Экономика | Инвестициялық қоржынды құру туралы мәселесі

Мазмұны

Кіріспе …………………………………………………………………

1. Инвестициялық қоржынды құру туралы мәселесі ……………………
1.1. Инвеистициялық қоржынның түсінігі және экономикалық………… мағынасы…………………………………………………………………………
1.2. Қоржынды инвестиция……………………………………………………
1.3. Бағалы кдғаздардың инвестициялық қасиетіне техникалық және іргелі талдау жасау…………………………………………………………………………
1.4. Бағалы қағаздар - қарыз міндеттемесі, жіктелуі және негізгі түрлері……

2. Оптималды ивестицициялық қоржынды құру мәселесі………………
2.1. Инвестициялық қоржындардың моделдері………………………………
2.2. Оптималды қоржын құрудағы Марковиц моделі ………………………
2.2.1. Инвестициялық қоржынға байланысты тәуекелділіктер……………
2.2.2. Бағалы қағаздар қоржынын диверсификацциялау…………………
2.3. Шарптың индекс моделі……………………………………………………

3. Бағалы қағаздар қоржынын құру және оптимизациялау………………
3.1. Мемлекеттік облигациялар қоржынын құрлымын оптималды құру…………………………………………………………………………………
3.2. Акциялар қоржынын құрлымын тиімді құру …………………………

Қорытынды ………………………………………………………………………
Қолданылған әдебиеттер ………………………………………………………
Экономика саласындағы және басқа өндірісті – шаруашылық қызметіндегі кезкелген кәсіпорынның, жаңа немесе бар негізгі өндіріс қорларына сонымен қатар материалды және материалды емес активтерді құру үшін олар инвестициялау керек. Осыған байланысты менеждмент, экономика мен өндірісті және басқа кәсіпорындары мен шаруашылықтарды, қаржылық – банк қызметін бақару саласындағы мамандар инвестициялау және инвестиция қызметімен жақсы таныс болуы керек.
Осы жымыстың басты мақсаты бағалы қағаздардың оптималды қоржынын стаистикалық мәліметтер көмегімен, математикалық моделдерді қолданып шығаруы. Осы мақсаттарға жету үшін келесі мәселелер қарастырылды:
• Инвестиция мәні, инвестиция түрлері және инвестициялық қоржын
• Бағалы қағаздар түсінігі және түрлері
• Бағалы қағаздар қоржыны және оның табыстылылығы мен тәуекелділігі
• Қоржынды құру негізінде инвестордың стратегиясы
• Оптималды қоржынды таңдау мәселесі
Жүмыстың көп бөлігінде, мен бағалы қағаздар қоржынынның табыстылығы мен тәуекелдігіне көңіл бөлдім, сонымен қатар бғағлы қағаздар қоржынынын оптимизациялау.
Берілген жұмыс актуалды болып табылады, себебі экономикалық есептерді шешуде компьютерлік бағдарламаудың ролі арттырғанына байланысты.Әртүрлі экономикалық моделдер үшін соның ішінде бағалы қағаздарқоржынын оптимизациялау үшін бірнеше программалық өнімдер жасалынды .
Әрбір эмитент көп жылдық статистикалық базасы мен инвестициялау обьектілерді кең түрде таңдауы, классикалық қоржын құру үшін типті екі шартқа жауап береді.Қазақстанның қор нарығының бірнеше жыл істеуі және айнылымдағы корпаративті ликвидті бағалы қағаздар саны әлі көп емес. Осыған байланысты бір біріне мүлдем ұқсас емес қоржындарды моделдеуге мүмкіндік жоқ.
1952 жылы Г.Марковиц өзінің негізгі жұмысында, инвестицияға деген негізгі көз қарасы жаңа кезеңдегі қоржынды құру теориясы болып табылады.Марковицтің көз қарасы бойыншаинвестор белгілі бір уақытта нақты ақша соммасын инвестициялайды.Марковицц моделі көмегімен мемлекеттік облигациялардан тұратын қоржынды оптимизациялау болыптабылады.
1960-шы жылдары Уильям Шарп бірінші болып АҚШ акция нарығының регрессионды анализін жүргізді. Қыйын жұмыс істемеу үшін Шарп индексті моделді ұсынды. Сонымен ол қоржын құруда жаңа әдістті тапқан жоқ, ал тек қана мәселені, келтірілген шешімді табуды жеңілдетті. Шарп -факторын еңгізді, ол қазір уақыттағы қоржын теориясында басты болып табылады.
Отандық әдебиет негізінен нақты инвестициялық жобалаудың инвестициялық тиімділіктің экономикалық бағалаудың әдістері мен методологиясын ашу және нақты инвестицияны басқару туралы арналған.Бағалы қағаздар қоржынын оптималды құру мәселелері туралы отандық әдебиет жоқ деуге де болады.
1. Инвестициялық қоржынды құру туралы мәселелері

1.1. Инвеистицияның түсінігі және экономикалық мағынасы

Инвестиция - Қазақстанның экономикасының нарықтық экономикасына өту кезінде пайда болған жаңа термин.
Орталықтан жоспарлау жүйесінің шеңберінде «жалпы капиталдық салынымдар» деген түсінігі колданылатын, осы түсінігі бойынша жаңа құрылыс пен қайта өңдеуге, шаруашылық жүргізіп отырған кәсіпорындарының кеңейуі мен техникалық қайта қамтамасыздандырылуына (өндірістік капиталдық салынымдар), тұрғын үй мен күнделікті-мәдени құрылысына (өндірістік емес капиталдық салынымдар) жұмсалатын барлық қаржылық құралдар түсіндірілетін.
Инвестиция, - бұл ақша құралдары ретінде, мақсаттық банкілік салынымдар, пайлар, акциялар және де басқа құнды қағаздар, технологиялар, машиналар, қондырғылар, тауар белгісіне лицензиялар, пайда табу мақсатындағы кәсіпорындарының қызметінің объектісіне салынатын интелектуалды бағалықтары, несиелер, кез-келген мүлік немесе мүліктік құқықтары және осының бәрі - пайда табу мен әлеуметтік жақсы әсерлерге жету мақсатында анықталады. Осы тұрғыда инвестицияның түсінігі нарықтық мазмұнына едәуір жақын келеді.
Келтірілген анықтамалар нарықтық және жоспарлық жүйелерінде инвестицияның мәнін түсінуінде әртүрлілікті көрсетеді. Инвестицияландырудың қаржылық және басқа түрлердің бар екендігін отандық экономикалық ғылым қарастырмады, өйткені ресурстардың бөлінуі әкімшілік жүйесі жағдайында мешіктің бір түрімен жүзеге асатын. Жоспарлық экономика жағдайында инвестициялар залал түрінде көрініп, шығындар ағымынан тек бір уақыттық мінезімен айырықшаланатын. Капиталдық салынымдар инвестициянының синонимы болып табылмайтынын экономикалық ғылым мен оның іске асуы куәландырады, берілген терминдер ұқас емес. Капиталдық салынымға қарағанда инвестицияның түсінігі әлде-қайда кең болып келеді. Батыс әдебиеттерінде басты назарды нарық қорын қарастыруына аударылады, себебі нарық экономикасы дамыған елдерде (АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Жапония) инвестицияландыру бағалы қағаздар арқылы іске асады. Қазіргі таңда отандық тәжірибеде екі термин да қолданылады.
«Инвестиция» термині іnvestіre латын сөзінен жамылдыруды қалыптасады. Бұл термин ғылыми публицистистикалық әдебиеттерінде кең қолданылады. Ғылыми әдебиеттерінде инвестицияны анықтауында әр-түрлі әдістер бар. Пол Самуэльсон инвестицәияландыру туралы былай жазады: Біздің «таза инвестицияландыру» немесе капитал құрылуын атауымыз қоғамның нақты капиталының таза өсімін білдіреді (ғимараттар, қондырғылар өндіріс-материалдық запастар және т.б.). Бұл кісінің инвестицияландыру туралы айтуы бойынша, жерді сатып алу, қолданыста жүрген құнды қағаздар немесе меншіктің кез-келген түрі болып табылады. Экономистер үшін бұл тек таза трансферттік операциялар. Яғни біреуі инвестицияландырса, басқа біреуі дезинвестицияландырады. Таза инвестицияландырудың тек қана таза нақты капитал қалыптасқан кезде ғана орын алады.
У. Шарп инвестицияны келесі түрімен анықтайды: Нақты инвестициялар әдетте қандайда - бір материалдық - көрнекті активтердің түріне инвестициялауын білдіреді, жер, қондырғылар, зауыттар сияқты. Қаржылық инвестициялар қағазда жазылған келісім шарттарды кәдімгі акциялар мен облигациялар сияқтыны білдіреді. Қарапайым экономикаларда инвестицилардың негізгі бөлімі нақтыға жатқызылса, қазіргі дәуірдің экономикасында инвестициялардың үлкен бөлігі қаржылық инвестициялармен көрсетіледі. Қаржылық инвестициландыру институттарының жоғары дамуы нақты инвестицияның өсуіне мағыналы дәрежеде әкеледі. Ереже бойынша бұл екі түрі бәсекелес емес, бір-бірін толықтырушысы болып келеді. В.Бочаров инвестицияны тұтынуға жұмсалана алмайтын табыстың бөлігі деп түсінеді. Инвестициялық ресурстар инвестициялық іскерліктің нақты объектілеріне трансформацияланып, капиталдық құнының өсімі табыс немесе әлеуметтік әсер түріндегі шығуы.
Экономикалық және қаржылық көзқарастары бойынша инвестицияландыру болашақта таза пайдаға жету үшін және бұл пайданы бастапқы салынған капиталдан асырып түсіру мақсатымен ұзақ мерзімді экономикалық ресурстарды салу деп анықталады. Капиталдық салынымның ортақ анықтамасы: Инвестицияландыру, бүгінгі қажеттіліктердің қанағаттандырылуын инвестициялық игіліктердің көмегімен қажеттіліктердің болашақта қанағаттандырылуының күтіміне айырбастауды білдіреді.
Инвестиция – бұл ақшаны орналастыра алатын кез-келген құрал, және осы ақшаның құнын сақталуына немесе көбеюіне есептеліп және табыстың өсуін қамтамасыз ету. Бос ақша құралдары – инвестиция болып табылмайды, себебі қолма-қол ақшаның құны инфляциямен желініп, ешқандай да бір табысты қатамасыздандырмайды. Түрлі факторлармен айырықшаланатын капитал орналастыруының әр-түрлі түрлері бар: құнды қағаздарына мен жылжымайтын мүлікке; қарыздық міндеттмелеріне; опциондар мен акциялаға; шағын немесе үлкен тәуекелімен; қысқа немесе ұзақ мерзімге; тікелей және жанама.


Инвестициялардың жіктелуінде негізделген түрлі белгілер оның экономикалық табиғатын жақынрақ түсіндіреді. Белгілері ретінде мыналар қолданылады:
1. инвестициялардың түрлері;
2. құралдардың салыну объектілері;
3. инвестицияландырудағы қатысу мінезі;
4. инвестицияландару кезеңдері (периодтары);
5. меншік түрлері;
6. инвестордың қатысу түрлері;
7. тәуекел дәрежесі;
8. ұдайы өндіріс түрлері.
1. Инвестициялардың түрлерін келесідей бөледі:
• Ақша құралдары, салынымдар, пайлар, акциялар және басқа да құнды қағаздар;
• Жылжымайтын және жылжымалы мүлік;
• Авторлық құқық, тәжірие мен басқа да интелектуалды бағалықтармен байланысты мүліктік құқықтар;
• Жерді, суды, ресурстарды, үйлерді пайдалану құқығы мен басқа да мүліктік құқықтары;
• Техникалық, технологиялық, коммерциялық сауаттылығы арқылы техникалық құжат ретінде толтырылған, қандайда-бір өндірісті (бірақ патенттелген («ноу-хау» емес) ұйымдастыра алу үшін өндірістік тәжірибенің керектігі;
2. Құралдардың салыну объектілері бойынша инвестициялар былай болып бөлінеді:
• Нақты инвестициялар немесе, құралдардың материалды активтерге салынуы, яғни нақты инвестициялар – кәсіпорынның негізгі және айналыс капиталын қалыптастыратын материалды және материалды емес активтерге салыным. Материалды активтер - ғимиараттарға, станоктарға, қосымша материалдық бұйымдарға, дайын өнімдерге келтірілген құралдар.
• Материалды емес активтер – лицензиялардың, патенттердің, тауар белгісінің, жарнамаға және кадрларды дайындауға кеткен шығындардың құны.
• Қаржылық инвестициялар, немесе түрлі қаржылық құралдарға құралдардың салынуы – депозиттер, құнды қағаздар, банктық салынымдар.
3. Инвестициялық процесстерде қатысу мінезі бойынша инвестициялар келесі түрлерге бөлінеді:
• Тікелей инвестициялар, бұл инвестордың тікелей қатысуы арқылы инвестицияландыру объектісі мен құралдардың салынымдарын таңдауы, және де, инвестор инвестициялық циклдердің барлық кезеңдеріне, оның ішінде алдынала жүретін инвестициялық зерттеулер мен инвестицияландыру объектілерін жобалау мен соғылуына, дайын өнімнің өндірісіне тікелей қатысты;
• Жанама, бұл ақша құралдарын өзінше, неғұрлым тиімді орналастыратын және аккумуляцияландыратын түрлі қаржылық делдалдар арқылы (инвестициялық қорлар және компаниялар) жүзеге асады. Бұндай делдалдар инвестицияландыру объектілерін басқаруында қатысып, ал алатын табыстарын клиенттері арқылы бөледі. Біртұтастылықпен басқарылатын құнды қағаздарға салынымдар, және де, бұны портфельдік деп те атайды.
4. Инвестицияландырудың кезеңдері (период) бойынша инвестицияларды мына түрлерге бөледі: ...