Жылықанды жануарлардың тұрақты температураны сақтауындағы терінің р-лі. Биология, 8 сынып, дидактикалық материал.

 Жылу – тірі ағзалардың тіршілігі үшін қажетті энергияның бір түрі. Дене температурасы денедегі жылу мөлшерін және химиялық реакциялар жылдамдығын анықтайтын негізгі фактор болып табылады. Барлық жануарлар жылуды сыртқы ортадан және жасушада ыдырауға ұшырайтын қоректік заттардан алады.

 Егер белгілі бір жағдайлар температуралық балансты бұзса, онда температураны қалыпқа келтіретін реакциялар жүзеге асады. Термореттелу – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.

 Пиломоторлық рефлекс — әр түрлі тітіркендіргіштер әсерінен түк (шаш) бұлшықетінің жиырылуы. Бұл рефлекс тек адамдарға ғана емес, сонымен қатар басқа да сүтқоректілерге тән. Суыққа реакция кезінде көтерілген түк (жүн) терімен қыздырылған ауаны тері бетінде ұстап тұрады. Қауіптенген кезде түктің көтерілуі жануардың үлкен және қорқынышты болып көрінуіне, яғни солай өзін қорғауына көмектеседі. Адамда «қаз терісінің» пайда болуына басқа да жағдайлар әсер етуі мүмкін, мысалы, әсем әуен, немесе, керісінше, жағымсыз әсерлер.

 Терлеу дененің температурасын тұрақты ұстап тұруда маңызды рөл атқарады. Физикалық жаттығулар жасағанда немесе қоршаған ортадағы ауа температурасының жоғары болуы тер бөлуді күшейтеді. Тер буланған кезде, жылу бөлінеді, осы үрдістің нәтижесінде дене салқындайды. Жыныстық жетілу кезінде тер бездерінің қызметі күшейеді.

 Қоршаған ортаның температурасы төмендегенде, қантамырлардағы қан қысымы төмендейді және капиллярларға қан беретін артериолалардың диаметрі кішірейеді, нәтижесінде қан ағысы азайып, денеде жылу сақталады. Қоршаған орта температурасы жоғарылаған сайын, артериолдар кеңейіп, қан ағысы көбейіп, ағза жылу жоғалтады.

 Жылу – тірі ағзалардың тіршілігі үшін қажетті энергияның бір түрі. Дене температурасы денедегі жылу мөлшерін және химиялық реакциялар жылдамдығын анықтайтын негізгі фактор болып табылады. Барлық жануарлар жылуды сыртқы ортадан және жасушада ыдырауға ұшырайтын қоректік заттардан алады.

 Егер белгілі бір жағдайлар температуралық балансты бұзса, онда температураны қалыпқа келтіретін реакциялар жүзеге асады. Термореттелу – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.

 Пиломоторлық рефлекс — әр түрлі тітіркендіргіштер әсерінен түк (шаш) бұлшықетінің жиырылуы. Бұл рефлекс тек адамдарға ғана емес, сонымен қатар басқа да сүтқоректілерге тән. Суыққа реакция кезінде көтерілген түк (жүн) терімен қыздырылған ауаны тері бетінде ұстап тұрады. Қауіптенген кезде түктің көтерілуі жануардың үлкен және қорқынышты болып көрінуіне, яғни солай өзін қорғауына көмектеседі. Адамда «қаз терісінің» пайда болуына басқа да жағдайлар әсер етуі мүмкін, мысалы, әсем әуен, немесе, керісінше, жағымсыз әсерлер.

 Терлеу дененің температурасын тұрақты ұстап тұруда маңызды рөл атқарады. Физикалық жаттығулар жасағанда немесе қоршаған ортадағы ауа температурасының жоғары болуы тер бөлуді күшейтеді. Тер буланған кезде, жылу бөлінеді, осы үрдістің нәтижесінде дене салқындайды. Жыныстық жетілу кезінде тер бездерінің қызметі күшейеді.

 Қоршаған ортаның температурасы төмендегенде, қантамырлардағы қан қысымы төмендейді және капиллярларға қан беретін артериолалардың диаметрі кішірейеді, нәтижесінде қан ағысы азайып, денеде жылу сақталады. Қоршаған орта температурасы жоғарылаған сайын, артериолдар кеңейіп, қан ағысы көбейіп, ағза жылу жоғалтады.

 Жылу – тірі ағзалардың тіршілігі үшін қажетті энергияның бір түрі. Дене температурасы денедегі жылу мөлшерін және химиялық реакциялар жылдамдығын анықтайтын негізгі фактор болып табылады. Барлық жануарлар жылуды сыртқы ортадан және жасушада ыдырауға ұшырайтын қоректік заттардан алады.

 Егер белгілі бір жағдайлар температуралық балансты бұзса, онда температураны қалыпқа келтіретін реакциялар жүзеге асады. Термореттелу – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.

 Пиломоторлық рефлекс — әр түрлі тітіркендіргіштер әсерінен түк (шаш) бұлшықетінің жиырылуы. Бұл рефлекс тек адамдарға ғана емес, сонымен қатар басқа да сүтқоректілерге тән. Суыққа реакция кезінде көтерілген түк (жүн) терімен қыздырылған ауаны тері бетінде ұстап тұрады. Қауіптенген кезде түктің көтерілуі жануардың үлкен және қорқынышты болып көрінуіне, яғни солай өзін қорғауына көмектеседі. Адамда «қаз терісінің» пайда болуына басқа да жағдайлар әсер етуі мүмкін, мысалы, әсем әуен, немесе, керісінше, жағымсыз әсерлер.

 Терлеу дененің температурасын тұрақты ұстап тұруда маңызды рөл атқарады. Физикалық жаттығулар жасағанда немесе қоршаған ортадағы ауа температурасының жоғары болуы тер бөлуді күшейтеді. Тер буланған кезде, жылу бөлінеді, осы үрдістің нәтижесінде дене салқындайды. Жыныстық жетілу кезінде тер бездерінің қызметі күшейеді.

 Қоршаған ортаның температурасы төмендегенде, қантамырлардағы қан қысымы төмендейді және капиллярларға қан беретін артериолалардың диаметрі кішірейеді, нәтижесінде қан ағысы азайып, денеде жылу сақталады. Қоршаған орта температурасы жоғарылаған сайын, артериолдар кеңейіп, қан ағысы көбейіп, ағза жылу жоғалтады.

 Жылу – тірі ағзалардың тіршілігі үшін қажетті энергияның бір түрі. Дене температурасы денедегі жылу мөлшерін және химиялық реакциялар жылдамдығын анықтайтын негізгі фактор болып табылады. Барлық жануарлар жылуды сыртқы ортадан және жасушада ыдырауға ұшырайтын қоректік заттардан алады.

 Егер белгілі бір жағдайлар температуралық балансты бұзса, онда температураны қалыпқа келтіретін реакциялар жүзеге асады. Термореттелу – қоршаған орта температурасының ауытқуына қарамастан адам, сүтқоректілер және құстардың дене температурасын тұрақты деңгейде сақтау қабілеті.

 Пиломоторлық рефлекс — әр түрлі тітіркендіргіштер әсерінен түк (шаш) бұлшықетінің жиырылуы. Бұл рефлекс тек адамдарға ғана емес, сонымен қатар басқа да сүтқоректілерге тән. Суыққа реакция кезінде көтерілген түк (жүн) терімен қыздырылған ауаны тері бетінде ұстап тұрады. Қауіптенген кезде түктің көтерілуі жануардың үлкен және қорқынышты болып көрінуіне, яғни солай өзін қорғауына көмектеседі. Адамда «қаз терісінің» пайда болуына басқа да жағдайлар әсер етуі мүмкін, мысалы, әсем әуен, немесе, керісінше, жағымсыз әсерлер.

 Терлеу дененің температурасын тұрақты ұстап тұруда маңызды рөл атқарады. Физикалық жаттығулар жасағанда немесе қоршаған ортадағы ауа температурасының жоғары болуы тер бөлуді күшейтеді. Тер буланған кезде, жылу бөлінеді, осы үрдістің нәтижесінде дене салқындайды. Жыныстық жетілу кезінде тер бездерінің қызметі күшейеді.

 Қоршаған ортаның температурасы төмендегенде, қантамырлардағы қан қысымы төмендейді және капиллярларға қан беретін артериолалардың диаметрі кішірейеді, нәтижесінде қан ағысы азайып, денеде жылу сақталады. Қоршаған орта температурасы жоғарылаған сайын, артериолдар кеңейіп, қан ағысы көбейіп, ағза жылу жоғалтады.