Тірі табиғаттағы үдеріс. Жаратылыстану, 5 сынып, сабақ жоспары.

(С) Оқушыларға «Позиция қабылда» жаттығуын орындауды ұсынамын. Сыныптың қарама қарсы қабырғасы «Ия» және «Жоқ» деп шартты белгімен белгіленген. Мұғалім фотосинтез үдерісі нәтижесінде өсімдіктерді жануардан ерекшелейтін сипаттамаларды тұжырымдама ретінде оқиды. Оқушылар өз ойларын дәлелдей отырып, бір позицияны таңдайды.

Мұғалім келесі тұжырымдарды қолдана алады.

• Күн-тіршілік көзі.
• Жануарлар дайын тағаммен қоректенеді.
• Өсімдіктер күн энергиясын пайдаланып, органикалық заттар түзеді.
• Өсімдіктер дайын органикалық заттарды қажет етпейді

(С) Өсімдіктерде қоректік заттардың түзілуі жайлы бейнебаян\анимациялар тамашалау. Оқушылар анимацияларды тамашалап болғаннан кейін өсімдіктердің қоректену ерекшеліктерінде фотосинтездің маңызын түсіндіреді.

(Т) Сыныпты екі топқа біріктіріп, емен жаңғағынан алып еменнің қалай өсетінін түсіндіру сұралады. Өз жауаптарын әр топ постер түрінде ұсынады.

(Ж) Оқушыларға өсімдікке «Күн», «қоректік заттар», «оттегі», «көмірқышқыл газы», «су» деп жазылған сызба ұсынылады. Олар сызбада бағдарлар қою арқылы су, оттегі, көмірқышқыл газының қозғалысын көрсетеді.

(Т)(Э) Балдырлар мысалында оқушыларға фотосинтез үдерісін зерттеу ұсынылады. Ол үшін оқушылармен бірлесіп, мөлдір шыны ыдыстағы балдырдың бір түрін сынып бөлмесінің жарық көп түсетін бөлігіне қойыңыз. Оттегі газы көпіршіктерінің бөлінуін бақылаңыз. Содан соң өсімдікті қараңғы жерге қойып, газдың бөлінуін анықтаңыз.

(Т) (Э) Оқушыларға су өсімдіктерін шыны құйғы астына орналастыруды ұсыныңыз. Бір өсімдік дистильденген суға, екінші өсімдік қайнатылған су, үшінші өсімдік краннан алынған су астына орналастырылады. Әр ыдыстағы бөлінген көпіршіктерді белгілейді. Содан соң қайнаған және дистильденген суға нартий гидрокарбонатының ерітіндісін қосады. Көпіршіктердің бөлінуін белгілейді.

Қайнаған\дистильденген суда көмірқышқыл газы жоқ екенін естен шығармау керек..

Тәжірибеге валлиснерия, элодея, кабомба балдырларын қолдану ұсынылады.

Фотосинтезге көмірқышқыл газы қажеттігін ескеру керек.

(Б) Оқушыларға мұғалім алдын ала флипчартқа жазған немесе экранға көрсеткен тұжырымдамаларды жіктеу ұсыныңыз. Тұжырымдамалар өсімдіктер мен жануарлардың қоректенуіне байланысты құрылған.

Оқушылар тұжырымдамалармен танысып, оларды өсімдіктер немесе жануарларға қатысты екенін анықтайды.

Бұл тәжірибе фотосинтезге сыртқы факторлардың әсерінің бар екендігі жыйлы түсініктерді қалыптастыруға көмектеседі.

Тұжырымдарға мысалдар:

• Жапырақтардың күн энергиясын сіңіруі («Өсімдіктер» тобы);
• Дайын заттармен қоректену «Жануарлар» тобы).

Үй жұмысы

• Фотосинтез туралы қосымша ақпарат табу

Рефлексия

Жеміс ағашы

«Плюс» - оң әсер еткен фактілерді жазыңыз;«Минус» - “қолымнан келмей жатыр” немесе “ түсініксіз болып тұрған ” сұрағыңызды жазыңыз;

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.