Міржақып Дулатұлы (Қазақ халқының бұрынғы мәғишаты)

Қазақтың қандай еді мәғишаты,
Бір күнде көшіп қонған рахаты.
Қайғы жоқ, хасірет жоқ, қыз-бозбала,
Түзеген басекемен салтанаты.
Кетуші ед көшбасшылар ілгері озып,
Жарасып өз форымынша саясаты.
Жарысып жас балалар жүруші еді
Жаратқан үкі тағып жүйрік аты.
Жайлауға шыға айғыр суытушы еді,
Ыстықтың қалмайды деп зарараты*.
Тізіліп көл жағалай қонушы еді,
Жарасып ақ үйлердің қияфаты*.
Көкорай шалғындарға бие байлап,
Байлықтың көрінуші еді ғаламаты*
Жан-жануар рахатпен бір жасаушы ед,
Кіргендей бөлмесіне жер жәннаты.
Ішкен мас, жеген тоқ боп жүруші еді,
Түзеліп бозбалалық саяхаты*.
Бүлдірген, шие тере кетуші еді,
Қыз-келіншек мырзалардың жамағаты.
Кеңейіп жұрттың фиғылы* ол уақытта
Нашарға тиюші еді шарафаты*.
Ұл туып, келін түссе, қыз ұзатып,
Той болып ат шабушы ед бір ғәдәті*.
Бек ғажап марқұмдарға ас беруші ед,
Фаш* болса халық ішінде инафаты*.
Бауыздатып бағланды, құлын сойып,
Ішсе қымыз, келуші еді сөздің шарты.
Қанікей, осы айтқанның бірі бар ма,
Айтылса сөздің кәміл хақиқаты*.
Бұл күнде бұларды ойлап қайғы да жүр,
Бар болған данышпандар фарасаты*.
Оқыған пайда берер жастарымыз,
Әр істен болса мәгер мағлұматы.
Үйренген халықпыз ғой кемшілікке,
Талпынып ұмтылмайтын кеңшілікке.
Осындай білінген соң мінезіміз
Кім де кім біздің жұртты елсініп пе?
Руссияда жиырма миллион бар мұсылман
Жері жоқ осылардың бір қосылған.
Мәселен біздін қазақ бұл уақытта
Тысқары рухани идарадан.
Бола алмай тілек қабыл хафалықта*.
Көруде жәбіршілік жүрміз һаман.
Қазағым көрмегенің әлі алдыңда,
Боларсың көне берсең мұнан жаман.
Босында аяқ-қолың қимылдап қал.
Бір күнде тыпырлауға келмес шамаң.