Натрий-калий сорғысының мысалына негізделген белсенді тасымалдау механизм. Биология, 11 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар:

11.1А бөлім. Заттардың тасымалдануы

Мектеп: Алматы қаласы ФМБ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 11

Қатысқандар:

қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Натрий-калий сорғысының мысалына негізделген белсенді тасымалдау механизм

Осы сабақ арқылы жүзеге асырылатын оқу мақсаттары

11.1.3.1 Натрий-калий сорғысының мысалына сүйене отырып, белсенді тасымалдау механизмін түсіндіру

 Сабақтың мақсаты

 Оқушылар:

• Мембрана арқылы заттардың тасымалдану түрлерін ажырата алады;
• Натрий-калий сорғысының мысалына сүйене отырып, белсенді тасымалдау механизмін сипаттай алады;
• Белсенді тасымалдың тыныштық потенциалын сақтаудағы маңызын түсіндіре алады.

 Бағалау критерийі

 Оқушылар:

• Мембрана құрылысы мен қызметін біледі;
• Белсенді тасымалдау механизмін сипаттап, мысал келтіреді;
• Жасушалардың ішкі және сыртқы ортасы иондарының концентрациясы арасындағы айырмашылықты біледі.

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

Натрий-калий сорғысының мысалына сүйене отырып, белсенді тасымалдау механизмін ауызша немесе жазбаша түрде сипаттай алады

Пәндік лексика мен терминология

Активті(белсенді) тасымал, натрий-калий сорғысы, пассивті тасымал, концентрация градиенті, селективті өткізгіштігі,

Диалог құруға /жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Заттар концентрация градиенті бойынша төмен қарай қозғалады, егер … Х диффузия/ жеңілдетілген диффузия жолымен қозғалады.

Белсенді тасымал кезінде энергия …

Дененің өлшемі көп болса, соғұрлым …

Дененің өлшемі аз болса, соғұрлым …

Құндылықтарды дарыту

Құрмет, ынтымақтастық, академиялық адалдық, үздіксіз оқыту, қазақстандық патриотизм

 Пәнаралық байланыс

Физика – диффузия

Химия- калий, натрий йондарының тасымалдануы

АКТ қолдану дағдылары

Ғаламтормен жұмыс жасау, презентация

Алдыңғы білім

Асқорыту -6,9 сыныптар

Ферменттер – 9 сынып,

Қанайналым жүйесі – 8 сынып,

«10.1С Қоректену».

Сабақ барысы

Жоспарланғаніс-әрекеттер

Ұйымдастыру сәті.

Сәлемдесу

Сабақ тақырыбына кіріспе

Стартер

W) Сыныпта тақырыпты анықтау мақсатында тақтада мембрананың суреті көрсетіледі. Мұғалім оқушыларға сурет бойынша сұрақ қоя отырып тақырыпты анықтайды.

Қойылатын сұрақтар:

• Тақтада ненің суреті көрсетілген?
• Мембрана туралы не білеміз?
• Заттардың тасымалы қалай жүзеге асады?

Мембрана арқылы заттардың тасымалдану жайлы бейнеролик көрсету.

(G/f) Бұрын алған білімді өзектендіру

Мұғалім оқушыларға "Жартылай өткізбейтін мембрана арқылы тасымалдау түрлері" туралы Венн диаграммасын толтыруды ұсынады. Әрбір топ кесілген карточкаларды пайдаланып,Венн диаграммасының тиісті жолақтарына орналастыруы тиіс.

Пассивті тасымал ұғымы. Пассивті тасымалдың рөлі.

Пассивті тасымалдың негізгі түрлері (пассивті көлікке мысал келтіріңіз, оның мәнін ашыңыз).

Бұл сипаттамаларды Венн диаграммасының тиісті шеңберлеріне белгілеу:

- судың қозғалысы

- энергияны қажет етеді

- пассивті тасымалдау

- бөлшектер қозғалысы

- жартылай өткізбейтін мембрана қажет

- жоғары концентрциядан төмен концентрацияға

- концентрация градиентіне қарсы

- минералды заттар тамыр шашақтарына қалай өтеді

- жапырақтардың оттегіні бөлуі

- су өсімдік жасушаларында тургор жасайды

- ерітілген заттардың тасымалдануы

Натрий-калий сорғысының жұмыс істеу механизмі туралы

Бейнеролик көрсету.

W)Бейнероликтен кейін қойылатын сұрақтар:

- Неліктен натрий-калий сорғысы деп аталады?

- Натрий-калий сорғысының ерекшелігі неде?

- Натрий-калий иондарынан басқа иондар жасуша мембранасында болады ма, болса қандай?

- Натрий-калий сорғысы активті транспорт арқылы жүреді ме, әлде пассивті транспорт арқылы жүзеге асады ма?

 P) Жұппен жұмыс

 Суретте биологиялық мембрана арқылы тасымалдау көрсетілген. Суретте А дан D-ға дейінгі әріптермен белгіленген тасымалдаудың әр түріне сәйкес атауды таңдаңыздар.

А- _______________________________________

В-_______________________________________

С________________________________________

D-_______________________________________

• Жеке жұмыс.

Тақырыпты бекітуге арналған тест тапсымалары:

•  Натрий-калий сорғысы соруға мүмкіндік береді:

 А) жасушадан тыс натрий иондары және жасушаға калий иондары енеді.

 B) жасушаға натрий иондары, ал жасушадан тыс калий иондары.

 C) натрий және калий иондары жасушаға түседі.

 D) натрий және калий иондары жасушадан тыс.

 E) натрий және калий иондары жасуша мембранасының екі жағында.

•  Натрий-калий сорғысын қуаттандыру үшін қандай энергия көзі пайдаланылады?

 A) АТФ бұзылуы

 B) АТФ қалыптастыру

 C) АТФ-ны сорғымен тасымалдау

 D) ГТП бұзылуы

 E) ГТП сорғымен тасымалдау

 3. Бір цикл кезінде натрий-калий сорғысы байланысады және қозғалады:

 A) 1 Na + және 2 K +.

 B) 2 Na + және 2 K +.

 C) 2 Na + және 3 K +.

 D) 3 Na + және 2 K +.

 E) 3 Na + және 3 K +

 4. Натрий-калий сорғысы - бұл трансмембраналық ақуыз.

 А) Шындық

 B) Жалған

 5. Натрий немесе калий иондарының байланысуы және босатылуы ақуыздың конформациялық өзгеруіне байланысты.

 A) Шындық

 B) Жалған

Бағалау критерийлері:

• Мембрана арқылы заттардың тасымалдану түрлерін ажырата алады;
• Натрий-калий сорғысының мысалына сүйене отырып, белсенді тасымалдау механизмін сипаттай алады;
• Белсенді тасымалдың тыныштық потенциалын сақтаудағы маңызын түсіндіре алады.

Кері байланыс.

Сабақ соңында оқушылар рефлексия өткізеді:

Дифференциация-сіз көбірек қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз неғұрлым қабілетті оқушылардың алдына қандай міндеттер қоясыз?

Бағалау-оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

Дифференциациялық тапсырманы таңдауда, нақты оқушыдан күтілетін нәтижеде, оқушыға жеке қолдау көрсетуде берілген.

Топтағы жұмыс

Жауаптар

Жеке тапсырмалармен жұмыс

Сабақтың белсенді әдістері

Физ. минут

Сабаққа рефлексия

Сабақтың мақсаты шынайы болды ма? Барлық оқушылар СМ-на жетті ме? Егер жоқ болса, неге? Сабақта дифференциация дұрыс өткізілді ма? Сабақтың уақытша кезеңдері өтті ма? Сабақтың жоспарынан қандай ауытқулар болды және неге?

Жалпы баға

Қандай екі мезет ең табысты (сабақ беру мен оқытуды қарастырыңыз)?

1:

2:

Қандай екі мезет сабақты жақсартты (сабақ беру мен оқытуды қарастырыңыз)

1:

2:

Мен сабақ кезінде сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиындықтары туралы не анықтадым, келесі сабақтарға неге назар аудару қажет?