Заттардың агрегаттық күйі. Химия, 7 сынып, дидактикалық материал.

Заттардың агрегаттық күйінің өзгерісі

Заттардың агрегаттық күйінің өзгеруін табиғат құбылыстарынан бақылай аламыз.Суқойта суқоймаларда сулар қатып, қайтадан мұзға айналады. Көктемде қайтадан сұйықтыққа айналады. Заттар бір агрегаттық күйден екіншіге өтуі кезінде заттардың молекулалары өзгереді ме?Мысалы, су молекуласы мен мұз молекуласының арасында айырмашылық бар ма? Әрине жоқ. Молекулалар өзгеріссіз қалады. Олардың тек кинететиклық энергиясы өзгереді, сәйкеше заттардың қасиеттері де өзгереді.

ІӘр түрлі агрегаттық күйдегі заттардың молекулаларының сипаты мен қозғлысы төмендегі кестеде көрсетілген.

•  Заттардың агрегаттық күйінің өзгерісі болатын алты процесс бар. Заттардың қатты күйден сұйық күйге ауысуы балқу деп аталады. Керісінше процесс – кристалдану деп аталады. Сұйық күйден газ күйге ауысу – булану деп, ал газдан сұйық күйге өту – конденсация деп аталады. Қатты күйден газ күйге ауысу – сублимация, ал кері процесс – десублимация.
• 1. Балқу
• 2. Кристалдану
• 3. Булану
• 4. Конденсация
• 5. Сублимация
• 6. Десублимация

Бұл алмасуларды біз күнделікті өмірде көріп жүрміз. Мұз еріп су түзеді, су буланып, бу түзеді. . Кері бағытта бу, конденсацияға ұшырап, қайтадан суға, су қайта қатып, мұзға айналады. Сублимация және десублимацияда бізге таныс. Кез келген қатты заттың иісі сублимация болып табылады. Моекула бөлшектері денеден бөлініп, біз иіскей алатын газға айналады. Ал қарама қарсы процеске мысал – қыста әйнектерден көрінетін өрнектер. Бұл ауадаңы булардың қатып, әйнектерде түрлі өрнект түрінде көрінеді.