Биология | Гипокинезия салдарынан ағзаның функциональдық жағдайының өзгеруі

1.1 Денсаулық пен ауру туралы түсінік.
Денсаулық дегеніміз-ағзаның айналаны қоршаған сыртқы орта факторларына бейімделуі,дамуы және қалыптасуын айтамыз.Қазір-гі кезде денсаулықты бірнеше түрге бөліп қарастыруға болады.
1.Физикалық денсаулық-ағза жүйесі мен мүшелердің өсу деңгейі.Оның негізін морфологиялық және функциялық кезектер қалайды.Олар ағзаның бейімделу реакциясын қамтамасыз етеді.
2.Соматикалық денсаулық-Ол адам ағзасы мен мүшелердің арасындағы биологиялық жағдайы.Оның негізін ағзаның жеке басы дамуының биологиялық бағдарламасы реттейді.
3.Психикалық денсаулық-ол адамның психикалық сферасының жағдайы.Ауруды болдырмау,адам өмірінің мақсатын болжау,мұн-ың бәрі биологиялық және әлеуметтік қажетттілтерден туындайды.
4.Рухани денсаулық-ол адамдардың информацияны қабылдауға де-ген қабілеттілігі мен мотивациялық іс-әрекетінің арасындағы қарым-қатынастардың сипаттамасын көрсетеді.Оның негізгі баға-лық жүйелері индивидтердің қоғамдағы орны мен оның мотивті түрде орнғуы.Ол адамның көңіл күйін анықтайды.Өйткені рухани денсаулық адамдардың жомарттылығын,сүйіспеншілігін,жан дүн-иесінінің сұлулығын көрсетеді.
Адамдардың денсаулығы неге байланысты болады деген сауалға келетін болсақ,денсаулықты шартсыз түрде 100% етіп алсақ,оның 20% тектік факторларға,20% айналаны қоршаған сыртқы орта жағдайларына,экологиялық факторлардың әсеріне,10%-денсаулық сақтау жүйелерінің әлсіздігіне байланысты болатыны анықталып отыр.Денсаулық сақтау жүйесі жақсы түрде қызмет жасайтын болса,және дәрі-дәрмектер жеткілікті болса,онда адамдардың денсаулығы арта түсетіні сөзсіз.Түрлі жұқпалы дерттерге адам ағзасы қарсы тұра алады.Өйткені сдам ағзасы табиғаттың өзі ерекше түрде жаратқан құбылысы.Денсаулықтың 50%-ның жақсы болуы адамдардың өздеріне байланысты болатынын медицина және биология ғалымдары ғылыми тұрғыдан дәлелдеп шықты.Көптеген адамдар олардың ішінде жас жеткіншектер денсаулықтарын өздері бұзатыны байқалып отыр.
Дені сау деп-организмнің органдары мен жүйелерінің қызмет істеу қабілеті сыртқы ортаның жағдайымен толық сәйкес келуін және қандай да бір аурудың белгілері жоқ болуын айтады.Дені саулықтың негізгі белгісі,оның сыртқы ортаның жағдайының өзгеруіне тез бейімделгіштік қасиеті.Дені сау организм адамның ауыр психикалық және физикалық қажуын жеңе алады және сыртқы ортаның өзгерістеріне тез бейімделеді.Сондықтан оны қалыпты жағдайдан шығару оңайға түспейді.Денесі жаттықан адамдардың өзін-өзі қорғау,бейімделгіштік қасиеті өте жоғары дамыған.Бірақта организмнің өзін-өзі қалыпқа келтіру қасиеті шексіз емес.Ерте ме кеш пе ол қажиды,денені ауру жайлайды.Дені сау организмнің сыртқы ортаның жағдайларының өзгеруіне өте жоғары дәрежедегі бейімделгіштігінің басты себебі,оның органдар ментканьдардағы тіршілік қызметін жедел реттеп отыруында.Тірі организм өте күрделі өзін-өзі басқаратын жүйе.Ол сыртқы ортаның тоқтаусыз өзгерістеріне сай өзін-өзі пайдалы тәртіпке түсіріп отырады.Сонымен қатар,денсаулықтың белгісі организмнің ішкі ортасының үнемі қалыпты жағдайда болуы.Оны гемеостазис деп атайды.Қалыпты жағдайда организм өзінің қызуын,қанның химиялық құрамын,қанның құрамындағы оттегінің көлемін т.б бір қалыпты ұстайды.Сыртқы ортанның қоздырғыштарының күшті әсерінен ішкі ортанның қалыпты жағдайы өзгеруі мүмкін.Сол кезде денеде ауру пайда болады.Денсаулық және қалыпты жағдай деген ұғымдардың арасында ешқандай да шек жоқ.Кейде дені сау деп ойлаған организмде аурудың ошағы болуы мүмкін мысалы (жұқпалы аурулардың жасырын басталатын кезеңі).Аурудың жасырын бастаған жағдайында адам организмі бірте-бірте өзгеріске ұшырайды.Бұл спортшыларға тән қасиет.Олардың организміндегі өзін-өзі қалыпқа келтіретін механизм өте жоғары дәрежеде дамыған.Сондықтан ауру ұзақ уақыт жасырын жағдайда даиды және көңіл күйіне аса әсер ете қоймайды.Денсаулық пен аурудың арасында әртүрлі өтпелі жағдайлар бар.Денеде аурудың пайда болғандығы немесе жоқтығы туралы ұйғарымға келу үшін организмнің жекелеген қасиеттеріне жүгіну, жақсы шынығу дәрежесі және оны қоршаған ортаның жағдайын есепке алу керек.Организмге түсетін шамадан тыс күшті қоздырғыштардың әсерінен немесе жәй қоздырғыштарға бағытталған бейімделгіштік қасиетінің төмендеуінен адамда ауру пайда болады.Адам организміне тән морфологиялық және қызметтік қасиеттер өзгеріске ұшырайды да кесел басталады.
Аурудың басталуына байланысты өзін-өзі реттеу қызметі өзгеріп,қоршаған ортамен жаңа ара қатынас орнайды,бейімделгіштік қасиет төмендейді.Аурудың тууы-деп қандай да бір қоздырғыштың зақымдануынан организмдегі тіршіліктің нашарлауын айтады.Ол организмнің сыртқы ортаның жағдайларына бейімделу және жұмыс атқару қасиетінің нашарлауымен анықталады.Ауру туған жағдайда денеде физиологиялық қызмет жалғаса береді де ол жаңа жолмен жүреді.Бастапқы кезеңде ауруды туғызатын себептерге қарсы қимылдар іске қосылады.Содан кейін барып организмнің физиологиялық қызметін түзейтін орнын толтыру және қалыптастыру өзгерістері басталады.И.П.Павловтың тұжырымы бойынша организмдегі кейбір өзгерістер аурудан емес,физиологиялық өзін-өзі қорғау әрекеттерінің көрінісі болып табылады.

1.1 Дене қимылының кемдігінен (гипокинезия) пайда болатын аурулар.
Гипокинезия адам денсаулығына,әсіресе жүрек-қан айналу жүйесіне зиянды әсер етеді.Қазіргі заманда өндірістің ауыл шаруашылығының техникаландыруына, өзін-өзі басқаратын жүйелердің қолданылуына байланысты,адамдардың көбісі аз қозғалатын тұрмыс кешуде.Дәл қазіргі таңдағы цивилизациялы қоғам дене еңбегін азайтуда орасан зор табыстарға ие болуда.Мұның өзі транспорттың дамуына,өндіріс процестері-нің автоматтандырылуына байланысты.Біздің елімізде сан мыңдаған миллиондаған адамдар жыл сайын лифтілері,кір-қоқыстарын сыртқа өзі тартып шығаратын құбырларды пайдалануда.Барлық тұрмыстық-коммуналдық жағдайлары жеткілікті өмір сүруде. Соңғы кездегі адамдардың жүрек пен қан айналу жүйелеріндегі аурулардың көбейіп кетуінің бірден-бір себебі осы гипокинезияға байланысты.Гипокинезияның салдарынан адам қажиды да кез келген органында ауру қозады.Мысалға,қатерлі өскіндерді қояндардың денесіне еккенде ауыр жұмыс істеуге жаттыққан қояндарда қатерлі өскін баяу,ал жаттықпаған күші жоқ қояндарда жылдам дамиды.Дене қозғалысының көлемі азайғанда ішкі органдардың,жүйелердің қызметі де баяулап,қоздырғыштарға қарсы күресі нашарлайды,ауру туады.
Адамдардың дене белсенділігінің деңгейі,олардың тек жұмыс қабілетіне ғана емес,денсаулық жағдайына да әсер етеді.Көптеген зерттеуші ғалымдар, гипокинезия жүрек-тамыр ауруларының этиологиясында семіздік пен тірек-қимыл аппаратының бұзылуында едәуір орын алатынын дәлелдеген.Жүректің ишемиялық ауруларында миокард қан айналымының бұзылуы себебінен қажетті мөлшерде оттегі және қоректік заттардың жеткізілуі кемиді.Миокард инфаркті-өте қауіпті кең таралған жүрек ауруы.Ел ішіндегі екі өлімнің негізгі себебі миокард инфаркты және мидағы қан айналымының бұзылуы болып табылады.
Дене белсенділігі жоғары адамдарда бұл аурулар жоққа тән.Осы бағытта көптеген зертеулер жүргізілген және де жүргізілуде.Авторлардың басым көпшілігі жүрек-тамыр жүйесі ауруларынан қайтыс болатындардың саны,дене белсенділігінің төмен адамдарда 2 немесе 3 есе жиі кездесетіндігіне тоқталған.Белсенді қозғалыс режімдерін ұстанған адамдар бірінші инфарктен кейін өмір сүре алады.Бұл жерде өмір сүру кезеңдеріндегі әр уақытта дене қозғалысының белсенділігі өте қажет екенін атап айтқан жөн және де балалық жасөспірімдік кезеңдеріндегі жүрек-тамыр жүйесіндегі ауытқулар жойылып кетеді.
Екінші қауіпті фактор липидтер алмасуының бұзылуына байланысты-дене салмағының артуы.Толық адамдар қанындағы сары суда холестерол мен триглицеридтер мөлшерінің жоғарлауын болдырмауға бірден-бір себеп.Салмақ артуының басты себебі бұлшық ет жұмысы кезіндегі шығындалған энергия мен тағамана келіп түскен энергия пропорциясының әртүрлігі.Қазіргі кездегі постуталаттанған липопротеидтің жоғары тығыздығының (ЛПЖТ) антиатерогендік функциясын есепке ала отырып,жоғарыда келтірілген фактілер,қан сарысуындағы липидтер тасмалдануының нашарлауы және атерсклероздың пайда болуы,тамақтану режімінің бұзылуы мен гипокинезияның бірлесуінен деп қорытындылайды.
Сонымен бірге гипокинезия холестеролдың,этирифицирленген полиенді май қышқылдары құрамының артуына,перекисті тотыққан осы қышқылдар өнімдерінің қан плазмасындағы липидтерде жинақталуына жағдай туғызады.Балалармен жасөспір-імдерде гипокинезия қалыпты кездегі жүрек соғуының жоғарлауына,тері асты майының қалыңдауына,дем шығару қарқынының артуына,қандағы холестерол құрамының көбеюіне әкеледі
Қозғалыс аппаратындағы өзгерістер-бұлшық ет атрофиясы,шемір-шек,сүйек,буындар мен байламдарда кездесетін дегенеративтік процестер негізінен пайда болады.Қозғалыс белсенділігі тірек-қимыл аппаратының пассивті құрамдарына әсер ете,оның жағдайын да анықтайды.Мұндай статикаляқ мәліметтер түрлі арқа ауруларының басты себептерінің бірі,арқа бұлшық еттерінің жағдайы болып табылады.Статикалық жұмыс қалпындағы ширығу,бұлшық еттердің босаңсу уақыт өте келе, бұлшық ет ұлпаларында спазм және дегенеративтік өзгерістерге әкеледі.Арқа аурулармен ауыратын 5000-дай адамды тексергенде,олардың тек 20%-ті ғана зақымдану немесе органикалық патология табылған.Ал отырып жұмыс істейтіндерде кездесетін арқа және сүйек аурулары,қимылдың аздығынан.Арқа еттеріндегі әлсіздік 6-16 жас аралығындағы балалар жасөспірімдерде де байқалған.
Гипокинезия буын жағдайына да көп әсер етеді.Ұзақ уақыттық статикалық жүктемелер әсерінен буын шеміршегі жалпақтанады,ондағы зат алмасудың бұзылуынан,дегенеративтік өзгерістер пайда болады да буындағы қозғалыс амплитудасы шектеліп,серпімділігі азаяды.
Қимыл-қозғалыс кемшілігінің жоғарыда көрсеткендей,денеге әсер етпейтін жері жоқ..Аз қозғалыстың салдарынан жоғарғы реттеуші орталық,ішкі ағзалар,шеткері орналасқан қан тамырлары,сүйек буындары көптеген өзгеріске ұшырайды.Адамның жұмысқа деген қабілеті төмендеп,өзін қоршаған ортаға бейімделу қасиеті кеміп, «тіршілік жүйесі»әлеуметтік және биологиялық құбылыстарға төт-еп бере алмай қалады.
Гиподинамия (қимылдың кемдігі) ең алдымен ми қыртысын зақымдайды.Оның себебі,әрбір қимыл-қозғалыстан бастап,өте күр-делі гимнастикалық жаттығуларға дейін,барлығы тек жоғары реттеуші орталықтың бақылаумен ғана орындалады.Сондықтан ми және бұлшық еттер,буындардың қимыл-қозғалысы бір-бірімен тығыз байланыста.
Орталық нерв жүйесінен түскен бұйрық арқылы қатты екпінді қозғауға,не ақырын қимылдауға болады.Ал қозғалысқа түскен бұлшық ет керісінше миға қарай нерв талшықтары арқылы орындалған жұмыстың қорытындысын жібергендей хабар береді.
Сонымен жоғары нерв жүйесі бір жағынан бұлшық ет,буындары-ның,ішкі ағзалардың қызметін қадағаласа (қан айналым,өкпе,жүр-ек,бауыр,ішкі секреция бездерінің жұмыстарын)екінші жағынан,өзі осы мүшелердің толық ықпалында болады.
Денсаулықтың кепілі,адамның еңбекке деген қабілеті,қандай жаста болса да,дамылсыз соғып тұрған жүрекке байланысты.Барлық қимыл-қозғалыс денеде өтіп жатқан мыңдаған құбылыстар тек сау жүректің арқасы.Жүрек бұлшық еті ретпен жиырылып-жазылып,қанды қолқа тамырға итеріп шығарады,ол ары қарай тарамдалып,кішкене тамыршалар арқалы бүкіл денені жуып шығады.
Сол арқылы денедегі әрбір жасуша,ең шеткері орналасқан жүйелер,оттегі,су,тұз қажетті заттармен қамтамасыз етіледі.Содан соң бұлшық ет босаңсыған шақта,керісінше көк тамыр арқылы көмірқышқылына және тағы басқа заттарға толы қан қайтадан жүрекке келеді.
Қимылдың тапшылығы жүректің осылай өз ретімен жұмыс істеуіне кедергі келтіреді.Жүрек бұлшық етттерінің жиырылу күші кеміп,денеге тарайтын қанның мөлшері төмендеп,қажетті қоректік заттарға тапшы болып қалады.Қимыл-қозғалысты аз мөлшерде қысқартқанның өзінде денеде айтарлықтай өзгерістер туады.Мәсе-лен,бұлшық еттің солуы,жүрек жиырылу күшінің кемуі,ішкі ағзалар қызметінің нашарлауы сияқты құбылыстар байқалады.
Қимылдың тапшылығынан басқа да толып жатқан сырқаттарды аңғаруға болады.Олар қазіргі кезде жиі кездесіп жүрген ғасыр ауруы деп аталатын остеохондроз.Ол омыртқа аралық шеміршектің мүжіліп тозуы,жұқаруы.Омыртқа аралық шеміршектің тозуына не себеп?Әлеуметтік тұрғыдан қарағанда,қазіргі адамдардың тұрмыс-тіршілігінде айтарлықтай өзгерістер байқалады.Оларды шаршата-тын ерте ғасырлардағы сияқты қимыл-қозғалысты артырып,күшпен атқарылытын дене еңбегі емес,ой еңбегі.Соның нәтижесінде денедегі ең көп ауырлық арқа және желке бұлшық еттерне түседі.
Үнемі қозғалмай бірқалыпты сіресіп отырғаннан аталған бұлшық еттер әлсіреп,зорланады.Бірте-бірте олар өзінің серпінділігінен айырылады.Сөйтіп,қысып ұстап тұрған омыртқалар негізгі күштен айырылып,бар салмақты өзіне алады.Одан әрі адам еш әрекет жасамай,сол отырған қалпын өзгертпесе,ауырлық омыртқалар аралық шеміршекке түседі.Сөйтіп,олар біртіндеп ыдырай бастайды да жыртылады.Сол кезде омыртқалар бір-біріне тиіп қажылып,со-ның салдарынан омыртқаның қалыпты қимылы өзгеріске ұшырайды.
Кейде сол омыртқа аралық шеміршек сыртқа теуіп шығып кетеді.Мұның өзі жұлыннан шыққан нерв талшықтарын мыжып,қан тамырларын зақымдап,адам зардап шегеді.Ал омыртқалардың өз орнынан ауысып кетуі кейде жұлынға тікелей әсер етеді.Жұлынан шыққан нерв талшықтарының түбі жаншылған соң,айналасы бірден ісініп-қабынып кетеді.Қан айналымы тоқтап,жүйке-тамырлар жарақаттана бастайды.Ал осы бүлінген жерде омыртқалар өзінің серпінділік немесе амортизациялық қасиетін сақтау үшін,олардың тіреу міндетіне күш түседі.Соның салдарынан омыртқалардың жан-жағынан үшкір сүйектер өсіп шығады.Оның өзін омыртқалардың қиындыққа көндігуінен туған жағымды компенсаторлық (орын толтыру)қасиет деп түсінуге болады.
Дегенмен ол үшкір сүйек (остеофиттер)омыртқалардың тұрақтылығын біршама қалыптастырғанмен,сыртқы тепкен шеміршек сияқты нерв талшықтары мен қан тамырларын ығыстырып тастайды.Содан барып аурудың әр түрлі белгілері байқалады.Омыртқа жотасының ішінде ең үлкен салмақ мойын және бел омыртқаларға түседі.
Сонымен остеохондроз басқа белгісіз себептермен бірге омыртқа жотасын қысып ұстап тұрған бұлшық еттің әлсіреуінен пайда болады.Оған жұмысты біріңғай отырып істеу,соның салдарынан бұлшық еттің жетілмеуі,яғни қимыл-қозғалыстың тапшылығы тікелей ықпал жасайды.Ал омыртқа аралық шеміршектің,буындар мен сіңір тарамыстардың өзгеруі тек осы бұлшық еттер әлсіреп,зақымданған соң біліне бастайды.
Ең жиі кездесетін кемтарлық-омыртқа жотасының қисаюы.Әдетте ол табиғи төрт физиолгиялық иіндерден тұрады.Оның екеуі-мойын мен бел тұстарының алға қарай ойысуы (лордоз)қалған екеуі-кеуде мен құйымшақ жотасының сыртқа тебуі (кифроз).Омыртқа жотасы 7 мойын,12 арқа,5 бел,5сегікөз,5құйымшақ омыртқаларынан тұрады.Осылардың ішінде қозғалмай бір-бірімен тығыз байланысып қалған сегізкөз бен құйымшақ,ал басқалары үнемі қозғалыс үстінде.
Жоғарыда айтылған ойыс пен дөңестің және омыртқа аралық шеміршектің нәтижесінде,омыртқа жотасының тепе-теңдік және серпінділік қасиеті сақталады.Омыртқа жотасы адамның тірегі,ол қорғаныс,қимыл-қозғалыс үщін жартылған.Анығырақ айтқанда адамның иіліп бүгілуіне қажетті негізгі өзегі.Дененің жоғарғы бөлігі бас,иық,қол, кеуде мен іш құрылысының салмағын төменгі бөлікке өткізіп тұрады.Сондықтан ол дененің әр бөлігінде әр түрлі қалыпта болады.Ал оның қорғаныс қызметі-өзегінің ішіндегі жұлынды сыртқы ортадан сақтауында.Өзінің майысқақ икемділік қасиеті арқылы омыртқа,өмір үшін соқтығу мен қақтығысудан сақтайды.
Омыртқа жотасының ретті қызмет етуіне оны қоршаған бұлшық ет үлкен әсер етеді.Оқыста қимыл біріңғай болып бір жағынан көп күш түссе,онда сол жақтағы бұлшық еттер қажып босаңсиды.Соның әсерінен жоғарыда көрсетілген кифоз және лордоз иірімдері өзгеріп кетеді.Омыртқа жотасын екі жаққа тартып тұрған бұлшық еттердің күші бірдей болмаған соң,бір жағына қисайып кетеді.Міне баланың кемтар болуы осыдан.Ата-ана оның алғашқы өзгерісін аңғармайды.Сөйтіп,баланың тұлғасындағы кінәратты есейе келе бір-ақ байқайды.
Табан бұлшық етінің жетілмеуінен балаларда қазтабан ауруы да жиі кездеседі.Оның да адамға тигізер зияны айтарлықтай.
Сонымен гиподинамия салдарынан көп ауруларға шалдығатыны-мыз белгілі болды.Әрине оған ықпал жасайтын да адамның өзі.Көбіне бірқалыпты отырып қызмет ету,әсіресе,толық адамдар-дың буындарға еш қимыл түсірмей,қозғалыссыз отыруы жүрекке айтарлықтай күш түсіреді.Ал қимыл-қозғалыс тапшы болса,орган-измде тұрып қалған зиянды заттар да сыртқа шықпай,жасушаларды жалпы адамды тез қартайтады.

1.2 Семіздіктің этиология мен патогенезі және жіктелуі клиникалық көріністері.
Семіздік дегеніміз-тері асты шеліне және басқа да организмдегі тіндерде майдың жиналуының нәтижесінде ден салмағының 20%-ке,немесе одан да көп артуын айтамыз.Экономикасы жақсы дамыған елдерде халықтың 20-30%-ы семіздікпен ауырады,сондық-тан бұл тек медициналық қана емес,әлеуметтік маңызы бар ауру түрі.
Ғалымдар адамның іс жүзінде салмағы оның қалыпты салмағының 15%-дан асып кеткендегі жағдайын семіру деп есептеген.
Этиология мен патогенезі.Адам қолданатын тағамның калория мөлшері организмнің энергетикалық жұмсауларынан артылған шақта,семіздік дамиды.Оның жиі кездесетін себептердің бірі-дұрыс тамақтанбау (шамадан тыс тамақ қабылдау,негізгі тағам көлемін кешкі сағаттарда қабылдау) және физикалық жүктеменің азаюы.Тұқым қуалай отырып,семіздікке бейімділік беріледі.Зерт-теулер жүргізі отырып,анықталған себептер:егер ата-анасы арықтау болса,баласында 14%жағдайда;ал анасы мен әкесі де артық салмақты болғанда-80%жағдайда осы ауру дамиды.
Семіздіктің барлық түрінде май алмасуын реттейтін орталық механизмдер бұзылады.Гипоталамуста қанығу орталығы (вентромедиалды ядро)және тәбет орталығы орналасқан,олар тамақ қабылдауды өздігінен реттеп тұрады.Гипоталамустың қабынулық немесе жарақаттанулық зақымдануы осы орталықтарды қоздырады,
тәбетті ұлғайтады,ол гипоталамустық семіздікке әкеліп соқтырады.
Жіктелуі Семіздікті біріншілік деп бөлеміз,оған алиментарлық-конституционалдық семіздік жатады,бұл көбіне отбасылық көрініс.Семіздіктің екіншілік түріне гипоталамустық және эндокриндік семіздік жатады.Дене массасының артық мөлшеріне байлаысты семіздіктің 4 сатысын ажыратады.I сатысында-артық салмақ қалыптағыдан 20-29% артық ,II сатысында-30-49%,III сатысында-50-99%,IV сатысында-100% және одан да көп.Дененің дұрыс салмағын білу үшін арнайы кестелер қолданады немесе дене салмағының әріпсанын есептейді,ол үшін дененің салмағын(кг)бой-дың ұзындығына(м) бөліп,квадратын шығарады,қалыпты жағдайда ол 20,0-24,9 тең.
Клиникалық көріністер.Семіздіктің түріне байланысты,алинмен-тарлық дене бітімдік семіздіктің I-II сатысы кезінде науқастың шағымдары болмауы мүмкін.Ал III-IV сатысында физикалық күш түскенде ентігу,тез шаршау,жүрек соғу,жүрек тұсының ауыруымен
Аяқтардың ісінуі т.б шағымдар пайда болады.
Семіздіктің екіншілік түрлерінде негізгі аурулардың шағымдары-ның басым болуы мүмкін.Гипоталамустық семіздік-гипоталамус аймағының зақымдануынан пайда болады.Семіздіктің бұл түрінің сипаттамасына дене салмағынның тез артуы асқа тәбеттің қатты артуы,бас миының зақымдануын көрсететін неврологиялық симтомдардың пайда болуы жатады,оған кейде ұйқышылдық және жыныс бездерінің қызметтінің бұзылуы қосылады.Семіздіктің бұл түріне адипозо-гениталды семіздік,Морганьи синдромы жатады.
Эндокриндік семіздік басқа эндокриндік ауруларға серіктес болып келеді (гипотиреоз,климакс,бүйрек үсті бездерінің аурулары).Нау-қастарды қарап тексергенде,құрсақ пен санның ішкі жағындағы терісінде күңгірт қызыл түсті сызықшаларды байқауға болады.Семіз адамның іш пердесі жоғары орналасқандықтан,брон-хиттер мен пневмониялармен жиі ауырады.Өкпенің гиповентиля-циясы,бас миының гипоксиясы дамып,ол тыныс ырғағының ретсізденуімен және патологиялық ұйқышылдықпен көрінуі мүмкін (Пиквик синдромы).Семіз науқастардың.....