Биология | ВЕГЕТАТИВТІК НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ

ВЕГЕТАТИВТІК НЕРВ ЖҮЙЕСІНІҢ БҰЗЫЛЫСТАРЫ



Вегетативтік нерв жүйесі симпатикалық және парасимпатикалық бөліктерден тұрады. Симпатикалық нервтер омыртқалардың бойында орналасқан тораптардан басталады. Бұл торап жасушаларына жұлынның кеуде және бел бөліктерінің нейрондарынан талшықтар келеді. Парасимпатикалық нервтердің орталығы ми бағанасында және жұлынның сегізкез бөлігінде орналасқан. Бұл симпатикалық тораптардан және парасимпатикалық нервтердің орталықтарынан аксондар ішкі ағзаларға келеді және олардың жанындағы, іштеріндегі тораптармен синапстық байланыстар құрады. Ішкі ағзалар қарама-қарсы әсер ететін әрі симпатикалық, әрі парасимпатикалық нервтермен жүйкеленеді.



Вегетативтік рефлекстердің доғалары жұлында, сопакша және ортаңғы мида түйіседі. Сондықтан орталық нерв жүйесінің осы бөліктерінің бұзылыстары ішкі ағзалардың қызметтерінің бұзылыстарына әкеледі. Мәселен, жұлыны үзілген жануарларда, қимылдық әрекеттердің бұзылыстарынан басқа, артериялық қан қысымының қатты төмендеуі, жылу реттелістерінің, тер шығуының, үлкен және кіші дәрет шығарылуларының бұзылыстары байқалады.



Сопақша мида бұзылыстар болғанда көзден жас шығуы, сілекейдің және ұйқы безі мен асқазан сөлдерінің шығарылуы бұзылады. Сонымен бірге, тыныс алу және қан тамырларының қимылдық орталықтарының қызметтері өзгереді.



Парасимпатикалық нервтердің жұлынның сегізкөз бөлігінде бұзылуы жарақаттың немесе осы аймақта өспе өсуінің нәтижелерінде байқалады. Осыдан зәр шығуы мен үлкен дәрет сындыру, жьшыстық қызметтердің бұзылыстары дамиды.



Вегетативтік невроздар. Вегетативтік жүйкеленудің бұзылыстары кең тараған дерттерге жатады. Бұл кезде әрі парасимпатикалық, әрі симпатикалық нерв жүйелерінің бұзылыстары біріккен түрде болады. Бұл нервтердің қозымдылығы қатты және ұзақ мерзімге көтеріледі. Осыдан жүректің ырғағы мен соғу жиілігі бұзылады, қан тамырларының тонусы өзгереді. Кейбір адамдарда артериялық гипертензия кейбіреулерінде гипотензия, ал басқаларында артериялық қысым өте құбылмалы, біресе жоғарылап, біресе төмендеп кетуі мүмкін. Мұндай жағдайды қан тамырлық дистония деп атайды. Сонымен бірге вегетативтік невроздар кездерінде тер шығуының бұзылыстары, біресе бұрқ егіп тершендік, бірде керісінше терінің құрғақтығы байқалады. Теріде ақ немесе қызыл дермографизм, ас қорытудың (іш өтуі, іш кебу, іш жүрмеу) бұзылыстары дамиды.