Көміртектің қасиеттері. Практикалық жұмыс №6 «Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері» Көміртектің оксидтері Практикалық жұмыс. №7«Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттерін зерттеу». Химия, 8 сынып, дидактикалық материал.

8___ сынып Күні______ А.Т. _________________________________

Практикалық жұмыс № 8

Көмір қышқыл газын алу және оның қасиеттерін зерттеу

Жұмыстың мақсаты: Көмір қышқыл газын алу, жинау және анықтап, практикада оның қасиеттерін зерттеу

Гипотеза: ___________________________________________________________________

ТҚЕ. 1 Сынауықты қыздыру кезінде қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтаңыз.

2.Реакция жүріп жатқан сынауыққа еңкейіп қарауға болмайды.

3.Қышқылдар мен сілтілермен жұмыс кезінде қауыпсіздік шараларын сақтау керек

ТҚЕ таныстым _________________

Құрал-жабдықтар: қыздыруға арналған құрылғы, қысқыш, сынауық, газ өткізетін түтікше, химиялық стакан, балауыз.

Реактивтер: мәрмәр (бор), ас содасы, қышқыл ерітіндісі, әк суы.

Жұмыс барысы:

Қорытынды.

a. Көмір қышқыл газының қандай қасиеттері бар? _____________________________________________________________________________

b. Реакцияның жүргендігін қандай белгілеріне қарап анықтадыңыз?

1 тәжірибеде _____________________________________________________________

2 тәжірибеде ____________________________________________________________

3 тәжірибеде _____________________________________________________________

с. Раекция типтерін жазыңыздар:

1 тәжірибе ________________________________________________________________

2 тәжірибе ________________________________________________________________

3 тәжірибе ______________________________________________________________________

d. Неге әксуы ерітнідісі бастапқыда лайланып, уақыт өте ол жайылады?____________________________________________________________________

8___ сынып Күні______ А.Т. _________________________________

Практикалық жұмыс № 7

Тақырыбы: Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері

Жұмыстың мақсаты: көміртектің физикалық және химиялық қасиеттерін практикада анықтау

_____________________________________________________________________________ Гипотеза:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ТҚ. Сынауықты қыздыру кезінде қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтаңыз.

Реакция жүріп жатқан сынауыққа еңкейіп қарауға болмайды.

ТҚЕ таныстым _________________

Құрал-жабдықтар мен реактивтер: газ алуға қажетті прибор, қыздыруға арнаған құрылғы, химиялық стакан, жағуға арналған қасық, құйғы, фильтр қағазы, ағаш көмір, белендірілген көмір, мыс (II) оксиді, әк суы, метиленді көгілдір ерітінді.

Жұмыс барысы:

Қорытынды.

Көмір жанған кезде ……….. және ……………. түзіледі .

Металл оксиді көмірмен ……………….. әрекеттеседі.

Ре,акция нәтижесінде …………. және …………………. түзіледі.

Реакция белгілері ………………………………….. .

Қосымша 2.

Кестені толтыр

Қосымша 3

Мәтіндегі бос орындарды толтыр.

Адсорбция – дегеніміз…

Көмірдің жануы бұл ____________________ процессі

Металл оксидтерінің көмірмен әрекеттесу нәтижесінде (қыздырғанда) ____________________ және ____________________ түзіледі.

Мыс оксидінің (II) көмірмен әрекеттесуі ___________________ процесіне жатады

Бұл жағдайда металл оксидтері ____________________, ал көміртек _____________________ .

Көмір қышқыл газын анытау мақсатында, оны ________________ ерітіндісі арқылы өткізеді. Нәтижесінде ______________________ түзіледі.

Қосымша 5

Көміртектің табиғаттағы айналымы

Көміртек – тірі табиғатта маңызы зор элемент. Фотосинтез процесі нәтижесінде көмірқышқыл газын өсімдік сіңіріп, органикалық заттарға айналдырады. Олармен жануарлар, адамдар қоректенеді және тыныс алу арқылы қайтадан атмосфераға шығарады.

Өсімдіктер мен жануарлар қалдықтары әрі қарай шіру процесінің нәтижесінде , жанғыш кенге . яғни тас көмір , мұнай және табиғи газға айналады.Оларды өндіріп, отын ретінде пайдаланып жаққанда түзілген көміртек диоксиді тағы да атмосфераға қайтады. Осылайша табиғатта көміртектің айналымы үздіксіз жүріп жатады.

Көміртектің табиғаттағы айналымы.

Көмірқышқыл газының тірі организмдегі айналымы.

Көміртектің табиғаттағы айналымы тіршілік үшін өте маңызды процесс – фотосинтез арқылы іске асады.

• Біраз мөлшері ағаштардың, гүлдердің және шөптердің қурап бүлініп біткенге дейін молекулаларында сақталаса;
• Флора арқылы карбон тірі ағзаларға түсіп, тыныс алу нәтижесінде көмір қышқыл газы ретінде бөлініп шығады;
• Шөппен қоректенушілерді жеген жануарлар ағзасына да көміртектің бір мөлшері түсіп, тыныс алу барысында сыртқа бөлінеді
• Өсімдіктер құрамында қалған көміртек шіру нәтижесінде отын түрлерінің пайда болуына әкеледі, мысалы көмірдің пайда болуы

Қосымша 6

Заттарды формуласына қарай сәйкестендіріңіз. Берілген қосылыстардың қайсысын көмірқышқыл газын алуға қолдануға болады? Ол үшін қандай затты пайдаланамыз?

а) СаСО₃ б) NaHCO₃ в) C г) CaCO₃ * MgCO₃

Көмір қышқыл газын алуға болатын реакция теңдеулерін жазыңыз

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________