Шалкиіз жырау «Би Темірге бірінші толғауы». Қазақ әдебиеті, 8 сынып, сабақ жоспары. 22-сабақ.

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі: Мектеп:

І Дананың сөзі – ақылдың көзі

Уақыты: Мұғалімнің аты-жөні:

Сыныбы: 8 қатысқаны: қатыспағаны:

Сабақта жоспарланған іс-әрекеттер

1. «Жұбыңды тап» жаттығуы. Мұғалім жаттығу шартын түсініреді: оқушылар дөңгеленіп тұрады, жетекші 3-ке дейін санайды, «1» деген кезде барлық оқушы басын төмен қаратады, «2» дегенде көздерімен жұптарын іздеп, бір-біріне белгі береді, «3» дегенде жұптасуға келіскендер бір-бірінің қолдарынан ұстайды.

2. Өткен тақырып пен жаңа сабақты байланыстыру.

ЖЖ. «Глоссарий» стратегиясы

Тапсырма: тізімде берілген сөздерді бір қарап шығып, мәтінмен байланысты болуы мүмкін дегенін белгілеп қойыңыз. Толғауды қайтадан оқып шығып, тізімге оралып, олардың мағынасы мен мәтіндегі қолданысын қайта қараңыз.

Жұптар бір-бірінің жауаптарын тексеріп бағалайды.

3. Сабақ тақырыбы, оқу мақсаты, бағалау критерийлері таныстырылады.

4. Т. Оқушыларға толғау мәтіні таратылады. «Әмірші» және «Жырау» бейнесін ашатын тапсырмаларды топ мүшелері ақылдасып таңдайды. Әрқайсысына қатысты сипаттамаларды мәтіннен тауып, тілдік көрінісін талдайды.

Талдаудың түйіні:

«...Жалпы, Би Темірге қарата айтылған осы екі толғауда өте дарынды жыраудың қайсар бейнесі мен текті батырдың алып тұлғасы айқын көрінеді. Шалкиіздің ақындық таланты қайтпас батыр­жыраудың образын айшықтаған. Мұндағы батыр­жырау өзінің тектілігі мен кемеңгерлігі жағынан әміршіден асып түспесе, кем түспейді, ол ержүректілік пен қаһармандылықтың, парасаттылықтың эталоны, көркемделген шыңы болып көрінеді. Сырттай қарағанда Би Темірді мақтап­марапаттаған болып көрінетін жолдар, шынтуайтына үңілсек, әміршіні дәріптеуден гөрі жыраудың өз бейнесін аша түседі, оны толығырақ сипаттайды. Бұл жолдарда әмірші қаншалықты

жоғары көтеріле көрсетілсе, жырау да өзін соншалықты биіктете түседі, сөйтіп, жасырын тұрған «әмірші мен жырау» деген оппозициялық ой өте шебер, көркем әрі нәзік айтылады».

С.Қасқабасов.

Қабілеті жоғары оқушылар Мәтіндегі «Мен» сөзінің қолданысын талдайды: бұл жерде жырау «мен» деу арқылы өзінің қоғамдағы орнын аңғартып тұрғанын, «меннің» ар жағында халықтық «біз» ұғымы жатқанын түсіндіре алуы керек.

Қабілеті төмендеу оқушыларға bilimland.kz курсынан тақырыпқа қатысты тест тапсырмаларын орындатуға болады.

Дескриптор

• толғау мәтінін қайтадан оқып шығады;
• әмірші мен жырау бейнесіне қатысты үзінділерді анықтайды;
• тілдік ерекшелігін/қолданысын талдайды.

5. Кері байланыс.

6. Спикер сөзімен тұжырымдау:

«Би Темір бейнесін сомдаудағы автор көзқарасымен келісесіз бе?»

Спикер сөзінің үлгісі:

1. Менің ойымша, Би Темір бейнесі ...

2. Ойымды былай дәлелдеймін:

1-аргумент ...

2-аргумент ...

3-аргумент ...

3. Ойымды дәлелдей отырып мынадай қорытындыға келдім ...

Спикердің қорытынды сөзі мына пікірдің айналасында өрбуі керек:

«... Шалкиіз өз заманының перзенті, сол дәуірдің жырауы ретінде өз уақытында үстем болған этатикалық көзқарасты ұстанған да, мемлекет күшті болу үшін елді әділ басқаратын, иманжүзді әмірші керек деп ойлаған, сондай әмірші болады деп сенген. Міне, осы сенім оған

«Би Темірге адалмын» деген сөзді айтқызған». С.Қасқабасов.

7. Рефлексия

маңызды ақпарат

қиындық тудырған сәт

сабақта ұнаған аспекті

Оқушылар өздерінің оқу әрекеттері мен үйрену нәтижелерін сараптап, ой елегінен өткізеді.

Дифференциация

Сіз оқушыларға көбірек қолдау көрсету үшін не істейсіз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай тапсырма беруді көздеп отырсыз?

Қарым-қатынас формалары бойынша саралау (топтық жұмыс)

Ынтымақтастық (коллаборативті) оқыту саралаудың тиімді тәсілі болып табылады. Шағын топтарда қабілеті орта оқушы өзінің құрбысынан көмек алуға мүмкіндігі бар, ал қабілетті оқушылар өз ойы мен идеясын жүзеге асыру арқылы топ жұмысына үлесін қоса алады.