Фигураларды түрлендірулердің түрлері. Қозғалыс және оның қасиеттері. Геометрия, 9 сынып, сабақ жоспары.

Күні:

Мектеп: ХББ НЗМ

Мұғалімнің аты-жөні

Мұғалімнің кәсіби даму мақсаты

Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін проблемалық оқыту әдісін қолданып дамыту

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі

9.2C бөлім: Фигураларды түрлендіру

Сынып: 9

Қатысқандар саны: Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

• Фигураларды түрлендірулердің түрлері.
• Қозғалыс және оның қасиеттері.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқыту мақсаттары

9.1.4.9

симметрия, параллель көшіру және бұру кезінде фигуралардың бейнелерін салу;

 Сабақ

 мақсаттары

Оқушылар:

• фигураларды түрлендірудің түрлерін білетін болады;
• қозғалыс түрлерін білетін болады;
• қозғалыс қасиеттерін есептер шығару барысында қолданады;
• фигураны белгілі бір нүктеге қатысты симметриялы фигура салуды біледі және өзгерісін зерттейді;
• белгілі бір бұрышпен бұру барысында фигураның орын ауыстыруын анықтайды, зерттейді;
• қандай да бір бағыт бойымен параллель көшіру барысында фигура төбелерінің координаталарын өзгеруін анықтайды, зерттейді.

 Бағалау

 критерийлері

• фигураларды түрлендіру түрлерін біледі;
• қозғалыс түрлерін анықтай алады;
• берілген фигураға симметриялы фигураны салып, өзгерісін сипаттай алады;
• берілген фигураны вектор бойымен параллель көшіруді орындай алады;
• берілген фигураны координата басына қарағанда 90 және 180 градусқа бұрады.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

• Түрлендірілген фигураның салыну барысын сипаттайды;
• Есептің шешімін дәйектейді;
• Бөлімнің пәндік лексикасы мен терминологиясын қолданады.

Пәндік лексика мен терминология

• Фигураларды түрлендіру;
• Қозғалыс;
• Центрлік симметрия, осьтік симметрия, бұру, параллель көшіру

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер

• Нүктелер арасындағы қашықтық сақталады;
• фигура өз-өзіне көшеді;
• берілген фигураның симметрия осі;
• О центрімен бұрышқа бұрылу.

Құндылықтарды дарыту

• Оқушыларды бір-біріне құрметпен қарау сезімін тәрбиелеу;
• Диалог жүргізе білу дағдысын және өз пікірін аргументтеуді дамыту;
• Мектеп құндылықтарының бірі - өзіне және өзінің айналасындағы адамдарға деген құрмет пен ынтымақтастықты дамыту;
• топтық жұмыстарда проблемалық сұрақтарды талдата отырып ашықтыққа тәрбиелеу;

Пәнаралық байланыстар

Ағылшын тілі (терминдер), физика (орын ауыстыру), сызу

АКТ қолдану дағдылары

АҚТ сабақтың кез келген кезеңінде презентация мен суреттерді тақырыпқа сай көрнекі көрсету үшін қолданылуы мүмкін, Geogebra бағдарламасы

Бастапқы білім

Үшбұрыштар теңдігінің қасиеттері туралы білімі; вектор ұғымы туралы білімі; үшбұрыштардың ұқсастық қасиеттері туралы білімі. Фигураларды бейнелеу кезінде сызба әрекеттерін қолдана алу дағдысы.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

І. Сәлемдесу. Оқушыларды түгелдеу.

Excel электронды кесте көмегімен сыныпты кездейсоқтық әдіспен 3 топқа бөлу.

ІІ. Өтілген материалдар бойынша сұрақ-жауап:

• Екі үшбұрышты қандай белгілеріне қарай отырып ұқсас үшбұрыштар деуге болады?
• Егер екі үшбұрыш ұқсас болса, онда олардың сәйкес қабырғаларының қатынастары тең болады деуге бола ма? Себебін түсіндіріңіз.
• Ұқсас үшбұрыштардың периметрлерінің қатынасы сәйкес қабырғаларының қатынасының квадратындай болады деген пікірмен келісесіз бе? Неліктен?

III. Жаңа сабақты меңгеру

Оқушыларға фигураларды түрлендіруге мысалдарды интербелсенді тақтаның көмегімен көрсетіп, оларды классификациялауын және оларды қандай принципке сүйеніп классификациялағанын сұрау.

Оқушылармен бірлесе талдау, өтілетін тақырыпты ашып алу.

Оқу мақсаттарымен таныстыру.

Төмендегі сұлбаның көмегімен қорытындылаймын.

Бүгінгі сабақта «Қозғалыс» түрлеріне тоқталатынымызды айтып өту.

6 сыныпта өтілген, есте қалған материалдарды қайталау ретінде суреттер беру және олар нені білдіретінін топта талқылауын ұсыну.

Талқылап болған соң, қозғалыс түрлеріне тоқталу.

Қозғалыс түрлерін, қасиеттерін оқушылар топта өздігінен меңгеру үшін тапсырмалар беру. (Джигсо-1 әдісі бойынша топта бір-біріне түсіндіреді)

Әр топқа жасалу алгоритмі жазылған үлестірмелер тарату.

1-топ.

Центрлік симметрия

Анықтама. А және А₁ нүктелері О центріне қатысты симметриялы деп аталады, егер:

1. А, А₁,О нүктелері бір түзудің бойында жатса;

2. А және А₁ нүктелері О нүктесінің екі жағында орналасса;

3. А және А₁ нүктелері О нүктесінен бірдей қашықтықта жатса;

Тапсырма.

 М нүктесіне қатысты симметриялы болатындай етіп, үшбұрышын үшбұрышына бейнелеңіз, егер М нүктесі үшбұрыштан тыс орналасса.

Салу алгоритмі.

• Кез келген үшбұрышын салыңыз.
• Осы үшбұрыштан тыс орналасқан М нүктесін белгілеңіз.
• М нүктесіне қатысты симметриялы болатындай етіп, А нүктесін А₁ нүктесіне бейнелеңіз.
• МА түзуін жүргізіңіз
• МА кесіндісін өлшеңіз
• МА кесіндісіне тең болатын осы түзуден МА₁ кесіндісін алыңыз. А және А₁ нүктелері М нүктесінің екі жағында орналасуы тиіс.
• Дәл осылай М нүктесіне қатысты симметриялы болатындай В және С нүктелерін В₁ және С₁ нүктелеріне бейнелеңіз.
• нүктелерін қосыңыз.
• Үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары қалай өзгерді? және үшбұрыштарының бұрыштары мен қабырғалары туралы сәйкес қорытынды жасаңыз.

!!! Егер симметрия центрі: фигураның ішінде, көпбұрыштың қабырғасында, көпбұрыштың төбесінде орналасса, берілген фигура қалай өзгеретіні туралы қорытынды жасаңыз.

2-топ.

Осьтік симметрия

Анықтама. Екі нүкте түзуге қатысты симметриялы деп аталады, егер:

• • олар түзуге ортақ перпендикуляр бойында жатса;
  • түзудің әртүрлі жақтарында жатса;
  • түзуден бірдей қашықтықта жатса.

Тапсырма. Түзуге қатысты фигураның бейнесін салыңыз.

Салу кезінде назар аударыңыз:

1. бұрыштықтың орналасуына;

2. у = х осіне қатысты симметриялы алынған нүктелердің координаталарына.

3. Қорытынды жасаңыз.

!!! Егер симметрия осі: фигураның ішінде, көпбұрыштың қабырғасында, көпбұрыштың төбесінде орналасса, берілген фигура қалай өзгеретіні туралы қорытынды жасаңыз.

3-топ.

Бұру

Ескертпе: Сағат тіліне қарсы бұрышты өлшеп алу үшін транспортирды қалай қою керек екендігіне назар аударыңыз.

Анықтама. О центрімен α бұрышына бұру деп кез келген А нүктесін А₁ нүктесіне көшіретін және:

 1. АОА₁ = α

 2. егер – сағат тіліне қарсы

  егер – сағат тілімен бағыттас

 3. ОА = ОА₁

 шарттарын қанағаттандыратын түрлендіруді айтамыз.

Тапсырма. . үшбұрышын О нүктесімен -қа бұру арқылы алынған үшбұрышын салыңыз. Бұру центрі үшбұрышынан тыс орналасқан.

Салу алгоритмі.

• Кез келген үшбұрышын салыңыз.
• Үшбұрыштан тыс О нүктесін алыңыз.
• А нүктесін О центрімен бұрышқа бұру арқылы алынған А₁ нүктесін салыңыз.
• ОА сәулесін салыңыз.
• О нүктесінен сағат тіліне қарсы кішкене меңзерді белгілеңіз.
• Центрі О нүктесімен сәйкес келетіндей және ОА сәулесі 0 градус арқылы өтетіндей етіп транспортирды қойыңыз.
• -қа тең бұрышты өлшеп алыңыз.

Бұрыштың қабырғасынан ОА₁ кесіндісін ОА кесіндісіне тең болатындай етіп алыңыз.

• Дәл осылай В және С нүктелерін О центрімен -қа бұру арқылы В₁ және С₁ нүктелерін салыңыз.
• нүктелерін қосыңыз.

!!! Егер бұру центрі: үшбұрыштың қабырғасында, үшбұрыштың төбесінде орналасса, берілген фигура қалай өзгеретіні туралы қорытынды жасаңыз.

Әрбір топқа әдістерін қаншалықты игергенін анықтау үшін кері байланыс ретінде сұрақтар қою.

Тапсырмаларды аяқтаған топтар Джигсо-2 әдісі бойынша келесі топпен араласып, өз әдістерін түсіндіреді.

Топтағы жұмыс жасап жатқан оқушыларды бақылау, мадақтау. Бір-бірін бағалауды ұсыну.

IV. Жұптық деңгейлік жұмыс

Тақырып бойынша есептер шығару

Бағалау критерийі:

• берілген фигураға симметриялы фигураны салып, өзгерісін сипаттай алады;
• берілген фигураны координата басына қарағанда 90 және 180 градусқа бұрады;
• сызбаны зерттей отырып, симметрия осінің теңдеуін жаза алады;
• сызбаны талдай отырып, берілген фигураның қанша градусқа бұрылғанын анықтайды.

Бағалау критерийіне әрбір есепке дескриптор құрылады.

Үйге тапсырмасын беру

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Саралау іріктелген тапсырмалар, нақты бір оқушыдан күтілетін нәтижелер, оқушыға дербес қолдау көрсету, оқу материалдары мен ресурстарын оқушылардың жеке қабілеттерін есепке ала отырып іріктеу (Гарднердің жиындық зият теориясы) түрінде болуы мүмкін.

Саралау уақытты ұтымды пайдалануды есепке ала отырып, сабақтың кез-келген кезеңінде қолданыла алады

Бұл бөлімде оқушылардың сабақ барысында үйренгенін бағалау үшін қолданатын әдіс-тәсілдеріңізді жазасыз

Денсаулық сақтау технологиялары.

Сергіту сәттері мен белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?