Экономика | Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу

Мазмұны

Кіріспе

Ι-Бөлім.Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
1.1.Жоспарлаудың мәні,методологиялық негіздері және өрсеткіштері
1.2.Маркетинг жүйесіндегі стратегиялық жоспарлау
ΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның жұмысын жоспарлау
2.1.«Қант»ААҚ жалпы сипаттама
2.2.«Қант»ААҚ-ның маркетингтік мүмкіндіктерді
талдау
ΙΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның стратегиялық жоспарын әзірлеу
3.1.Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлім-
дері мен көрсеткіштері
3.2.Фирма өсу жолының стратегиялары
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Ι-Бөлім.Маркетингті жоспарлаудың мәні мен мазмұны
1.1.Жоспарлаудың мәні,методологиялық негіздері және өрсеткіштері


Нарықтық экономикада өнеркэсіпптің тиімді еңбек етуі кэсіпорын жұмысын дұрыс жоспарлауға байланысты болып келеді. Кэсіпорынның негізгі жоспарларына кэсіпорынның даму жоспары, өндірістік багдарлама , кәсіпорынның элеуметтік - экономикалық даму жоспары жатады.
Қазіргі уақытта кэсіпорынның даму жоспарын жасау барысында, жоспарлау методологиясын эрі қарай жетілдіруге көп назар аударылады.
Жоспарлау методологиясына жоспарларды жасаудың барысында, жоспарлау методологиясын дамытудың негізгі бағыттары:
- жоспарларды дамыған ғылыми-техникалық және есептік -экономикалық негіздеуді үлғайту;
- қажетті нормалар мен нормативтерді қолдану;
- өндірісті техникалық - экономикалық негіздеу;
- баланстық есептеулер жүргізу;
- өндірістің тиімділігін арттыру көрсеткіштерінің жүйесін жақсарту;
- материал сыйымдылығын, қор сыйымдылығын азайту;
- еңбек өнімділігін арттыру;
- жоғарғы сапалы өнім шығаруды үлғайту;
- жоспарлардың ыңғайлылығын, ықшамдылығын қамтамасыз ету және т.б.
Кәсіпорынның даму жоспарын прогрессивті техникалық - экономикалыкг нормалар мен нормативтерді қолдаігу арқылы негіздейді. Норма дегеніміз қандай да бір өнімді шығаруға кететін қажетті шикізат, материал, отын энергияның ең көп кеткен шығыны, ол абсолюттік шама болып есептеледі.
Норматив дегеніміз - салыстырмалы шама, еңбек құрал-жабдықтарының қолданылуын көрсетін көрсеткіш.
Нормалар мен нормативтерді жасаған кезде, ғылым мен техниканың жаңа жетістіктерін, технологияның өндірістік қуатын кеңінен қолдануды жэне алғы өнеркәсіптік тэжірибені есепке алып отыру керек.
Техникалық - экономикалық нормалар мен нормативтер мынадай топтар бойынша жасалынады:
- нақты еңбек шығындары (өнімді шығаруға кеткен уақыт шығыны, қызмет ету нормасы, жұмысшылар санының нормативі)
- нақты еңбек шығындары (өнімді шығаруға кеткен уақыт шығыны, қызмет ету нормасы, жұмысшылар санының нормативі);
- материалдық шығындар нормасы (шикізат, материал отын, жылу, энергия, жабдықтарын үлестік нормалары);
- еңбек құрал - жабдықтарын қолдану нормативтері (машиналарды, ірі құрал - жабдықтарды, механизмдерді, құрал - саймандарды қолдану нормативтері);
- өндіріс процесін ұйымдастырудың нормативтері (өндіріс циклының Ү-зақтығы, аяқталмаған өндірістің көлемі, шикізат, материалдар, отынның қорлары);
- іске қосылатын кэсіпорын, өндірістер, цехтар мен агрегаттардың жобада берілген өндіріс куатын игерудің нормасы. Бұл арқылы өндіріс қуатының қаншалықты көлемде қолданылуы есептелінеді.
Нормалар мен нормативтер эртүрлі жағдайларда қолданылады. Тірі еңбек шығындарының нормасы еңбек өнімділігінің деңгейін, жұмыс уақытының қолданылу деңгейін, еңбекақының көлемін анықтауға қолданылады. Материалдық материалдың жеке түрлері анықталады.
Нормалар мен нормативтер өнімнің өзіндік қүнын анықтау үшін қолданылады.
Жоспарларды техникалық - экономикалық негіздеу арқылы олардың көрсеткіштерін анықтайды.
Жоспарлар мынадай көрсеткіштерді қолдану арқылы жасалынады:
- сандық;
- сапалық;
- көлемдік ;
- үлестік.
Сандық көрсеткіштерге - жалпы өнім мен тауар өнімнің көлемі; сатудың көлемі; жүмысшылардың саны; жалақының қоры; пайда көлемі, эртүрлі өндірістік шығындардың мөлшері жатады.
Сапалық көрсеткіштерге - өндірістің экономикалық тиімділігі, еңбек өнімділігінің өсуі; өзіндік құнды азайту, өндіріс түрақтылығы, қор сыйымдылығы; өнімнің сапасы жатады.
Сандық және сапалық көрсеткіштер бір-бірімен тығыз байланысты болады.
Көлемдік көрсеткіштерге - өндірістің жалпы көлемі, жеке процестер мен факторлардың көлемі жатады.
Үлестік көрсеткіштерге - бір-бірімен байланысты бірнеше көрсеткіштердің арақатынасы жатады; мысалы: бір өнімді шығаруға кеткен металл шығыны.
Өнеркэсіптің жоспарлық көрсеткіштерін есептеу үшін табиғи, еңбек жэне құндық өлшемдер қолданылады.
Табиғи өлшемдер - өндірістің көлемін, материалды ресурстарды жоспарлағанда қолданылады. Олар сапалық жэне сандық көрсеткіштерді қамтиды.
Еңбек өлшемдері - еңбек өнімділігін есептегенде, жалақының мөлшерін, өнім нормасын есептегенде қолданылады. Әдетте норма - сағатпен белгіленеді.
Құн өлшемдері - көрсеткіштердің қүнын көрсетеді. Құн өлшемі арқылы өнімді сату көлемі, тауар жэне жалпы өнім жоспарланады.

1.2.Маркетинг жүйесіндегі стратегиялық жоспарлау

Көптеген фирмалар ресми қабылданған жоспарсыз жұмыс атқаруда. Жаңадан құрылған фирмалардың басшылары жұмыспен сонша көп айналысатындығьшан олардың - жоспармен айналысуға уақыты жоқ. Кемелденген фирмаларда, көптеген басқарушылардың айтуынша, олар осы уақытқа дейін формалъды, жоспарлаусыз да жұмыстарын орындап келе жатқандықган, оның онша маңызы болмағаны ғой деп санайды. Олар жоспарды жазбаша дайындауға уақытын алғызғысы да келмейді. Олардың айтуынша, нарықтағы жағдай соншама тез өзгеретіндіктен, жоспарлаудан онша пайда болмай, ол ақыр аяғында шаң болып сатыда жатады. Міне, сондықтан жэне де басқа бірқатар себептерден кептеген фирмалар өздерінде формальды жоспарлаумен айналыспайды.
Дегенмен, формалъды жоспарлау бірталай пайдалардан дэмелендіреді. Ол пайдаларды Мелвшіл Бранч мьгаадай ретімен атап өтеді:
1. Жоспарлау басшыларды турақіы түрде келешекті ойлауға итермелейді.
2. Ол фирманы алдын ала жасалған әрекеттеріне тура үйлестіруге мүмкіншілік береді.
3. Ол келешекте бақылауға болатьш жұмыс көрсеткіштерін белгілеуге мүмкіншілік береді.
4. Ол фирманың ез міндетгерін жэне саяси нұскауларын дәл анықтауға мәжбүр етеді.
5. Фирманың төтенше езгерістерге дайыңдығын жоғарылатады.
6. Ол барлық лауазымды адамдардың міндеттерінің өзара байланысын көрнекті керсетеді. *"
Стратегиялық жоспарлау фирма шегіндегі басқа жоспарлар үшін плацдарм болатын болғандықтаі^ оны ең алдымен қараймыз. Стратегиялық жоспарлауға бьшай деп анықтама береміз:
Стратегиялық жоспарлау - б^л маркетингілік ерісте фирма мақсаты мен потенциальды мумкіншіліістерін стратегиялық қатынаста болдыру және жалғастыруға керекті басқару процесі. ГШ фирманың дәл тужырымдалган бағдарламалық мәлімдемесіме, көмекші мақсаттар мен міндеттер мазмұндамаларьгаа, дұрыс шаруашьшық портфеліне жэне есу стратегиясына сенеді. Стратегиялық жоспарлаудың кезендері 2 суретте келтірілген, ал оларды суреттеу төменде беріледі:
Фнрма бағдарламасы
Фирманың міндеті хөнемақраты
Шаруашылых. поргтфелі-нін еркендеу жоспары
Фирманьщ есу стратсгиясы
2 сур. Стратегияпьщ жоспарлаудың кезеңдері
Қазіргі кезде қазақстандық кәсіпорындар негізінен стратегиялық жоспарлауда қарағанда, жедел жоспарлауды көбірек пайдаланады. Стратегиялық жоспарлау нарықтағы бәсекелестік курестегі басты фактор болып табылады.
Стратегиялық жоспарлаумен айналысатьш фирмалардың жетістіктері жоғары болатындығы зерттеулер нәтижесіяде анықгалған. Стратегаялық жоспарлаудың мәні болашақга ;гехнологиялық экономикалық және әлеуметтік-мәдени өзгерістерге байладшсты өсіп отырады.
ΙΙ-Бөлім.Кәсіпорынның жұмысын жоспарлау
2.1.«Қант»ААҚ жалпы сипаттама

"Қант" ашық акционерлік қоғамы Жамбыл облысының тараз қаласының шығыс өңірінде орналасқан. Қант өндірісі жалпы тамақ индустриясында ең алғы саласы болып табылады. "Қант" акционерлік қоғамы шаруашылык объекі ретінде. Кәсіпорынның 1993 жылы 17 желтоқсанда тіркелінді. Куэлік N 10508. жарғы облыстық әділет басқармасымен бекіттілді. "Қант" акционерлік қоғамы заңды тұлға және өндірістік қызметін Қазақстан Республикасының қызмет етуші заңы және жарғысы негізінде жұмысын жүргізуде. "Қант" акционерлік қоғамы өз алдына балансы, банктік есел шоты жэнеөзінің аты көрсетілген мөрі бар. "Қант" акционерлік қоғамы қызметінің мақсаты болып өндірістік қызметтен табыс алу. "Қант" акционерлік қоғамының негізгі өндірісіне - ком, патока, эк шығару өнімдері жатады. Қосымша өндірісіне - жылу, электро энергияларын, су қамтамасыз ету жэне су коймаларын, химиялық тазартылған су, қысылған ауа, қаптарды шығару жэне жөндеу, теміржолдық көлікке кызмет көрсету, жөндеу - механикалык шеберхананың қызметі, электроцехтың қызметі, КИПиА цехының қызметі, жөндеу - қүрылыс учаскісі жатады.
"Қант" акционерлік қоғамы өзінің тарихын жамбыл қант комбинаты болып бастады. Оның қүрылысы 1932 жылы каңтарда басталды. 1937 жылы ақпанда іске қосылды. Уақыт ағысымен кәсіпорынның аты да, басқаруы да өзгеріп отырды.
1932 жылдың қаңтарынан ССРО құрылыс жөніндегі халык комиссариатының қант зауыттарының құрылысы мен монтажы жөніндегі бүкіл одақтьщ трестінің Әулие-Ата қант зауытының құрылыс конторасы.
1935 жылдың қаңтарынан Қаз ССР Оңтүстік Қазақстан облысынын Алматы қант қызылша трестінің Әулие - Ата зауыты.
1938 жылдың қаңтарынан Қаз ССР Оңтүстік Қазақстан облысының жамбыл қант қызылша зауыты.
1939 жылдың қаңтарынан - "Жамбыл қант комбинаты" 1993 жылдың қазанынан "Қант" акционерлік қоғамы. "Қант орталығы" ЖШС-тің мерзімі 5 жылға созылған сенімділік басқармасының қол астында. Бизнес - жоспары өнеркэсіптің өзінде жасалынады шикізатпен фирманың президенті қамтамасыз етеді (шетелдік қант - сырец). Одан баскакузде зауыт жеке тұлғалармен, шаруа қожалықтармен келісім шартқа тұрып олардың өткізген қант қызылшасын өңдейді. Қызылшаның өңдеген ақысына өңделген заттын 35 % кәсіпорында қалады.
"Қант" акционерлік қоғамы шығарылатын өнімін негізгі номенклатурасы: кұмшекер, кант рафинады жэне т.б. ассортименттер.
"Қант" акционерлік қоғамы келесі құрылымдык бірліктерден түрады: қант қызылша зауыты, рафинад зауыты, ТЭЦ, механикалык цехі, шикіpfn бөлімі. Олардың бәрі кэсіпорын территориясында орналасқан жіне қызметтерін Қазақстан республикасы заңына сэйкес атқарады.
АӨК қант өнеркәсібі республикада ең ірі тараз шақпа қант шығаратын комбинаты негізінде дамыған. Бүл комбинат жергілікті шикізаттарды пайдаланып, республиканың барлық шақпа қаңтын өвдіреді. Қант өндірісінің қалдығын пайдалану негізі де осы АӨК республикада шыарылатын этил спиртінің 2/3 жуығы өндірледі.
Қант өнеркәсібі көп көлемді шикізат өндеп аз көлемді ілеспелі өнім бередІ. Сондықтан кант кәсіпорындарын шикізат көздеріне және осы саланың қалдықтарын түтынушыларға жақын орналастыру жөн.
Кез келген әлеуметтік - экономикалык жүйе біршама дербес бірақ өзара байланыс екі бөліктен тұрады. Басқарылатын жэне басқару?
Басқару - үйымдасқан жүйеге нысаналы турде ықпал жасау оның белгіленген қүрылымын сақтау, кызметтің тәртібі мен мақсатын қолдау. Түрлері: заттарды басқару - технологиялық процестерді басқаруга саяды; адамдарды басқару - өндірісті (өндірістІк ұжымдарды) басқаруга саянды. Органдар (ақпараттын болуы), кадрлар (басқарушылар, мамандар ......