Жергілікті экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігі. Жаратылыстану, 6 сынып, сабақ жоспары. 1 - сабақ.

Ұзақ мерзімді жоспардағы бөлім:

6. Экология және тұрақты даму

Мектеп:

Мерзімі:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 6

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Жергілікті экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігі_1-сабақ

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

6.6.2.2 жергілікті экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігін зерттеу

 Сабақ мақсаттары

• экожүйелердің ерекшеліктерін сипаттау;
• мектеп маңы экожүйелердегі тірі ағзалардың алуан түрлілігін зерттеу;
• экожүйелердегі ағза түрлерінің сандық мөлшері және кездесу жиілігінің әртүрлі болу себептерін түсіндіру.

 Бағалау критерийлері

• әр түрлі экожүйелердің ерекшеліктерін анықтайды;
• белгіленген экожүйедегі тірі ағзалардың алуан түрлілігін зерттейді;
• экожүйелердегі ағза түрлерінің сандық мөлшері және кездесу жиілігінің әртүрлі болу себептерін талдайды.

 Тілдік мақсаттар

Оқушылар орындай алады:

Экожүйелердің ерекшеліктерін ауызша/ жазбаша түсіндіре, алады.

Пәнге тән лексика мен терминология:

Түзушілер, тұтынушылар, ыдыратушылар, биотикалық факторлар, абиотикалық факторлар, антропогендік факторлар

Диалог үшін пайдалы сөз тіркестерінің топтамасы:

• Көлеңке жерде өсімдіктер ... болады ..., өйткені … .
• Күн сәулесі көп түсетін жер ... ерекшеленеді, өйткені ... .

Жол жиегі экожүйесіне ... тән.

 Құндылықтарды дарыту

Әртүрлі пікірлерді талқылау барысында оқушылар сыйластыққа үйренеді.

Жұптық жұмыс кезінде өзара ынтымақтастық танытуды үйренеді.

Бір-біріне сұрақ қою, талқылаулар кезінде ашықтық қалыптасады.

Экожүйелердің ерекшеліктерін анықтау барысында табиғаттағы тепе-теңдік, биосфера, экожүйедегі, экономикадағы тұрақтылық сияқты маңызды түсіктер арқылы жаһандық азаматтық дамытылады.

Топтық жұмыс барысында ынтымақтастықта жұмыс жасай алу дағдысы, академиялық шынайылық қалыптастырады.

 Пәнаралық байланыстар

Экожүйелердің абиотикалық факторлары ерекшеліктерін анықтау физика пәнімен байланысты қамтамасыз етеді.

Бастапқы білім

Оқушылар 5 – ші сыныпта экожүйеге экологиялық факторлардың ықпалы үдерістермен танысты. Оқушылар экологиялық факторларды атай алады, ажырата біледі. Бастапқы білімді жаңғырту жұптық жұмыс барысында экологиялық факторлардың ерекшеліктерін сипаттау арқылы жүзеге асады.

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс – әрекет

1. Өткенді қайталау арқылы бастапқы білімді жаңғырту. Оқушылар экожүйелердің суреттері бойынша топқа бірігеді. Әр топ экожүйедегі ерекшеліктердің себебін анықтайды, 5- сыныптағы оқу мақсаты бойынша білімдерін көрсетеді.

2. Ой шақыру.

Оқушылар экожүйелердің ұқсастықтарын талқылайды.

3. Мақсатты тұжырымдау.

Мұғалім оқушылармен бірге сабақ мақсаттарын, «жақын даму аймағын» және сабақ соңында күтілетін нәтижелерді анықтайды.

4. Топтық жұмыс.

Оқушылар экожүйелердің ерекшеліктерін анықтайды.

1- топ: шөл

2- топ: тау

3- топ: дала

4- топ: орман

5- топ: шалғын

Жұмыс нәтижесі арқылы экожүйелердің ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтайды.

5. Мәтін «Экожүйелер дегеніміз не?»

Экожүйелер – бір-бірімен және қоршаған ортаның жансыз бөлігімен байланысқа түсетін тірі ағзалардың өз-өздерін қолдай алатын жүйелері. Тропикалық ылғалды орманды экожүйе ретінде қарастыруға болады. Экожүйенің тірі бөліктері “биотикалық” факторлар деп аталады, оларға барлық өсімдіктер мен жануарлар және олардың арасындағы қарым-қатынас жатады. Ал “абиотикалық” факторларға ауа, топырақ, тас және су секілді жансыз табиғат бөліктері жатады.

6. Мұғалімнің түсіндірмесі.

Көзге айқын көрінбесе де, экожүйелер үнемі өзгеріс үстінде болады. Қоршаған ортаның шарттары өзгерген сайын, экожүйедегі ағзалардың популяциялары да жылдан-жылға өзгеріп отырады. Бұл өзгерістер көбінесе салыстармалы түрде өте кішкентай және бұл өзгерісті бастапқы қалпына қайтаруға болады, алайда, кейде экожүйелер оның қызметін анықтайтын биотикалық және абиотикалық факторлардағы маңызды өзгерістерге жауап ретінде күрт өзгеруі мүмкін. Мысалы, ауру әсерінен , мекен ортасының бұзылуынан немесе жыртқыштық кесірінен бір түрдің жойылуы тек осы ағзаның өзіне ғана емес, оған тәуелді барлық түрлерге әсерін тигізеді. Егер бұл түр қоректік тізбектің төменгі сатысындағы өсімдік болса, онда өзіне тәуелді қоректік тізбектің жоғарғы сатысындағы барлық түрлерге өз әсерін тигізуі мүмкін.

7. Сабақты бекіту.

Оқушылар мұғалім ұсынған дұрыс жауаптардың көмегімен өзара бағалау жүргізеді.

8. Рефлексия

Мұғалім сабақ мақсатарына қайта оралып, сабақ мақсаттарына жету деңгейін талқылайды.

Кері байланыс «Табыс баспалдағы».

1 - баспалдақ Мен....................БІЛЕМІН.  2 - баспалдақ Мен....................ТҮСІНБЕДІМ.  3 - баспалдақ Мен................... ЖАСАЙ АЛАМЫН 

«Мен ТҮСІНБЕДІМ» бөліміне тоқталып, оқушылармен бірге талқылаулар жасап, жауап беріледі.

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Оқушыларға ресурстың барлық мүмкін түрлері ұсынылғанда олардың өз қабілеттеріне қарай ресурс түрін таңдап алып қолдануы кезінде ресурс түрлері сараланады

Оқушылардың сызба, кластер, модель сияқты әртүрлі жолмен өздерінің түсінгенін көрсетуі арқылы тапсырма түрлері сараланады.

Сұрақтарға жауап беру кезінде оқушылардың өз деңгейлерінде жауап беру арқылы іс-әрекет сараланады.

Кейбір жылдам жұмыс жасайтын оқушыларға қосымша тапсырма орындауды ұсыну саралауды қолдайды.

Кейбір оқушыларға ағылшын тіліндегі терминологиямен жұмыс ұсынуға болады

Оқушылардың түрткі және жағдаяттық сұрақтарға жауап берулері кезіндегі өмірмен, өз тәжірибесімен байланысты көрсете алу деңгейлері арқылы

Сабақ барысында бағалау критерийлеріне сай тапсырмалардың орындалуы, талқылаулар кезіндегі жауаптары арқылы;

Топта, жұпта жұмыс жасай білу дағдылары арқылы;

Дескрипторлар арқылы.

Сыныпта қозғалыс барысында қауіпсіздік ережелерін сақтау.

Партада дұрыс отыруына назар аудару.

Абиотикалық және биотикалық факторлардың болуы