Құқық | Меншік құқығы туралы түсінік

Қылмыс жасаған адамға мемлекеттік тұрғыдан мәжбүр етудің маңызды түрі болып табылатын кылмыстык жазалау-дың өлшемдері қолданылады.
Қылмыстық жазалаудың мақсаты сотталғандарды түзеу, олардың кьілмыстык, әрекеттеріне тыйым салу, сондай-ак, сот-талғандардьщ және басқа адамдардың жаңадан қылмыс жаса-уына ескерту жасау болып табылады. Жаза адамның қадір-қасиетін корлау немесе күш колдану мақсатын кездемейді,
Жазаның максаты: кылмыс жасаған адамдарды түзету және қайта тәрбиелеу, сондай-ақ сотталғандардың және баска да адамдардың кылмысты кайталамауына ескерту жасау.
Занда қылмыс жасаған адамдарға қолданылатын жазалау-дың белгілі бір түрлері бар, Мүндай жазаларға: ауыр салдарға соқтыратын жекелеген қылмыстар үшін алты айдан он бес жыл-ға дейін мерзімге; Қылмыстық Кодекстің 49-бабының бірінші бөлігінде аталған ерекше ауыр қылмыстар үшін — жиырма жылға дейінгі мерзімге не өмір бойына белгіленеді (48-бап, 3-тармақ); сот үкіміне орай екі айдан екі жылға дейінгі мерзімге белгіленген немесе сотталушынын жұмыс орны бойынша, я басқа бір жерлерде, атқару органдарының жұмысын жүргізетін органдардыңтағайындауы бойыншатексотталушыныңтұрғы-лықты жерінде тағайындалатын тузету жүмыстары; сот негізгі жаза ретінде бір жылдан бес жылға дейін мерзімге және жаза-нын косымша түрі ретінде алты айдан үш жыл мерзімге дейін тағайындаған белгілі бір лауазымды атқару кұқығынан немесе белгілі қызметпен айналысу қүқығынан айыру; сот сотталу-шыны заң белгілеген шеңберде кейбір жағдайларда ақшалай айыппүл өндіру белгілейді.
Сотталған әскери кызметшілерге, сондай-ақ шакыру бо-йынша әскери қызметін өтеп жүрген офицерлерге Кылмыс-тык кодекстін Ерекше бөлімінің тиісті баптарында көзделген жағдайларда әскери кызметке қарсы қылмыс жасағаны үшін, сондай-ақ келісім-шарт бойынша әскери кызмет өткеріп жүрген, сотталған әскери қызметшілерге Кьілмыстықкодекстің Ерекше бөлімінің тиісті баптарында квзделген түзеу жүмысы-ның орнына үш айдан екі жылға дейінгі мерзімге әскери кьіз-мет бойынша шектеу тағайындалды (44-бап).
Жаңа Қылмыстык. Кодекс бойынша мынандай женіл жаза-лар тағайындалды: бас бостандығын шектеу, қамау т. б.
Бас бостандығын шектеу сотталған адамды коғамнаи оқшау-ламай арнаулы мекемеде бір жылдан бес жылға дейінгі мерзімде оны қадағалауды жүзеге асыру жағдайында үстаудан түрады (45-бап).
Қамау сотталған адамды тағайындалған жазаның бүкіл мерзімінде қоғамнан қатаң оқшаулау жағдайында үстау болып табылады. Қамау бір айдан алты айға дейінгі мерзімге белгіленеді (46-бап).
Өлім жазасы — ату жазасы адамның еміріне кол сүғатын ерекше ауыр кылмыстар үшін, сондай-ак, соғыс кезінде немесе үрыс жағдайында мемлекеттік сатқындық, бейбітшілікке және адамзаттын кауіпсіздігіне қарсы қылмыс және ерекше ауыр әскери кылмыстар жасағаны үшін ғана ен ауыр жаза ретінде қолданылуы мүмкін (49-бап).
Жаза қолдану аркылы маңызды алдын алу міндеті шешіледі. Сеңдірумен бірге мәжбүр етудің ескертушілік маңызы да, егер әркім оны қолданудың дүрыстығына сенетін болса, айырыкша болмақ
Мәжбүр ету дегеніміз — тарихи, өзгермелі күбылыс. Оның сипаты мен мазмұны көптеген объективті және субъективті жағдаяттарға байланысты. Мәжбүр ету — мінез-күлықтардың белгіленген нормаларын қасақана орындамайтын, қоғамға қауіпті теріс қылықтарды жасау аркылы өзін заңға карсы қоятын адамдарға қолданылатын белгілі бір шара, құрал. Мәжбұр ету — қүкық бұзушының бас тартып, жасағысы кел-гией жүрген нәрсесін орындату.
Қылмыстық жазалау шараларын қолдану тәртібі туралы мәселеде соттар кылмыстық заң талаптарын дәл әрі ауытқы-май орындау керектігін, әрекетінде қылмыстық құрам жоқ адамдарды соттауға болмайтындығын, сондай-ақ ІстІң жағ-даяттары мен кінәлылығының жеке басының есебінсіз істелген Істі теріс квалификация жасауға және таза тағайындау шара-ларын белгілеуге болмайтындығын ескеру керек. Жасалған кылмыс бұл теріс қылығы үшін кылмыстык жауапкершілікте көзделген заңға, мейлінше сәйкестендіріліп, квалификация жасауы, бұл талаптардан ешқандай ауыткымай бағалануы тиіс.
Соттар белгілІ бір кылмыстык әрекет үшін жауапкершілік көзделген қылмыстык заңдардың белгіленген баптары шеңберінде жаза тағайындайды. Бүл жағдайда олар жасалған қылмыстын сипатын және коғамдык кауіптілігін, теріс қылық-тың себептерін, кінәлының жеке басын, келтірілген зиянның сипаты мен мөлшерін және т.б. жағдаяттарды ескереді.
Жазаны қолдану барысында сот терелігін жүзеге асырушы адамдардың кұқыктық санасының маңызын бағалау мейлінше жауапты.
Қоғамдық сананың маңызды нысаны ретінде адамның құқыққа, заңға қарым-қатынасы бейнеленетін күқыктық сана біздің қоғамымызда бар моральдың тікелей әсерімен филосо-фиялық, құқықтық қөзқарастар базасында калыптасады. Бүл соттың біздін, коғамымыз, оның міндеттері мен мақсаттары ту-ралы Ішкі нанымы, сондықтан да ол қылмыс жасаушының жеке басыньщ, қылмыстың, ауырлығынын және басқа жағдаяттар-дың ерекшелігін ескере отырып мейлінше әділ жаза тағайындауды қамтамасыз етеді.
Қогамдық қауіптіқ сипаты мен мазмуны қылмысты әрекет қандай объектіге бағытталғанына, қылмысты жасаушы адам-нын теріс әрекеті келтірген нүқсанның мөлшеріне және қыл-мыс нысанына байланысты. Белгілі болғанындай, аңғалдык,-тан жасалған қылмыстан гөрі, касақана жасалған қылмыс қоғам үшін мейлінше кауіпті. ....