Меншік құқығы түсінігі және оның қорғалуы. Құқық негіздері, 10 сынып, дидактикалық материал.

Жағдаяттарды талдау

1.Бірде К. өзі иесіз деп есептеп жүрген ескі жеке ғимараттан, орамға буып түйілген зергерлік бұйымдар тауып алады. Зергерлік бұйымдардың мәнін терең білетін таныстарының бірі олардың өте құнды және қымбат дүниелер екенін айтты. К.сол зергерлік бұйымдарды сатып, бұрын өзі армандаған заттарына қол жеткізуді қиялдай бастады. Алайда біршама уақыт өткеннен кейін оның үйіне А.деген азамат келеді. Ол ғимараттың өзіне тиесілі туралы құжаттарын көрсетіп, көмбені қайтаруды талап етеді. Оның үстіне А.көмбе оның рұқсатынсыз ізделгенін айтты. Амалы таусылған К.заңға сәйкес көмбенің жартысына жуығы оған тиесілі болатынын естігенін ғана айта алды. А.көмбені қайтармаған жағдайда сотқа беретінін айтты.

• Бұл жағдайды сендер қалай бағалайсыңдар?
• Заңды түрде қандай шешім ұсынасыңдар?

2.К.көптен бері кәсіпкер болғысы келіп жүрді. Түрлі фирмаларға жалданып жұмыс істеуі оны қанағаттандырмайды, олар аз төледі және жиі алдады. Оның бар мүлкі шағын пәтері, кішкене ғана саяжайы мен автокөлігі болды. Ол таныстарынан шағын жөндеу шеберханасын ашу үшін өзінің мүлкін банктен алған несиеге кепілдікке салуға болатынын естиді. Ол заңды тұлға- серіктестікті тіркеткісі келді. Бәрін тапсырыс бойынша істегісі келді.Ал Әділет министірлігі органдарында өзінің жеке мүлкін К.ның кәсіпкерлік мақсатта пайдалана аламайтынын айтты.

• Заңды тұлғаларды тіркеу органдарында К.ға дұрыс жауап берді ме?

3.Азамат Б.ның үйінде бірнеше суреттер болған. Бірақ оның өзі осы суреттерді аса бағаламайтын. Ол суреттерді қабырғалары дымқылданған қосалқы үйде сақтайтын. Бірде Б.ға оның танысы Т. Қонаққа келеді. Б. оған баяғы суреттерді көрсетеді. Т. Олардың біреуі атақты жұмысшының суреті екенін таниды. Б.ның суреттерді арнайы ыңғайластырылмаған үй-жайда сақтайтынын көріп, бұлай етуге болиайтынын, сурет мәдени құндылық болып табылатынын айтқан. Оған Б. меншіктің иесі өзі екенін, суретпен не істесе де өзі білетіндігін айтып жауап берген.

• Бұл дауға қандай төрелік айтар едіңдер?
• Заң талаптары бұзылды деп ойлайсыңдарма?

(Мысалы, су тасқыны болып жатыр делік. С-ның уйінде катер бар. Төтенше жағдайлар жөніндегі министірліктің шешімімен адамдарды су тасқыны аймағынан алып шығу үшін С-ның катері реквизициялануы мүмкін. т.б)

Дескриптор:

• Азаматтардың меншікті иелену құқықтарын анықтайды;
• Меншік құқығын тоқтату барысында жіберілген қателіктерін анықтайды;
• Мәселенің шешу жолдарын ұсынады;