Мемлекет және құқық. Мемлекет және құқық туралы негізгі ұғымдар. Құқық негіздері, 10 сынып, сабақ жоспары.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мемлекет және құқық

Мектеп: Көкшетау қ. ФМБ НЗМ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Магавин Н.Б.

Сынып:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары

10.1.1.3 құқық жүйесі және оның негізгі элементтерін түсіндіру (құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт)

10.1.1.4 мемлекетті құқық және құқықтық қатынастың негізгі субъектісі ретінде анықтау

 Сабақ мақсаттары

құқықтық қатынастар жүйесіндегі мемлекеттің орнын айқындайды

 Жетістік критерийлері

Білу. Құқық жүйесі ұғымына анықтама береді. Құқықтық қатынастарды түрлерін айырады

 Тілдік мақсаттар

Пәнге қатысты терминология:

құқық нормалары, сала, ішкі сала, құқықтық институт

Оқушылар:

Құқық жүйесіндегі мемлекеттің рөлі маңызды, себебі ...

Мемлекет құқықтың ерекше субъектісі...

Құндылықтарды дарыту

•  Құрмет (топтық жұмыстағы өзара құрмет, бір-бірін тыңдауы және уақыт ережелерін сақтау, заңға құрмет, отбасы құндылықтарын талдау және талқылау)
•  Қазақстандық патриотизм (ҚР Конституциясы мен негізгі заңнамаларын оқып, үйрену арқылы)
•  Ынтымақтастық (мемлекеттік органдар мен азаматтар, ұйымдар арасындағы қатынасты оқып үйрену арқылы)

Пәнаралық байланыстар

Тілдік пәндер, гуманитарлық пәндер

Мектеп бағдарламасы көлемінде гуманитарлық пәндер бойынша алған білімдері мен күнделікті өмірдегі әлеуметтік тәжірибелерін,сондай-ақ БАҚ көздерінен берілетін ақпараттарды қолданады.

АКТ қолдану дағдылары

Берілген Интернет ресурстармен қажетті ақпаратты іздеу және өңдеу дағдылары

Бастапқы білім

Қазақстандағы қазіргі кездегі құқықтық және саяси-әлеуметтік оқиғалардан хабардар болуы керек. Алдыңғы тақырыптардағы негізгі ұғымдарды біледі

Сабақ барысы

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Сабақтың тақырыбын, міндеттерін тұжырымдау, проблеманы қою

Жаңа сабаққа қысқаша шолу жасалады. Мысал келтіріңіз: мемлекет қоғамдық қатынастарға өз органдары арқылы кіреді. Бір жағдайларда билік субъектісі ретінде, ал басқа жағдайларда азаматтық-құқықтық қатынастарға қатысушы ретінде қолданылады. Сондықтан субъектінің құқықтық мәртебесін айқындаудан басқа, органдар өздерінің атынан және мемлекет атынан азаматтық-құқықтық қатынастар кіргенде ажырата білу өте маңызды. Мысалы, Қаржы министрлігінің қазынашылығы мемлекет атынан мемлекеттік бюджет үшін есеп айырысу-кассалық функцияларды жүзеге асырады, ал өзінің пайдалануы үшін қажетті жиһазды мемлекеттік мекеме атынан сатып алады. Заңды тұлғалар үшін басшылық жасай отырып, қазынашылық өз функцияларын жүзеге асырады және мемлекеттік орган ретінде әрекет етеді (әрекет етеді).

Құқықтық қатынас-бұл

а) құқықтық қатынас — бұл әлеуметтік қатынас, сондықтан оның кез келген басқа әлеуметтік қатынастағы жалпы белгілері болуы тиіс;

б) құқықтық қатынас — бұл әлеуметтік қатынастардың ерекше түрі, ол әлеуметтік қатынастардың барлық басқа түрлерінен ерекшеленетін қандай да бір белгілерді қамтуы тиіс. Мысалы, кез келген әлеуметтік қатынастар мыналарды көздейді: а) өзара іс-қимылдың болуы; б) қандай да бір қажеттілікті қанағаттандыру; в) өзара іс-қимыл процесінде әлеуметтік қатынастар субъектілерінің тәуелділігімен сипатталатын әлеуметтік байланыс туындайды.

(ЖЖ) Ұсынылған жағдайлардың қандай әлеуметтік қатынастар туралы екенін анықтайды. Өз таңдауының дұрыстығын дәлелдейтін дәлелдер келтіріледі.

1) Нұрлан үнемі жаңалықтарды интернет арқылы қарайды.

2) Айша досының туған күні бармауды шешті, себебі кеше ол оған ұялы телефонын пайдалануға бермеді.

3) Көршімен ұрысып, Мансур күн сайын оның пошта жәшігінен хат-хабарды ала бастады.

4) Үрген итке ашуланып, Азамат оны таяқпен қорқытты.

5) Наталья Сергеевна сатып алған кір жуғыш машинаның сыну себептері жөнінде дүкен сарапшыларының пікірімен келіспей тәуелсіз сарапшыларға жүгінді.

Жауап-2, 3, 5 әлеуметтік қатынастармен байланысты жағдайлар

Келтірілген жағдайларды талдайды:

а) олардың арасында құқықтық қатынастарды бейнелейтіндерді табу;

б) олар аталған жағдайларды неге құқықтық қатынастарға жатқызғанын түсіндіру.

Жауап-құқықтық қатынастар 3 және 5 жағдайлар болып табылады, өйткені олар құқықтық нормалармен байланысты.

Құқық жүйесінің құрылымы

Негізгі элементтер:

- норма;

- институт (бұл жерде құқықтық реттеу пәні мен құқықтық реттеу әдісі ҒП институттарға бірігудің өлшемдері болып табылады деп айту маңызды);

- сала.

Қосымша элементтер:

- ішкі салалар;

- субинституттар (некені бұзу, неке қию, неке институтының субинституттары болып табылады)

Құқық нормалары - барлық бөлімшелерін құрайтын құқық жүйесінің бастапқы элементтері. Атап айтқанда, қоғамдық қатынастардың қандай да бір түрін реттейтін нормалар құқық институттарына біріктіріледі, ал институттар арқылы қоғамдық қатынастардың қандай да бір саласын реттейтін нормалар құқық саласына біріктіріледі.

Құқық институты - құқық саласы пайдаланатын құралдар жиынтығына кіретін әдістермен қоғамдық қатынастардың қандай да бір ерекше түрін реттейтін құқық салалары шеңберіндегі нормалардың салыстырмалы түрде шағын жиынтығы.

Субинститут - қоғамдық қатынастардың қандай да бір ерекше түрін реттейтін құқық институты шеңберіндегі нормалардың салыстырмалы түрде шағын жиынтығы.

Институттың саладан айырмашылығы:

• 1. Институт норма көлемі бойынша салаға қарағанда аз және оған кіреді;

• 2. Сала қоғамдық қатынастар түрін реттейді, ал институт-осы түрге кіретін қоғамдық қатынастар түрі;

• 3. Сала қоғамдық қатынастардың осы түріне қолданылатын әдістердің толық жиынтығына ие, ал институт осындай әдістердің бір бөлігі ғана ие.

Құқық саласы-бұл құқық жүйесінің ең ірі элементтері. Олар құқық институттарына бөлінеді, ал олар өз кезегінде құқық нормаларына бөлінеді. Құқық саласы-бұл қоғамдық қатынастардың қандай да бір түрін (саласын) оған тән ерекше әдістермен реттейтін құқықтық нормалардың жиынтығы. Сала бұл қатынастар саласын толығымен қамтиды. Салада қоғамдық қатынастардың осы түріне әсер ететін құралдар мен тәсілдер жиынтығы бар. Және бұл жиынтық толық. Сала шеңберінде кейде неғұрлым ұсақ білім – кіші сала – қандай да бір ұқсас қоғамдық қатынастарды реттейтін құқық саласының ішіндегі ерекше институттардың жиынтығы.

Кешенді құқық әр түрлі салалардың нормаларынан тұрады (экологиялық, көлік құқығы).

Құқық жүйесі-бұл мазмұн, ал заңнама жүйесі-бұл нысан (сыртқы көрініс).

(ТЖ) Еңбек құқығы мысалында реттеп орналастыру және постерде орындау.

Құқық - құқық саласы – құқық институты- құқық нормасы.

Мемлекеттік субъектілер -аумақтық білім беру (мемлекеттер, мемлекет субъектілері, қалалар, аудандар және өзге де аумақтық бірліктер, сайлау округтері), олардың халқы (халықтар, ұлттар, ұлттық білім беру және этникалық топтар және т.б.), сондай-ақ ұйымдар (мемлекеттік органдар, қоғамдық бірлестіктер, кәсіпорындар, коммерциялық құрылымдар және т. б.) болып табылады).

(ТЖ) Сұраққа жауап беру: Бұл пікір құқықтық мемлекеттің тұжырымдамасына қалай сәйкес келеді? "Мемлекет ақылға сай басқарылса, кедейшілік пен мұқтаждық ұят болады; мемлекет ақылға сай басқарылмаса, байлық пен құрмет ұят болады". Конфуций.

Рефлексия: " Үлкен саусақ» әдісі

- нені білдім, нені үйрендім

- нені толық түсінбедім

- немен жұмысты жалғастыру қажет

Саралау

Сабақта визуалдар мен аудиалдар үшін жеткілікті материалдар дайындалған. Тапсырманы оқушылардың өздеріне дауыстап оқыту және тақтада презентация ретінде көрсету қамтамасыз етілген. Топтық жұмыста қабілетті оқушылар басқа оқушыларға кейбір терминдер мен ұғымдарды түсіндіру, жағдаяттарды талдау жұмыстарын жүргізеді.

Бағалау

Жетістік критерийі бойынша өзара бағалау және өзін-өзі бағалау.

Сабақ барысында басымдық берілетін ең маңызды критерий – ғылыми тілді пайдалану

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы Компьютермен және басқа да техника түрлерімен жұмыс жасау ережелері

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?