Вектор ұғымы. Геометрия, 9 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:9.1А Жазықтықтағы векторлар

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 9

Қатыспағандар саны:

Вектор ұғымы.

Оқушылар:

9.3.4.1 вектордың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың, коллинеар векторлардың, тең және қарама-қарсы векторлардың, векторлар арасындағы бұрыштың анықтамаларын біледі;

9.3.4.2 коллинеар, тең, қарама-қарсы векторларды және векторлар арасындағы бұрышты салуды біледі және суреті бойынша табады.

• векторлар туралы негізгі ұғымдарды біледі;
• коллинеар, тең, қарама-қарсы векторлар арасындағы бұрышты салады.

Оқушы төмендегі критерийлерді орындаса, оқу мақсатына жетеді

- вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың, векторлар арасындағы бұрыштың анықтамаларын біледі;

- коллинеар және коллинеар емес векторларды қосу ережелерін есептер шығаруда қолданады;

- қарама-қарсы вектордың анықтамасын және есептер шығаруда қолданады;

- тең, коллинеар, қарама-қарсы векторларды салады.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

• вектор;
• бірлік вектор;
• нөлдік вектор;
• коллинеар векторлар;
• бірдей бағытталған векторлар;
• қарама-қарсы бағытталған векторлар;
• тең векторлар;
• қарама-қарсы векторлар;

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

• а векторының соңынан b векторын саламыз;
• А нүктесінен берілген векторға тең болатын вектор саламыз.

*Академиялық шыншылдық, толеранттылық

*Ж.А білу және түсіну: тұрақты даму,әлеуметтік әділеттілік және теңдік

*Ж.А құндылықтары: әлемдегі және қоршаған ортадағы жағдайларды жақсартуға белсенді қатысуға шешім қабылдау

*Ж.А.дағдылары: өзінің айналасындағыларға ашық, әділ қарым –қатынас және олардың құқықтарын құрметтеу

Физика

Коммуникациялық дағдысы: Оқушылар өз жауаптарын негіздейді, топтық жұмыс нәтижелерін математикалық тілде сауатты жеткізе алады.

Декарттық координата жүйесін түсіну, кейбір физикалық шамалардың сипаттамасын білу, параллелограмм анықтамасы.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ұйымдастыру кезеңі

Сабақ басында оқушылардың зейінін шоғырландыруға көңіл бөлу қажет.

Сабақтың мақсатын оқушылармен бірге анықтау

I Жаңа материал

1) Вектор ұғымы.

Скаляр шамалар (ұзындық, аудан, көлем, масса және т.с.с. шамалар, белгілі өлшем бірліктерінде) өздерінің сан мәндерімен толық анықталады.

Ал көптеген физикалық шамалар (күш, материялық дененің қозғалысы, жылдамдығы және т.с.с. шамалар) тек өзінің сан мәндерімен ғана емес, бағыттарымен де сипатталады. Мұндай шамаларды векторлық шамалар немесе жай ғана вектор деп айтады.

Мысалы, қандай да бір денеге белгілі бір күшпен әсер ететін

болсақ,онда физика курсында бұл күшті «бағытталған кесіндімен» бейнелейді.Мұнда кесіндінің ұзындығы күштің сан мәніне сәйкес келсе,онда стрелка/көрсеткі күштің әсерлік бағытын білдіреді.

Анықтама.1. Кез келген бағытталған кесіндіні вектор деп атайды.

АВ кесіндісіндегі А –бас нүктесі,ал В-ұшы деп есептегендегі шығатын векторды арқылы белгілейді.(2 сурет) және

векторлары бейнеленген. Векторларды көбінесе стрелкасы бар кіші латын әріптерімен бейнелейді:, , , (3сурет )

Презентациядан есептер:

2) Векторлардың арасындағы бұрыш ұғымын енгізейік.

 Айталық, және екі нөлдік емес векторлар болсын. Оларды бір О нүктесінен бастап салайық: және (1а-сурет).

 АОВ бұрышының шамасын арқылы белгілейік және және векторларының арасындағы бұрыш -ге тең деп айтамыз. Бірдей бағытталған векторлардың арасындағы бұрыш , ал қарама-қарсы бағытталған векторлардың арасындағы бұрыш -қа тең деп есептеледі. Анықтама бойынша, векторлардың арасындағы бағыттас емес бұрыш пен аралығындағы мәндерді қабылдауы мүмкін. Белгілеуі:

 1-тұжырым. Векторлардың арасындағы бұрыш оларды салудың бастапқы нүктесін таңдап алуға тәуелді болмайды.

 Егер болса, онда векторлар перпендикулярлы деп айтылады және былайша жазылады:

 2-суретте: , , , , .

II Бекіту

№1 Кез-келген векторын салыңыз. Вектордан тыс В, С, Е нүктелерін белгілеңіз. Салыңыз:

А) В нүктесінен векторына тең векторды;

Б) С нүктесінен векторымен бағыттас векторды;

С) Е нүктесінен векторына қарама-қарсы бағытталған векторды және т.б.

№2

Ферманың шатырын, яғни ∠ ABC және ∠ DEF бұрыштарын BG векторы қақ екіге бөледі. Егер ∠ ABC = 112⁰ және ∠ ABC = ∠ DEF болса, онда келесі векторлардың арасындағы бұрыштарды табыңыз:

1) ; 2) ; 3) ; 4) .

Рефлексия:

Үй жұмысы

Бірнешеуін жазыңыз:

• тең векторларды;
• коллинеар векторларды;
• бағыттас векторларды;
• қарама-қарсы бағытталған векторларды;
• векторлар арасындағы бұрышты.

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау оқушылардың

Материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақт саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық

кезеңдері

сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткенекі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?