Өсімдіктің ұзарып және жуандап өсуі. Биология, 7 сынып, қосымша материал.

Бастапқы және екінші реттік өсу арасындағы айырмашылықты көрсету немесе жылдық шеңберді есептеу

Мақсаты: Ағаш діндерінің құрылысын қарап, жылдық шеңберлерін анықтап, олардың өсімдік үшін маңызын зерттеу.

Құрал - жабдықтар: әр түрлі ағаштардың (жуандығы да әр түрлі болуы керек) қалыңдығы 10 см көлденең кесінділері, ұлғайтқыш әйнектер (лупа), сабақтың ұзарып өсуін көрсететін тәжірибе.

Жұмыстың барысы:

• Берілген әр түрлі жуандықтағы ағаш діңінің кесінділерін ұлғайтқыш әйнекпен қарап, жылдық шеңберлерін табыңыз. Сабақтың қай қабатында түзілетінін анықтаңыз.
• Әрқайсысындағы шеңберлерін санап, жасын анықтаңыз. Әр шеңбердің еніне (қалың, жұқалығына) қарап, климат жағдайының қандай болғандығын түсіндіріңіз.
• Көрген кесінділеріңізді оқулықтың суретімен салыстырып талдаңыз.

Талқылау сұрақтары:

• Ағаш қай кезеңде жуандап өседі және ол неге байланысты?
• Сабақтың жуандауы қандай ұлпаға байланысты?
• Жылдық шеңбер деген не?
• Жылдық шеңберден қандай құбылыстарды байқауға болады?
• Сабақ бойымен қоректік заттардың қозғалуын түсіндіріңдер?
• Жылдық шеңберге қарап оңтүстік пен солтүстікті ажыратуға бола ма?