақсатында эксперимент жүргізілді. Төменде көрсетілген өңдеулерден кейін өсімдік кесінділері/сабақтары бірдей жағдайда сақталды және қолданылды.

Бақыланатын (контрольная) өсімдіктер өсуді белсендіретін заттарды қабылдаған жоқ

Бір өсімдіктердің бөлігі тек ІАА белсендіретін затты ғана қабылдады

Бір өсімдіктердің бөлігі тек GA белсендіретін затты ғана қабылдады

Бір өсімдіктердің бөлігі ІАА және GA белсендіретін заттарды қабылдадыТөмендегі графикте алынған нәтижелер көрсетілген.

(а) (i) Бұршақ өскіндерінің ұзаруына үш түрлі белсендіретін заттардың әсерін салыстырыңыз.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(4)

(ii) Осы зерттеудің нәтижесіне сүйеніп, «синергизм» терминінің мағынасын түсіндіріңіз.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

(2)

(iii) Эксперимент жүргізу барысында қандай қателіктер кетуі мүмкін?

……………………………………………………………………………………………………...

(1)

(Барлығы 7)