А Байтұрсынұлы «Адамдық диқаншысы» өлеңі (5 сынып, III тоқсан )

Сабақ: Қазақ әдебиеті
Бөлім атауы: Адамгершілік - асыл қасиет
Сабақтың тақырыбы: А Байтұрсынұлы «Адамдық диқаншысы» өлеңі
Осы сабақ арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары: 5.Т/Ж4.Көркем шығармалардан шағын көлемді үзінділерді мәнерлеп оқу, жатқа айту
5.Т/Ж3.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу
5.Б/С4.Оқырманның рухани дүниесіне шығарма әсерін талдай отырып, нұсқаулық жазу.
Сабақ мақсаты:
Шығарма үзіндісін жатқа айту;
кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу;
сыни хабарлама жазу үшін нұсқаулық жазу.
Сабақ барысы:
Сабақтың тақырыбы, мақсаты, бағалау критерийі айтылады.
А. Байтұрсынов кім? Тапсырма. Ж.Ж. Т.Ж.
1. Ол халықты оқуға шақырған, ағартушылық жұмыстар жүргізген, қазақ ауылдарында орысша - қазақша мектеп ашып, балаларға сабақ берді? (ағартушы, қоғам қайраткері, ұстаз)
2. Байтұрсынұлы қазақ балалары үшін «Оқу құралы» (1912), «Тіл құралы» (1914), «Әдебиет танытқыш» атты оқулықтар жазды (Жазушы )
3. Араб әріптерінің негізінде қазақ алфавитін жасады. (ғалым - лингвист)
4. «Маса» өлеңдер жинағының авторы (1911 жыл). Өлеңдері: «Қазақ салты», «Қазақ қалпы», «Жиған - терген», «Досыма хат» т. б. (ақын)
5. А. Байтұрсынов – Абай дәстүрін жалғастырып, мысалдар (басни) жазған. (мысалшы)
6. А. Байтұрсынов И. А. Крылов мысалдарын қазақ тіліне аударып, «Қырық мысал» (1909 ж.) деген атпен жинақ шығарды. (аудармашы).
Қалыптастырушы бағалау
1-тапырма. Адамдық диқаншысы. Дауыстап мәнерлеп оқу
Ж.Шығарма үзінділерін дауыстап оқу үшін таңдайды.
Ж/Ж Олар жұпта отырып дауыстап оқиды. Оқушылардың бірі екіншісіне дұрыс оқу жолдарын керектігін үйрете алады. (екпін, ырғақ. пауза, көтеріңкі дауыс т.б.)
С.Мұғалім кейбір оқушыларды сыныптың алдында мәнерлеп оқуға шақырады. Олар негізгі жерлерін жатқа айта алады. Деңгейлері төмендеу оқушылар қағазға қарап оқи алады.

Адамдық диқаншысы
1-оқушы: Адамдық диқаншысы қырға шықтым,
Көлі жоқ, көгалы жоқ құрға шықтым.
Тұқымын адамдықтың шаштым, ектім,
Көңілін көгертуге құл халықтың.
Қор болған босқа кетіп еңбек, бейнет,
Құлдарға құлдықтан жоқ артық зейнет.
Оттай бер, жануарым екі аяқты,
Адамдық хайуанға қанша қажет?!
2-оқушысы: Жаратқан малды Құдай не керекке-
Мінуге, сою, соғу, жүндемекке.
Жорта бер қамыт киіп, қамшыңды жеп,
Бұйрық жоқ ұрасың деп үндемекке.
Таяққа еті үйренген қойшы жайлап,
Көк есек қозғала ма түрткенге айдап?
Есептен алданғандай болғандар көп,
Жасықты асыл ма деп білмей қайрап.
Қалыптастырушы бағалау
2-тапсырма.Көркем шығармадағы кейіпкерлер портреті мен іс-әрекеті арқылы образын ашу үшін төмендегі кестені толтырады. Оқушы деңгейіне қарай сұрақтарға жауап береді.
Ж/Ж. Мәтіндік зерттеу
Мәтіннен негізгі ойды табыңыз.
Тосын жағдай (Мәтінде қандай тосын ойға кездестіңіз?)
Мәтіннен шығар өмірлік қағида. Әңгімедегі өмірге деген құштарлықтың берілу сипаты, ерлік пен жігер.
Белгісіз және белгілі мәліметтер. Мәтіннен сізге бұрыннан таныс және таныс емес ақпараттарды белгіле.
Ойыңды суретпен бейнеле.
Тәрбиелік мәні бар қорытынды. Оқыған мәтіннен өз өміріңе, іс-әрекетіңе септігін тигізер қандай қорытынды жасадың?
Талдауды қажет ететін тақырыптар. Мәтінге сүйене отырып, осында көтерілген тағы қандай мәселені талдар едің?
3-тапсырма.
Ж. Сыни хабарлама жазу үшін нұсқаулық дайындау:
• Ақын өлеңі кімнің атынан баяндалады?
• Лирикалық кейіпкер қандай мінезімен танылады?
Өлең сізге қалай әсер етті?
Деңгейі төмен оқушылар мұғалім көмегімен ақын қолданған өзге сөздердің әсері туралы жаза алады.
Қалыптастырушы бағалау.....