8-сыныпқа арналған дәптер
Павлодар облысының білім беру басқармасы,
Баянауыл ауданы білім беру бөлімінің
«Мұхтар Әуезов атындағы жалпы орта білім беру мектебі» КММ
Қазақстан тарихы
Жұмыс дәптері
8-сынып
Құрастырушы: Шокина Баян Рахымжановна
Дайындалған жылы: 2022 жыл.
Алғы сөз
8 – сынып оқушыларына арналған Қазақстан тарихы пәніне қосымша жұмыс дәптері оқу бағдарламасына сай құрастырылды.
Жұмыс дәптеріндегі тапсырмалар тақырыптарға сәйкес деңгей бойынша сарапталып берілді. Оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып жасаған тапсырмаларды оқушылар өздігінен орындап, тақырып материалдарын терең түсінуіне және еске сақтап алуға мүмкіндік туғызады. Тапсырмалар ойлау дағдыларына қарай білуге, қолдануға, талдау мен зерттеуге арналған. Жұмыс дәптерінде тест, сәйкестендіру, ақиқат және жалған, ашық сұрақтар, талдау кестелері, эссе, ой қорытындылауға арналған тапсырмалар жинақталып жасалды.
Тапсырмалар оқу мақсаттарына қарай тақырып бойынша реттелді. Оқушыға үйге пысықтауға да тапсырманы беруге болады. Оқушылардың оқу сауаттылығы қалыптастады, кез-келген сыртқы бағалауларда тапсырмаларды бұлжытпай орындай алады. Жұмыс дәптерін сабақ барысында немесе үй тапсырмаларын орындаған кезде пайдалу тиімді.
Дәптермен жұмыс жасау талаптары:
- Оқулық мәтінін оқып, тапсырманы тиянақты орындау үшін берілген сұрақтарға ойланып жауап беру;
- Тапсырма орындау барысында тарихи оқиғалар мен фактілерге назар аударып, еске сақтау;
- Тақырыптарды оқып меңгеруде жұмыс дәптеріндегі тапсырмаларға ерекше мән беріп, қиындық тудырғанда пән мұғалімнен немесе сыныптастарыңнан көмек алу;
- Тапсырмаларды орындау барысында оқулықтағы картаны, мәтінді, тірек-сызбаны пайдалану.
- Әр тапсырманы орындауда дескрипторларды пайдалану;
МАЗМҰНЫ
§ 1-2. Қазақстанның ХХ ғасырдың басындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайы.................................................................................................................. 4
§ 3. Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерліс ...................................... 6
§ 4-5. Ресейдегі 1917 жылғы Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға тигізген әсері ....................................... 8
§ 6-7. Алаш қозғалысы және қазақтың ұлттық идеясы ..................................... 10
§ 8-9. ХХғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері .........12
§ 10-11. Қазақстан азаматтық қарсыластық жылдарында (1918-1920).............15
§ 12. Қазақстандағы ұлттық автономиялар .........................................................17
§ 13. Қазақ Автономиялы кеңестік Социалистік Республикасының (Қазақ АКСР-і) құрылуы ................................................................................................. 19
§ 14-15. «Әскери коммунизм» саясатынан жаңа экономикалық саясатқа көшу ................................................................................................................................ 21
§ 16-17. Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы индустрияландыру.............. 23
§ 18-19. Қазақстандағы ұжымдастыру .............................................................. 25
§ 20-21. 1920-1930 жылдардағы саяси репрессиялар ........................................ 27
§ 22. Ахмет Байтұрсынұлы – ұлт ұстазы ............................................................ 29
§ 23-24. ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы білім беру жүйесі мен ғылым ...32
§ 25. Академик Қаныш Сәтбаев – көрнекті ғалым, қоғам қайраткері ............. 34
§ 26. ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы қазақ әдебиетінің дамуы .................... 36
§ 27-28. ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы қазақ өнерінің дамуы .................... 38
§ 29-30. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысына қатысуы .......................... 40
§ 31-32. Қазақстан – майдан арсеналы ............................................................... 42
§ 33-34. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақстанның мәдениеті ............ 44
§ 35-36. Қазақстан аумағына күштеп қоныс аударылған ұлттар .................... 46
Терминдерге анықтама......................................................................................... 48
Пайдаланылған әдебиеттер ................................................................................. 49
І бөлім. ХХ ҒАСЫРДЫҢ БАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН
§ 1-2. Қазақстанның ХХ ғасырдың басындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайы
1- тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1903 жылғы байырғы тұрғындардың «артық» жерлерін тартып алуды көздеген ереже:
А) «Сырдария, Ферғана және Самарқан облыстарының қазыналық жерлеріне ерікті түрде қоныс аударту»
В) «Жетісу және Сырдария облыстарына қоныс аудару»
С) «Далалық өлкеге қоныс аударту»
D) «Орынбор аймағына қоныстандыру туралы ереже»
2.1906 жылы шаруаларды қауымдық жер иелігінен шығарылып, империяның шығысына қоныстандыруды көздеген реформа:
А) Куропаткиннің аграрлық реформасы
В) Столыпиннің аграрлық реформасы
С) Колпаковскийдің аграрлық реформасы
D) Сперанскийдің аграрлық реформасы
3. І Мемлекеттік Думаға Әлихан Бөкейхан сайланған өлке:
А) Торғай облысынан
В) Ақмола облысынан
С) Семей облысынан
D) Жетісу облысынан
4. Мемлекет басшысына немесе жоғары өкімет органына көпшілік атынан тапсырылған жазбаша өтініш:
А) Декрет
В) Ереже
С) Петиция
D) Декларация
5. Б.Қаратаев ІІ Мемлекеттік Думада оқыған баяндамасының өзекті мәселесі:
А) Қазақстанға тәуелсіздігін беру
В) Қазақстанға қоныс аударту үдерісін тоқтату
С) Қазақтарды оқу-білімді үйрету
D) Діни мектептер санын көбейту
2- тапсырма. ІІ Мемлекеттік Думаға сайланған тұлғалар мен өлкелерін сәйкестендіріңіз.
Тұлғалар | Жауаптары | Сайланған өлкелері | |
1 | Темірғали Нүрекенов | А | Ақмола облысынан |
2 | Мұхамеджан Тынышбаев | В | Торғай облысынан |
3 | Бақытжан Қаратаев | С | Семей облысынан |
4 | Ахмет Бірімжанов | D | Жетісу облысынан |
5 | Шәймерден Қосшығұлұлы | Е | Орал облысынан |
1- | 2- | 3- | 4- | 5- |
3- тапсырма. «Бірінші орыс революциясы қазақ өлкесіне демократиялық серпіліс алып келді» деген пікірді ПТМС формуласына салып талдаңыз.
Позиция: Мен осылай деп ойлаймын.....................................................................
Түсіндіру: Себебі ......................................................................................................
....................................................................................................................................
Мысал: Осы мысал арқылы дәлелдеймін ..............................................................
.....................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................................................................................
Салдары: Жоғары пікірмнің салдары ....................................................................
.....................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
Дескрипторы:
- Оқушы өз пікірін жазады.
- Жазған пікірінің себебін жазады.
- Себепке мысал келтіреді.
- Өз пікірінің салдарын анықтап жазады.
4- тапсырма. Не себепті Ахмет Байтұрсынұлы «Қазақ халқының өмір сүруінің өзі проблемаға айналды?» деп санады? cұраққа зерттеу жасаңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 3. Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерліс
1-тапсырма.
1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілістің себептерін сызбаға толтырыңыз
2-тапсырма. Оқулықтағы картаны пайдалана отырып, төмендегі картаға 1916жылғы ұлт-азаттық көтерілістер болған жерлерді белгілеңіз.
3- тапсырма. Кестедегі тұлғалардың рөліне баға беріңіздер.
Тұлғалар | Тарихи рөлдері |
Амангелді Иманов | |
Кейкі батыр | |
Әбдіғаппар Жанбосынов | |
Т. Бокин, Ә.Жангельдин, С.Меңдешов | |
Ә,Бөкейхан, М.Дулатов, А.Байтұрсынов |
4-тапсырма. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс неліктен бүкілхалықтық сипат алды? cұраққа зерттеу жасаңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 4-5. Ресейдегі 1917 жылғы Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға тигізген әсері.
1- тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Ресейде буржуазиялық-демократиялық революция жүргізілген уақыт:
А) 1917 жылдың 27 ақпан
В) 1917 жылдың 27 қазан
С) 1917 жылдың 27 желтоқсан
D) 1917 жылдың 27 қаңтар
2.Торғай, Жетісу,Түркістан өлкелеріндегі комиссарлары болып сайланды:
А) А.Байтұрсынұлы, М.Шоқай, М.Тынышпаев
В) Ә.Бөкейхан, М.Шоқай, М.Тынышпаев
С) Ә.Бөкейхан, М.Шоқай, Т.Рысқұлов
D) М.Дулатов, М.Жұмабаев, Ә.Бөкейхан
3.Ақпан төңкерісінен кейін билік басына келді:
А) Солдат, депутат, жұмысшылар кеңесі
В) Уақытша үкімет
С) Кадеттер
D) Қосөкімет
4. Өлкедегі қазақтардың Ақмолада құрылған қоғамдық ұйымы аталды:
А) «Талап»
В) «Оқушы жастардың демокартиялық кеңесі»
С) «Жас қазақ»
D) «Жанар»
5. 1917 жылы 17 наурызда «Шура-и-ислами» партиясы құрылған:
А) Ташкентте
В) Шымкентте
С) Таразда
D) Қызылордада
2-тапсырма.Тарихи оқиғалардың «Ақиқат» не «Жалған» екенін анықтап белгілеңіз.
Тарихи оқиғалар | Ақиқат | Жалған |
Ресейде 1917 жылдың 27 ақпанында буржуазиялық-демокартиялық революция болып, самодержавие құлатылды. | ||
1917 жылдың ақпан айында билік басына ресми жұмысшы,солдат және шаруа депутаттарының Кеңестері келді. | ||
Уақытша үкімет ұлттардың өзін-өзі басқаруы, қазақтарға автономия беру туралы мәселені көтермеді. | ||
Омбыда – «Жас қазақ» қоғамдық ұйымы әрекет етті. | ||
«Шура-и-ислами» партиясын М.Абдурашидханов басқарды. |
3- тапсырма. Монархия, қосөкімет, қоғамдық ұйымдар, партиялар сөздерін қолдана отырып, «1917 жылғы Ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясын қазақ халқы қуанышпен қарсы алды» тақырыбына 70 сөзден тұратын эссе жазыңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Ақпан буржуазиялық-демократиялық революцияның әсерін жазады.
-Қазақ өлкесіндегі Уақытша өкіметтің органдары құрылғанын жазады.
-Қосөкіметтің уәделерінің мәнін анықтайды
-Қазақ өлкесіндегі ұйымдар мен партиялардың әрекеттерін жазады.
4-тапсырма. Зерттеу сұрағы: Қазақстанда 1917 жылы саяси белсенділіктің артуы қандай оқиғалардан көрініс тапты? cұраққа зерттеу жасаңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 6-7. Алаш қозғалысы және қазақтың ұлттық идеясы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1905 жылы патша манифксімен жарияланды:
А) Сөз және баспасөз бостандығы
В) «Алаш» партиясын құруды
С) Қазақ жерінің бостандығы
D) Қазақ жерлерін қайтарып беру туралы
2.1913 жылдан бастап жалпыұлттық «Қазақ» газеті шығып тұрған қала:
А) Омбы
В) Орал
С) Орынбор
D) Семей
3.1917 жылдың 21-26 шілде аралығында Бірініші жалпықазақ съезінде құрылған партия:
А) «Түркістан федералистер» партиясы
В) «Үш жүз» партиясы
С) «Кадет» партиясы
D) «Алаш» партиясы
4. Алашордалықтарды өз жақтарына тарту үшін РКФСР БОАК Алашордаға кешірім жариялады:
А) 1919 жылдың наурызында
В) 1920 жылдың наурызында
С) 1918 жылдың наурызында
D) 1917 жылдың наурызында
5. «Алаш» партиясының жетекшісі:
А) А.Байтұрсынов
В) М.Жұмабаев
С) Ә.Бөкейхан
D) Х.Ғаббасов
2-тапсырма. «Қазақ» газетінің беттерінде жарияланып тұрған негізгі мәселелерді анықтаңыз.
1._________________________________________________________________
2._________________________________________________________________
3._________________________________________________________________4. ________________________________________________________________
5._________________________________________________________________
6._________________________________________________________________
7._________________________________________________________________
3-тапсырма. Тарихи оқиғаларды хронологиялық ретімен орналастырыңыз.
1. «Алаш» партиясы құрылды.
2. Саяси-қуғын сүргін болды.
3. Қырғыз (Қазақ) АКСР-і құрылды.
4. Орал қаласында бес облыстан қазақ депутаттарының басы қосылған съезі өтті.
5. Алашорданың батыс бөлімінің жойылуы.
6. Жалпыұлттық «Қазақ» газеті шығарылды.
7. Санкт-Петербургте алғашқы ұлттық қоғамдық-саяси «Серке» газеті шығарылды.
4-тапсырма.«Алаш» партиясы бағдарламаларына талдау жасаңыздар.
Бағдарламалары | Пікірлер |
Жергілікті бостандық | |
Дін ісі | |
Сот ісі | |
Ұлттық милиция | |
Білім беру ісі | |
Жер мәселесі |
5-тапсырма. Неліктен «Алаш» партиясы халық қолдауына ие болды? cұраққа зерттеу жасаңыз.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 8-9. ХХғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Қазақ тілінің мәртебесін төмендеткен ереже бекітті:
А) 1907 жылы Оқу-ағарту министрі
В) 1907 жылы Оқу-ағарту төрағасы
С) 1907 жылы Ғылым Білім министрі
D) 1907 жылы Оқу-білім министрі
2.М.Дулатұлының қазақ халқының ауыр жағдайын поэтикалық түрде суреттей келіп, олан қалай шығудың жолын ұсынған «Оян,қазақ!» шығармасын замандастары атады:
А) «Қазақ ұраны»
В) «Ұлттық манифест»
С) «Алаштың таңы»
D) «Білімнің шыңы»
3. Мұхамеджан Сералин редакторы болған журнал:
А) «Балапан» журналы
В) «Абай» журналы
С) «Айқап» журналы
D) «Алаш» журналы
4. «Қазақ даласы... табиғатынан ақылды және қабілетті, қазақ халқы болашақта, өркениет жолында іргелі жетістіктерге жетеді», -деген пікір білдірген қазақ зиялыларының бірі:
А) М.Дулатов
В) Ә.Бөкейхан
С) М.Жұмабаев
D) А.Байтұрсынов
5. Қазақ зиялылары негізгі көздегені:
А) Қазақ халқы қару алып күресуді көздеді
В) Қазақ даласына оқу-білім таратуды көздеді
С) Ислам дінін күшейтуді көздеді
D) Қазақ даласында сауда-саттықты дамытуды көздеді.
2-тапсырма. Қазақ зиялылары мен олардың еңбектерін сәйкестендіріңіз.
Р/с | Қазақ зиялылар | Жауабы | Еңбектері | ||||
1 | М.Дулатұлы |
|
| ||||
2 | А.Байтұрсынұлы |
|
| ||||
3 | Ә.Бөкейхан |
|
| ||||
|
|
1 | 2 | 3 |
3-тапсырма. Әлихан Бөкейханның саяси көшбасшылық қызметіне бес сипаттама жазыңыз.
1._________________________________________________________________2._________________________________________________________________3._________________________________________________________________4._________________________________________________________________5._________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Ә.Бөкейханның саяси қызметін сипаттайды
- Ә.Бөкейханның ғылыми-зерттеу жұмыстарына шолу жасайды
- Ә.Бөкейханның жуналист, публицист, ағартушы, аудармашы ретінде сипаттайды
4-тапсырма. «Патша үкіметінің отарлық езгісіне қарсы қазақ зиялыларының әрекеттері» тақырыбына 15-20 сөйлемнен тұратын шағын эссе жазыңыздар.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Қазақ зиялыларының қазақ халқының ой санасын оятудағы күрестерін жазады
5-тапсырма. Қазақ интеллигенция өкілдері ұлттық мүдделерді қалайша қорғады? cұраққа зерттеу жасаңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІ бөлім. ҚАЗАҚСТАНДА КЕҢЕСТІК БИЛІКТІҢ ОРНЫҒУЫ
§ 10-11. Қазақстан азаматтық қарсыластық жылдарында (1918-1920)
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Кеңестердің ІІ Бүкілресейлік съезі В.И. Ленин даярлаған екі негізгі декрет:
А) Бітім туралы, Жер туралы
В) Партия құру туралы, Жер туралы
С) Соғыс туралы, Бітім туралы
D) Бітім туралы, Автономия құру туралы
2. Кеңес өкіметін орнату мен нығайту жұмысын белсенді жүргізген «Үш жүз» партиясының негізін қалаушы:
А) Көлбай Тоғысов
В) Мұқан Әйтпенов
С) Әліби Жангелдин
D) Ораз Исаев
3. Омбыда адмирал Колчак басқарған үкімет құрылды:
А) Уақытша Орынборлық
В) Уақытша Жетісулық
С) Уақытша Сібірлік
D) Уақытша Оралдық
4. Азамат соғысы барысында Ақмола, Семей облыстарында, Тарбағатай мен алтай «Тау қырандары» әрекет етті:
А) Қазақ эскадроны
В) Атты әскерлер
С) Интервенциялар
D) Партизандық отрядтар
5. Азамат соғысының салдарынан 1913 жылмен салыстырғанда мұнай өндіру:
А) 5 есеге қысқарды
В) 4 есеге қысқарды
С) 3 есеге қысқарды
D) 6 есеге қысқарды
2- тапсырма. Қазақстанда азамат соғысы қандай өзгерістер әкелгенін кестеге бөлімдер бойынша толтырыңыз.
Ішкі саяси жағдайы | |
Ішкі экономикалық жағдайы | |
Әлеуметтік жағдайы |
Дескипторы:
- Қазақстанда азамат соғысы кезінде ішкі саяси жағдайын жазады.
- Қазақстанда азамат соғысы кезінде экономиқалық жағдайын жазады
- Қазақстанда азамат соғысы кезінде әлеуметтік жағдайын жазады
3-тапсырма. Қазақстан шетел интервенциясы мен азамат соғысы жылдарындағы ірі қимылдар өткен жерлерді оқулық картасын пайдаланып көрсетіңіздер.
4-тапсырма. Қазан революциясының ұрандары халық арасында қандай үміт тудырды? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 12. Қазақстандағы ұлттық автономиялар
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1917 жылы қараша айында IV Өлкелік төтенше мұсылман съезі орталығы Қоқан болатын......... автономия құру шешімін қабылдады:
А) Түркістан автономиясын (Түркістан мұхтариаты)
В) Түркістан автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасын
С) Алашорда автономиясын
D) Қырғыз (Қазақ) автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасын
2. Түркістан автономиялық Кеңестік Социалистік Республикасының астанасы болған қала:
А) Қоқан
В) Самарқант
С) Ташкент
D) Әндіжан
3. 1917 жылы желтоқсанда Алаш автономиясының құрылғандығы жөнінде мәлімдеген съезі:
А) Бірінші жалпықазақ съезі
В) Екінші жалпықазақ съезі
С) Үшінші жалпықазақ съезі
D) Өлкелік төтенше съезі
4. Алашорданың Уақытша халықтық кеңесі төрағасын сайлау демократиялық негізде өтіп, өз кандидатураларын ұсынғандар:
А) Ә.Бөкейхан,Б.Құлманов, А.Тұрлыбаев
В) Б.Құлманов, Ж.Ақбаев, Ә.Бөкейхан
С) М.Тынышбаев,Ж.Досмұхамедұлы, Ә.Бөкейхан
D) Ә.Ермеков,Б.Мамытов, О.Әлжанов
5. Отыншы Әлжанов еңбек сіңірген саласы:
А) Дін ісін зайырлы деп жариялады
В) Алашорда автономиясында білім беру ісінін қолға алды.
С) Думада жер мәселесін көтеріп, баяндама жасады
D) Жетісу жерінде Алашорда милициясын құрып, жасақтады
2- тапсырма. Түркістан (Қоқан) автономиясы мен Алашорда автономиясының құрылуына баға беріңіздер
Түркістан (Қоқан) автономиясы | Алашорда автономиясы | |
Құрылған уақыты және басшылары | ||
Қозғалған идеялар мен әрекеттері | ||
Идеялары неліктен жүзеге аспады? |
Дескрипторы:
-Автономиялардың құрылған уақыты мен басшыларын анықтайды
-Автономиялардың негізгі идеялары мен жасалған әрекеттерін жазады.
- Автономиялардың идеялары неліктен жүзеге аспағанын анықтайды.
3- тапсырма. Мұстафа Шоқай мен Әлихан Бөкейхан екеуінің қоғамдағы рөлі мен қызметін талдаңыз.
Тұлғаның есімдері | ||
Қоғамдағы рөлі мен қызметтері |
Дескрипторы:
- Оқушылар суреттегі тұлғаларды анықтайды
- Тұлғалардың қазақ қоғамындағы рөлі мен қызметтерін талдайды.
4-тапсырма. Алаш Орда үкіметі мен Түркістан (Қоқан) автономиясының идеялары неліктен жүзеге аспады? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 13. Қазақ Автономиялы кеңестік Социалистік Республикасының (Қазақ АКСР-і) құрылуы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.РКФСР Халық Комиссарлары Кеңесінің «Қырғыз (Қазақ) өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет (Қазревком)» құрылды:
А) 1919 жылы 10 тамызда
В) 1919 жылы 10 шілдеде
С) 1919 жылы 10 желтоқсанда
D) 1919 жылы 10 мамырда
2. Қазревкомның алғашқы төрағасы:
А) С.Пестковский
В) В.Лукашев
С) В.Радус-Зенькович
D) Т.Седельников
3. 1920 жылы 4-12 қазанда съезде қазақ кеңестік мемлекеттілігін құрудың негізгі қағидалары Конституциялық негізде қабылданды:
А) «Қырғыз (Қазақ) өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет (Қазревком)»
В) Қазақстанның батысы мен солтүстігінде шегаралық межелеу болды
С) «Қазақ АКСР-і еңбекшілері құқықтарының декларациясы»
D) «Қырғыз (Қазақ) Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасын құру туралы»
4. 1924 жылы межелеу нәтижесінде:
А) Қазақ АКСР-іне Сырдария, Жетісу облыстары өтті
В) Қазақ АКСР-іне Орынбор губерниясы құрамында қалды
С) Қазақ АКСР-іне Қырғыз және Өзбекстан территориясының бір бөлігі енді.
D) Қазақ АКСР-іне Ертіс өзені бой және Алтай аумақтары қосылды
5. 1925 жылы 15-19 сәуір аралығында Ақмешіт қаласында Қазақ АКСР-і Кеңестерінің V съезінің маңызы:
А) Қазақ АСКР-інің астанасы Орынбор деп танылды
В) Қазақстанның қазіргі шегарасы толық межеленді
С) Халқымыздың тарихи «қазақ» атауы қалпына келтірілді.
D) «Қазақ АКСР-і еңбекшілері құқықтарының декларациясы» қабылданды
2- тапсырма. Ашық сұрақтарға жауап беріңіз.
1.Қазақ АКСР-і қай жылы құрылды?__________________________________
2.Қазақ АКСР-інің басқару жүйесі қандай?_____________________________
__________________________________________________________________
3. Негізгі заңы қалай аталды? _________________________________________
4.Қазақ АКСР-інің жер аумағы қанша шақырым?________________________
5.Шекаралық межелеуден кейін қай аумақтар Қазақ АСКР-іне қосылды?______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Бес ашық сұрақтарға толық жауап береді.
3- тапсырма. «Қазақтың жер аумағы мәселесінің шешілуі ұлт зиялылары үшін аса маңызды болды» деген пікірді ПОПС формуласына салыңыздар.
П- Менің ойымша ....................................................................................................
О-Мен осылай түсіндіремін .................................................................................... .........................................................................................................................................................................................................................................................................
П-Менің келтірген мысалым ..................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
С-Салдарында ...........................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
Дескрипторы:
- «Қазақтың жер аумағы мәселесінің шешілуі ұлт зиялылары үшін аса маңызды болды» деген пікірге өз ойын білдіреді.
- Өз пікіріне түсіндірме береді.
- Мысал келтіріп, ойын жинақтайды.
- Салдарын жазады.
4-тапсырма. Қазақ Автономиялық кеңестік Республикасы құрылуының тарихи маңызы неде? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 14-15. «Әскери коммунизм» саясатынан жаңа экономикалық саясатқа көшу
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Азамат соғысы жылдарында еңгізілген экономикалық саясат аталды:
А) Индустрияландыру
В) Жаңа экономикалық саясаты
С) «Әскери коммунизм» саясаты
D) Экономиканы кеңестендіру саясаты
2. Азық-түлік салғырты дегеніміз:
А) Азық-түліктің артығын мемлекетке міндетті түрде өткізу
В) Азық-түліктің артығын нарықтық бағамен сату
С) Астықтың бір бөлігін шаруаларға тарату
D) Шаруалар жинаған азық-түліктерін ерікті түрде өздеріне қалдыру
3. 1921 жылы қуаншылық орын алып, қатты жұттың салдарынан мал қырылды:
А) 90%–ына жуығы
В) 70%–ына жуығы
С) 60%–ына жуығы
D) 80%–ына жуығы
4. «Әскер коммунизм» саясаты кезінде қалыптасқан жүйе:
А) Либералдық-демократиялық жүйе
В) Әміршіл-әкімшіл жүйе
С) Дәстүрлі саяси жүйе
D) Авторитарлы-консервативтік жүйе
5. Жаңа экономикалық саясатқа бағыт алу басталды:
А) РКП(б)-ның 1921 жылы өткен ХV съезінде
В) РКП(б)-ның 1921 жылы өткен ХIV съезінде
С) РКП(б)-ның 1921 жылы өткен ІХ съезінде
D) РКП(б)-ның 1921 жылы өткен Х съезінде
2-тапсырма. «Әскери коммунизм» саясаты мен Жаңа экономикалық саясаттының ерекшеліктері мен ұқсастығын анықтап, ВЕНН диаграммаға түсіріңіз.
«Әскери коммунизм» Ұқсастығы Жаңа экономикалық саясаттың
саясатының ерекшеліктері ерекшеліктері
Дескрипторы:
- «Әскери коммунизм» саясатының үш ерекшелігін жазады
- Жаңа экономикалық саясаттың үш ерекшелігін жазады
- «Әскери коммунизм» саясаты мен жаңа экономикалық саясатының екі ұқсастығын жазады.
3-тапсырма. Жаңа экономикалық саясаттың жағымды және жағымсыз сипаттарын анықтаңыз.
Жағымды жағы | Жағымсыз жағы |
Дескрипторы:
- Жаңа экономикалық саясаттың жағымды жағын жазады.
- Жаңа экономикалық саясаттың жағымсыз жағын жазады.
4-тапсырма. Қазақстан үшін жаңа экономикалық саясаттың артықшылықтары қандай болды? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІІІ бөлім. ҚАЗАҚСТАН ТОТАЛИТАРЛЫҚ ЖҮЙЕ КЕЗЕҢІНДЕ
§ 16-17. Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы индустрияландыру
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1925 жылы өткен ХIV съезінде қабылданған шешім:
А) Индустрияландыру
В) Жаңа экономикалық саясаты
С) «Әскери коммунизм» саясаты
D) Ұжымдастыру
2. Академик Н.С.Курнаков Орталық Қазақстаннның минерал байлықтарын зерттеп, тұжырым жасады:
А) «Қазақ КСР-і Кеңес Одағының тұтас металлогенді ауданы»
В) «Қазақ КСР-і Кеңес Одағының мұнайлы ауданы»
С) «Қазақ КСР-і Кеңес Одағының болашағы зор екен»
D) «Қазақ КСР-і Кеңес Одағының теміржолды ауданы»
3. Индустрияландыру кезеңінде салынған ең маңызды құрылыс объектісі:
А) Көкшетау-Ақмола теміржолы
В) Ақмола-Қарағанды теміржолы
С) Петропавл-Көкшетау теміржолы
D) Түркістан-Сібір теміржолы
4. Академик И.М.Губкин зерттеген аймақ:
А) Жезғазған мыс кені
В) Орталық Қазақстандағы металды аймақ
С) Орал-Жем мұнайлы ауданы
D) Қарағанды көмір кені
5. «Қазақстан отар болып келді және солай болып қалады»деген сөзді күйінішпен айтқан тұлға:
А) Т.Рысқұлов
В) С.Садуақасов
С) Ж.Мыңбаев
D) С.Сейфуллин
2-тапсырма. Индустрияландырудың жетістіктері мен кемшіліктерін кестеге толтырыңыз.
Индустрияландырудың жетістіктері | Индустрияландырудың кемшіліктері |
1. 2. 3. 4. 5. | 1. 2. 3. 4. 5. |
Дескрипторы:
- Индустрияландырудың жетістіктерін жазады.
- Индустрияландырудың кемшіліктерін жазады.
3-тапсырма. «Қазақстаннан жуылған жүнді Ресейге қарай шығарып, осы жүннен тоқыған «мәскеулік» шұғаны кері қарай тасығаннан гөрі, Қазақстаннан дайын шұғаны теміржолдар арқылы сыртқа шығару жеңіл емес пе?» деген Смағұл Садуақасовтың идеясын талдап, 10 сөйлеммен өз пікірлеріңізді білдіріңіздер.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Смағұл Садуақасовтың идеясын талдап, 10 сөйлеммен өз пікірлерін жазады.
4-тапсырма. Қазақстандағы индустриализацияның қарама-қайшылығы неде? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 18-19. Қазақстандағы ұжымдастыру
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. «Кіші Қазан» идеясын ұйымдастырған тұлға :
А) И.Сталин
В) Л.Мирзоян
С) Ф.Голощекин
D) О.Исаев
2. Қазақ байларын тәркілеу туралы декрет қабылданды:
А) 1928 жылдың 27 тамызда
В) 1929 жылдың 28 шілдеде
С) 1930 жылдың 29 мамырда
D) 1927 жылдың 27 тамызда
3. Ұжымдастыру қарсаңында Қазақстанда 40 миллионнан астам мал болса, 1933 жылы:
А) 2,5 млн ғана мал қалды
В) 3,5 млн ғана мал қалды
С) 4,5 млн ғана мал қалды
D) 5,5 млн ғана мал қалды
4. Ұлт зиялылары С.Меңдешев, С.Қожанов, Х.Досмұхамедовтерге ұлтшыл деп айыпталды:
А) Жаппай ұжымдастыру науқанына қарсы шықты
В) Ұжымдастыруды жүргізуге атсалысты
С) «Бесеудің хатын» жазды
D) Индустрияландыруға қарсы шықты
5. Қазақстанның оңтүстігінде шаруалардың ірі бой көрсеткен:
А) Балқаш ауданында
В) Қостанай облысында
С) Сырдария облысында
D) Созақ ауданында
2-тапсырма. Ауылшаруашылығын ұжымдастырудың зардаптарын ментальды
картаға салыңыз.
3-тапсырма. «Әміршіл-әкімшіл жүйенің салдарынан ұжымдастыру кезінде ашаршылық қолдан жасалды» Бұл пікірмен келісесіз бе? ПТМС формуласы арқылы дәлелдеңіздер.
Позиция - Мен осылай деп ойлаймын __________________________________
Түсіндіру- Себебі ___________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мысал- Мен мұны мысалдармен дәлелдей аламын _______________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Салдар-Салдары осындай болды ______________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Әміршіл-әкімшіл жүйенің салдарынан ұжымдастыру кезінде ашаршылық қолдан жасалды деген пікірге келіседі немесе келіспейді.
- Өз позициясының себебін түсіндіреді.
- Себепті мысалдармен дәлелдеп жазады.
- Қорытынды жасап, салдарын жазады.
4-тапсырма. Неліктен ұжымдастыру саясаты «ұлы нәубетке» әкеліп соқтырды? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 20-21. 1920-1930 жылдардағы саяси репрессиялар
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. Қазақстанда тоталитарлық жүйенің орнығуын көруге болады:
А) Қазақтар өзін-өзі басқаруынан
В) Жеке басқа табынушылықтан
С) Халықтардың құқықтарының қорғалуынан
D) Қазақстанда бірнеше партиялардың жұмыс жасауынан
2. 1925 жылы қыркүйекте БК(б)П Қазақ өлкелік партия комитетінің бірінші хатшылығына келді:
А) Л.Мирзоян
В) С.Пестковский
С) Ф.И.Голощекин
D) А.В.Акулов
3. Репрессия сөзінің мағынасы:
А) Экономиканың шикізаттық бағытта қалыптасуы
В) Қоғам өмірінің барлық саласы мемлекеттің бақылауында болып, адам бостандықтары мен конституциялық құқықтары жойылған билік жүйесі
С) Мемлекет органдары қолданатын азаматтардың құқықтарына нұқсан келтіру, жазалау
D) Жалған ақпарат берушілік.
4. «Халық жауларының» негізгі көпшілігінің тағдырын шешті:
А) КСРО Жоғарғы Сотының Әскери алқасының «Үштігі»
В) Құпия полиция
С) Орталық атқару комитетінде
D) Халық кеңестерінде
5. Елде алып лагерьлер жүйесі құрылды :
А) АЛЖИР
В) КАРЛАГ
С) СТЕПЛАГ
D) ГУЛАГ
2-тапсырма. Сұрақ және жауап кестесін толтырыңыз.
Сұрақ | Жауап |
1936-1938 жылдары Қазақстада партиядан шығарылғандар саны қанша? | |
| 3 млн 777 мың адам сотталып, 643 мыңына ату үкімі орындалды. |
Партия мен мемлекет қайраткерлері «халық жаулары» ретінде тұтқындалғандар кімдер? | |
М.Жұмабаев, С.Сейфуллин, І.Жансүгіров, Б.Майлин, А.Байтұрсынұлы, С.Асфендияров т.б. | |
КАРЛАГ-та тұтқында отырған Ресей ғалымы, тарихшы, географ тұлға кім? | |
С.Сейфуллин, Т.Жүргенов, С.Қожановтың әйелдері және Т.Рысқұловтың отбасы азап шекті | |
1993 жылы сәуірде қабылданған заң қалай аталды? |
3-тапсырма. «1930 жылдардағы жаппай саяси қуғын-сүргінге айыпты Сталин» деген пікірді ПТМС формуласына салыңыздар
Позиция - Мен осылай деп ойлаймын __________________________________
Түсіндіру- Себебі ___________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Мысал- Мен мұны мысалдармен дәлелдей аламын _______________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Салдар-Салдары осындай болды ______________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-1930 жылдардағы жаппай саяси қуғын-сүргінге айыпты Сталин деген пікірге келіседі немесе келіспейді.
-Өз позициясының себебін түсіндіреді.
-Себепті мысалдармен дәлелдеп жазады.
-Қорытынды жасап, салдарын жазады.
4-тапсырма. Сталиндік режим не себепті зиялыларға «халық жауы» деген айып тақты? cұраққа зерттеу жасаңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ІV бөлім. КЕҢЕСТІК ҚАЗАҚСТАННЫҢ МӘДЕНИЕТІ:БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМ.ӘДЕБИЕТ ПЕН ӨНЕР
§ 22. Ахмет Байтұрсынұлы – ұлт ұстазы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. 1909 жылы А.Байтұрсынұлының тұңғыш жарық көрген кітабы:
А) «Маса»
В) «Оян,Қазақ!»
С) «Қырық мысал»
D) «Қазақ»
2. А.Байтұрсынұлы авторы болған өзекті мәселелер көтерген (зайырлы білім беру, ар-ұждан бостандығы және діни еркіндік, газет шығару) жазбаша өтініші аталды:
А) Мемлекеттік Дума
В) «Қарқаралы петициясы»
С) «Баяншыны»
D) «Оқу құралы»
3. А.Байтұрсынұлы Ташкенттегі Халыққа білім беру институтында қазақ тілі және әдебиеті, тарихы мен мәдениетінен дәріс оқыған жылдары:
А) 1921-1928 жылдары
В) 1928-1937 жылдары
С) 1919-1920 жылдары
D) 1930-1937 жылдары
4. А.Байтұрсынұлы «Қазақтың бас ақыны» мақаласында кімнің рухни мұрасы мен ағарту ісіне ықпалын зерттеді?
А) Ш.Уалихановтың
В) Ы.Алтынсариннің
С) Ш.Құдайбердіұлының
D) А.Құнанбаевтың
5. «Менің мақсат-мұратым – қазақ халқының материалдық жағдайын жақсарту, мүмкін болғанша мәдениетін көтеру. Мен осы мақсатты қамтамасыз ететін үкіметті қолдауға әрқашан әзірмін»-деп жауап берді:
А) 1929 жылы ОГПУ тергеушілеріне
В) 1913 жылы «Қазақ» газетіне
С) 1905-1907 жылдары «Қарқаралы петициясына»
D) 1911 жылы «Маса» өлеңдер жинағында
2- тапсырма. Жылдар мен оқиғаларды сәйкестендіріңіз.
Р/с | Жылдар | жауап | Оқиғалар |
1 | 1872-1937 жылдары | А | Ахмет Байтұрсынұлы атылды. |
2 | 1886-1891 жылдары | В | Ахмет Байтұрсынұлы ақталды. |
3 | 1913-1918 жылдары | С | Қазақша әліппе «Оқу құралы» авторы. |
4 | 1920-1921 жылдары | D | Ахмет Байтұрсынұлының өмір сүрді |
5 | 1912ж. - 1925ж. дейін | E | Торғайдағы екі сыныптық орыс-қазақ училищесін оқыды. |
6 | 1937ж. желтоқсан | F | «Қазақ» газетінің редакторы болды. |
7 | 1988 жылы | G | Қазақ АКСР халық ағарту комиссары қызметінді болды. |
1- | 2- | 3- | 4- | 5- | 6- | 7- |
3-тапсырма. Ахмет Байтұрсынұлы қазақ жерінде жаппай сауаттандыру ісіне қосқан үлесі және қоғамдағы көтерген мәселені төмендегі өлең жолдарынан оқып, талдап жазыңыздар
«Адамдық диқаншысы қырға шықтым;
Көлі жоқ, көгалы жоқ – қорға шықтым.
Тұқымын адамдықтың шаштым ектім,
Көңілін көгертуге құл халықтың»
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Ахмет Байтұрсынұлы ХХ ғасырдың 20-жылдары ағарту ісінің дамуына қосқан үлесін жазады.
-Өлең жолдарынан білім беру жүйесін дамыту мәселелерін көтергенін анықтайды.
4-тапсырма. «Ахмет Байтұрсынұлының ғылыми мұрасы қандай?» деген сұраққа зерттеу жасап, өз ойыңызды жазыңыз.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
§ 23-24. XX ғ. 20-30 жылдарындағы білім беру жүйесі мен ғылым
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. 1932 жылы құрылды:
А) Білім беру мектептері
В) Сауатсыздықты жою қоғамы
С) КСРО ҒА-ның қазақстандық базасы
D) Жоғарғы оқу орындар
2. С.Асфендияровтың 1935 жылы жарық көрген туындысы:
А) Көне заманнан бүгінгіге дейінгі «Қазақстан тарихының» І томы
В) «Қазақстаннның ХХ ғасырдың 20-40 жылдардағы тарихы»
С) «Ежелгі Қазақстан тарихы» ІІ томы
D) «Көне заман тарихы мен Тәуелсіз Қазақстан тарихы» І томы
3. Әйелдер арасындағы сауатсыздықты жою үшін құрылды:
А) Рабфактар
В) Қызыл отаулар
С) Коммуна мектептері
D) Мектеп-интернаттар
4. Түрксіб жұмысшылары үшін сауатсыздықты жою пункттері ашылған жылдары:
А) 1930-1937 жылдары
В) 1920-1925 жылдары
С) 1921-1924 жылдары
D) 1927-1931 жылдары
5.1931 жылдың желтоқсан айында неше жастағы ересек адамдар жаппай оқыту енгізілді?
А) 15-50 жас
В) 6-17 жас
С) 13-60 жас
D) 5-70 жас
2- тапсырма. Оқиғаның жалған немесе ақиқатын анықтаңыз.
Р/с | Тарихи оқиғалар | Ақиқат | Жалған |
1 | Сауатсыздықты жою бойынша мемлекеттік бағдарламаны жүргізу барысында қазақтар арасындағы сауаттылық 6,9% | ||
2 | 1928 жылы латын алфавитінен кириллицаға көшті. | ||
3 | 1920 жылдардың соңында республикада маман кадрлар 30 техникумда даярланды. | ||
4 | 1934 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университеті ашылды. | ||
5 | 1928 жылы әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік педагогикалық институт ашылды. | ||
6 | 1938 жылы Қаз МУ жанынан магистратура ашылды. | ||
7 | 1931 жылы Қазақстаннның мемлекеттік көпшілік кітапхана жұмыс істеді. |
3-тапсырма. Сұраққа өз ой-пікіріңізді жазыңыз.
Қазақтың ұлт зиялылары халыққа білім беру саласын жеделдету үшін оқулықтар жазды. Оқулықтар жазуға қандай ғалымдар қатысты?
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Білім беру ісіне үлес қосқан қазақ зиялылары және олар жазған оқулықтарды жазады.
4-тапсырма. Зерттеу жұмысы. Білім мен ғылым саласының жетістіктері мен кемшіліктерін кестеге жазыңыз.
Білім мен ғылым саласының жетістіктері | Білім мен ғылым саласының кемшіліктері |
Дескрипторы:
- Білім мен ғылым саласының жетістіктерін жазады.
- Білім мен ғылым саласының кемшіліктерін жазады.
§ 25. Академик Қаныш Сәтбаев – көрнекті ғалым, қоғам қайраткері
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. «Еңбектен адам өлмейді, қайта шыңдалып, намысы күшейе түседі» деп Қ.Сәтбаевтың әкесі тәрбиеледі:
А) Білімге, ержүректілікке пен төзімділікке, сабырлы болуға
В) Би, болыс болуға
С) Әдебиет саласында нағыз маман болуға
D) Кеңес өкіметіне адал қызмет етуге
2. Қ.Сәтбаевтың геолог болуына үлкен әсер еткен тұлға:
А) И.М.Губкин
В) М.А.Усов
С) Н.С.Курнаков
D) В.Герман
3. 1921 жылы Қ.И.Сәтбаев оқуға түсті:
А) Мәскеу технологиялық институтының тау-кен факультетіне
В) Орынбор технологиялық институтының тау-кен факультетіне
С) Омбы технологиялық институтының тау-кен факультетіне
D) Томск технологиялық институтының тау-кен факультетіне
4. Қ.И.Сәтбаев 1930-1940 жылдары ашқан әлемдегі ең ірі кен орны:
А) Ұлытау-Жезқазған мыс кені
В) Павлодар-Ертіс мыс кені
С) Шымкент-Риддер мыс кені
D) Өскемен қорғасын кені
5.Қазақ КСР Ғылым академиясы ашылған жылы:
А) 1946 жылы маусым
В) 1947 жылы шілде
С) 1945 жылы мамыр
D) 1948 жылы тамыз
2-тапсырма. «Қаныш Сәтбаев Қазақстан өнеркәсібі мен ғылымын дамуына зор үлес қосты» деген пікірді ПТМС формуласына салыңыздар
Позиция - Мен осылай деп ойлаймын __________________________________
Түсіндіру- Себебі ___________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мысал- Мен мұны мысалдармен дәлелдей аламын _______________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Салдар-Салдары осындай болды ______________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Қаныш Сәтбаев Қазақстан өнеркәсібі мен ғылымын дамуына зор үлес қосты деген пікірге келіседі немесе келіспейді.
-Өз позициясының себебін түсіндіреді.
-Себепті мысалдармен дәлелдеп жазады.
-Қорытынды жасап, салдарын жазады.
3-тапсырма. Зерттеу жұмысы. «Қаныш Сәтбаев феномені» менталды кестені толтырыңыз.
Дескрипторы:
-Қаныш Сәтбаевтың білім беру ісіндегі фактілерді жазады
-Қаныш Сәтбаевтың ғылым саласындағы фактілерді жазады.
-Қаныш Сәтбаевтың тарих ғылымындағы фактілерді жазады
-Қаныш Сәтбаевтың қоғамдағы рөліне фактілерді жазады
§ 26. ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы қазақ әдебиетінің дамуы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1. ХХ ғасырдың 20-жылдарында әдебиет саласындағы көрнекті қайраткерлерді көрсет:
А) Қ.Аманжолов, Ә.Тәжібаев, Ғ.Мұстафин
В) С.Сейфуллин, Б.Майлин, М.Жұмабаев
С) М.Мағауин, С.Мұратбеков, І.Есенберлин
D) О.Сүлейменов, Ж.Аймауытов, Б.Момышұлы
2. С.Сейфуллиннің қазақ халқының отаршылыққа қарсы күресі, өлкедегі Кеңес өкіметінің орнығу жолдары шыншылдықпен суреттеген шығармасы:
А) «Мансапқорлар»
В) «Бер, Мырқымбай қолыңды»
С) «Тар жол, тайғақ кешу»
D) «Қанды көл»
3. Б.Майлин мен С.Сейфуллин басшылық еткен 1925 жылы құрылған одақ:
А) «Қазақстан пролетариат жазушыларының ассоциациясы»
В) «Қазақ Кеңес жазушаларының ұйымы»
С) «Қазақстан Жазушылар одағы»
D) «Қазақ КСР Жазушылар ұйымы»
4. 1920-1930 жылдары қазақ әдебиетінің дамуына әсер еткен жағдай:
А) Теріс ойлар
В) Либерал демократтардың көзқарастары
С) Әміршіл-әкімшіл жүйе
D) Саяси қуғын-сүргін
5.Елімізде коммунистік қоғам орнату мен коммунистік рухта тәрбиелеу және күшделікті өмірдің шындығын суреттеу ол-:
А) Социалистік реализм
В) Коммунистік реализм
С) Демократиялық реализм
D) Пролитариаттық реализм
2-тапсырма. Көрнекті әдебиет өкілдері және олардың шығармаларымен сәйкестендіріңіз.
р/с | Көрнекті әдебиет өкілдері | Жауап | Шығармалары | ||||
1 | Сәкен Сейфуллин |
|
| ||||
2 | Бейімбет Майлин |
|
| ||||
3 | Ілияс Жансүгіров |
|
| ||||
4 | Мағжан Жұмабаев |
|
| ||||
5 | Жүсіпбек Аймауытов |
|
|
1- | 2- | 3- | 4- | 5- |
3-тапсырма. Ой толғау. «Кеңестік идеология қазақ әдебиетіне әсер етті» тақырыбында 50-60 сөзден ой толғау жазыңыз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-1920-1930 жылдары қазақ әдебиетінің күрделі кезеңі мен қарама-қайшылықтарын жазады.
-Қазақтың көрнекті өкілдері өз шығармаларында сол кезеңдегі қазақ өмірін бейнелегенін жазады.
-Қазақ әдебиетіндегі жанр түрленің дамуын жазады.
-Қазақ ақын-жазушыларының шығармалары қоғамдық-саяси өмірге өзгеріс әкелгенін жазып қорытындылайды.
§ 27-28. ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы қазақ өнерінің дамуы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1934 жылы Қазақ драма театры ашылып, бірінші қойылымдар көрсетілген:
А) «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Қызыл сұңқарлар»
В) «Дала әні», «Жұт»
С) «Айман-Шолпан», «Шұғаның белгісі»
D) «Еңілік-Кебек», «Арқалық батыр»
2.Қызылордада тұңғыш кәсіби қазақ театры ашылған жыл:
А) 1926 жылы қаңтарды
В) 1934 жылы наурызда
С) 1928 жылы ақпанда
D) 1937 жылы желтоқсанда
3. «Қазақ халқының 1000 әні» және «Қазақтың 500 әні мен күйлері» атты жинақтардың авторы:
А) В.Витевский
В) А.Затаевич
С) А.Левшин
D) Н.Завалишин
4.1936 жылы Мәскеуде қазақ өнерінің үздік үлгілерін көрсеткен айтулы шара аталды:
А) Қазақ өнері мен әдебиетінің он күндігі
В) Қазақстаннның тұңғыш суретшілер он күндігі
С) Театр өнерінің он күндігі
D) Кино өнерінің он күндігі
5.Қазақ көркемсурет өнерінің қалыптасуы мен дамуы, Қазақстан көркемсурет мектебінің дамуы оның есімімен байланысты:
А) Ы.Қарсақбаев
В) Р.Халфин
С) Н.Хлудов
D) Ә. Қастееа
2- тапсырма. Төмендегі деректерді суреттегі тұлғалармен байланыстырып сәйкестендір.
1. 1927 жылы сәуірде Мәскеуде, шілдеде Майндағы Франкфуртта концерт берді
2. 1909 жылы Кельн қаласында өткен жарыста латыш балуаны Вейланд Шульцті жеңіп, әлем чемпионы атанды.
3. Қазақстанның жазира даласын терең лирикамен бейнелеген.
4. 2300-ден аса қазақ әндері мен күйлерін жазып алған.
5. 1925 жылы Парижде ән салған.
6. Циркте 75 пұтық арбаға белдік байлап, оның бір ұшын тісімен тартып сүйреген.
7. Акварельтуындылар «Ескі және жаңа тұрмыс» деген топтамасы бар.
8. 1923 жылы «Қазақ АКСР-інің халық артисі» атағын алған.
3-тапсырма. «Ә.Қашаубаев пен Қ.Мұңайтпасұлы қазақ өнерін әлемге танытты» деген пікірді ПТМС формуласына салыңыздар
Позиция - Мен осылай деп ойлаймын __________________________________
__________________________________________________________________
Түсіндіру- Себебі ___________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Мысал- Мен мұны мысалдармен дәлелдей аламын _______________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Салдар-Салдары осындай болды ______________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Ә.Қашаубаев пен Қ.Мұңайтпасұлы қазақ өнерін әлемге танытты деген пікірге келіседі немесе келіспейді.
-Өз позициясының себебін түсіндіреді.
-Себепті мысалдармен дәлелдеп жазады.
-Қорытынды жасап, салдарын жазады.
§ 29-30. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысына қатысуы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Германия КСРО аумағына баса-көктеп кірген жылы:
А) 1941 жылы 22 маусымда
В) 1941 жылы 23 маусымда
С) 1941 жылы 21 маусымда
D) 1941 жылы 20 маусымда
2.Қазақстанда армия қатарына алынған адамдар саны:
А) 1 млн 700 мыңнан астам
В) 1 млн 500 мыңнан астам
С) 1 млн 200 мыңнан астам
D) 2 млн-ға жуық
3. Қазақстанға 500 шақырым жақын майдан:
А) Ленинград майданы
В) Мәскеу шайқасы
С) Днепр шайқасы
D) Сталинград майданы
4. 1998 жылы 6 мамырда «Халық қаһарманы» берілді:
А) Бақтыораз Бейсекбаевқа
В) Талғат Бигелдиновқа
С) Бауыржан Момышұлына
D) Жәнібек Елеусізовке
5.Қасым Қайсенов соғыс кезіндегі қызметі:
А) Ұшқыш
В) Партизан
С) Пулеметші
D) Полк командирі
6. Екі мәрте батыр атағын алған қазақстандық батырларды көрсет:
А) Т.Бигелдинов
В) Ж.Елеусизов
С) Л. Беда
D) Н.Әбдіров
E) И.Павлов
F) С.Луганский
G) Р.Қошқарбаев
I) Б.Бондаренко
2-тапсырма. Кестедегі тұлғалардың соғыс кезіндегі жасаған ерліктері мен алған атақтарын толтырыңыз
Тұлғалар | Соғыс кезіндегі жасаған ерліктері | Берілген атақтары |
Панфиловшылар | ||
Бауыржан Момышұлы | ||
Мәншүк Мәметова | ||
Қойгелді Аухадиев | ||
Нұркен Әбдіров | ||
Сұлтан Баймағамбетов | ||
Бақтыораз Бейсекбаев | ||
Әлия Молдағұлова | ||
Талғат Бигелдинов |
Дескрипторы:
-Ұлы Отан соғысы кезінде ерлік көрсеткен тұлғалардың ерекше ерліктерін жазады
-Ұлы Отан соғысы кезінде ерлік көрсеткен тұлғаларға берілген атақтарын көрсетеді.
3- тапсырма. Бауыржан Момышұлының ерекше қасиеттері жайлы өз пікіріңізді жазыңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Бауыржан Момышұлының әскери басқарушылық қасеттерін жазады.
-Б.Момышұлының шығармашылығын жазады.
§ 31-32. Қазақстан – майдан арсеналы
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Ақтөбе ферроқортпалар зауытына құрал-жабдықтарын алған зауыт:
А) Запорожье ферроқортпалар зауытының
В) Луганск ауыр машина жасау зауытының
С) Кольчугин түсті прокат зауытының
D) Донской хром зауытының
2.1941-1945 жылдары республика бұрынғы КСРО-дағы қорғасының пайызын өндірді:
А) 95%
В) 85%
С) 75%
D) 78%
3. Тары өсіруден рекорд көрсеткен тұлға:
А) Ы.Жақаев
В) М.Сатыбалдина
С) Ш.Берсиев
D) Ким Ман Сам
4.Қазақстан еңбекшілері өздерінің жеке қаражатынан майдан қорына ақша жіберді:
А) 3,5 млн сом ақша
В) 3,7 млн сом ақша
С) 4,5 млн сом ақша
D) 4,7 млн сом ақша
5.Соғыс жылдары қару-жарақ, киім-кешек, азық-түлікті майданға жеткізу үшін тартырған теміржолдар:
А) Түркістан-Сібір
В) Қандыағаш-Орск
С) Өскемен-Алматы
D) Жамбыл-Шолақтау
Е) Талдықорған-Текелі
Ғ) Ташкент-Орынбор
2-тапсырма. Берілген мәліметтер ақиқат немесе жалған екенін жазып, жалған болған жағдайда өз тұжырымыңызды жазыңыз.
Мәліметтер | Жауап | Тұжырым |
1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысында Қазақстан КСРО-ның ірі майдан арсеналы болды. | ||
Шығанақ Берсиев атақты күріш өсіруші және күріш өсіруден рекорд көрсетті. | ||
1941-1945 жылдары Шымкент және Лениногор зауыттарында 563036 тонна қорғасын қорытылды. | ||
Қазақстандағы қалалар саны5-ке, поселкелер саны 35-ке өсті. | ||
Соғыс жылдары жалпы 6000 зауыт, фабрика, кеніш, шахталар мен өндіріс орындары салынды. | ||
Қазақтың белгілі балуаны, әлем чемпионы Қажымұқан Мұңайтпасов жеке қаражатынан қорға 100 мың сом өткізді. | ||
Лейтенант Р.Қошқарбаев, қатардағы жауынгер Г.Булатов, кіші сержант М.Еремин тіккен қызыл ту рейхстагта жебіреді. | ||
945 жылы 2 қыркүйек күні Потсдамда Германия тізе бүгу туралы Актісіне қол қойды |
3-тапсырма. «Бәрі майдан үшін, бәрі Жеңіс үшін!» ұраны қалай жүргізілді? зерттеу жасаңыз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
-Қазақстан экономикасының соғыс жағдайына бейімделгенін зерттеп жазады.
-Соғыс жылдары халықтың әлеуметтік жағдайын анықтап жазады.
§ 33-34. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақстанның мәдениеті
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.Ұлы Отан соғысы кезңіндегі әдебиеттің негізгі тақырыбы:
А) Тарихи
В) Патриотизм
С) Ғылыми
D) Лириқалық
2.Ұлы Отан соғысы кезінде майданға өнерпаздар қойған концерт саны:
А) 930
В) 980
С) 870
D) 780
3. Соғыс жылдарында концерттік бригада құрамында болып, ән айтқан Халық Қаһарманы, Халық әртісі:
А) Роза Бағланова
В) Шара Жиенқұлова
С) Зәбира Жұбатова
D) Роза Рымбаева
4. 1943 жылы ашылған жоғары оқу орны:
А) Шет тілдері педагогикалық институты
В) Әл-Фараби атындағы қазақ мемлекеттік университеті
С) Абай атындағы қыздар педагогикалық институты
D) Алматы мал дәрігерлік институты
5.Ұлы Отан соғысы жылдарында ақын Жамбыл Жабаевтың шығарған өлеңі:
А) «Майдан»
В) «Төлеген Тоқтаров»
С) «Гвардия, алға!»
D) «Ленинградтық өрендерім»
2-тапсырма. Театр өнеріндегі тұлғалар мен қойған операларымен сәйкестендіріңіздер.
р/с | Тұлғалар | жауап | Опералары |
1 | Е.Брусиловский мен М.Төлебаев | А | «Біржан-Сара» |
2 | Е.Брусиловский | В | «Абай», «Төлеген Тоқтаров» |
3 | А.Жұбанов пен Л.Хамимди | С | «Гвардия, алға!» |
4 | М.Төлебаев | D | «Амангелді» |
1- | 2- | 3- | 4- |
3-тапсырма. Ұлы Отан соғысы жылдарында өнердің әр саласындағы жеткен жетістіктерін кестеге теріп жазыңыз.
Қазақ әдебиетінде | Театр өнерінде | Музыка өнерінде | Кино өнерінде |
Дескрипторы:
- Ұлы Отан соғысы жылдарында қазақ әдебиетіндегі үш жетістікті жазады.
- Ұлы Отан соғысы жылдарында театр өнеріндегі үш жетістікті жазады.
- Ұлы Отан соғысы жылдарында музыка өнеріндегі үш жетістікті жазады.
- Ұлы Отан соғысы жылдарында кино өнеріндегі үш жетістікті жазады.
4- тапсырма. «Соғыс жылдарын жазылған қазақ әдебиеті туындылары халық рухын көтеруі маңызды болды» тақырыбына 50-60 сөзден тұратын эссе жазыңыз.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Соғыс жылдарында жазылған шығармалар халықтың рухын көтергенін мысал келтіріп жазады.
- Бір шығарманы алып талдайды, қорытынды жазады.
§ 35-36. Қазақстан аумағына күштеп қоныс аударылған ұлттар
1-тапсырма. Тест тапсырмасын орында.
1.1920-1940 жылдардағы жаппай қуғын-сүргін кезеңінде КСРО-ның бірқатар халықтарын тарихи мекендеген жерлерінен қуу:
А) Иммиграция
В) Репатриация
С) Депортация
D) Эмиграция
2.1936 жылы Кеңес Одағының батыс өңірінен 45 мыңдай ..........., ........ Қазақстанға жер аудартты:
А) Поляк пен Украиндарды
В) Корейлер мен Немістерді
С) Шешендер мен Ингуштерді
D) Қарашайлар мен Қалмақтарды
3.Еділ бойынан 1 млн 120 мыңдай немістерді көшіріп алып келіп қоныстандырған аймақтар:
А) Батыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарына
В) Жетісу, Сырдария мен Арал өзендерінің бойларына
С) Ақмола, Солтүстік Қазақстан, павлодар облыстарына
D) Қарағанды, шымкент, Алматы облыстарына
4. Репатриация дегенміз-:
А) Туған жерлерінен күштеп қоныс аударту
В) Қоныс аударылғандарды отанына қайтару
С) Ұлттарды күштеп Қазақстанға қоныстандыру
D) Келген этностардың босқынға айналуы
5.Арнайы қоныстандырғандар қашып кетсе қолданылатын жаза түрі:
А) 20 жылға дейінгі мерзімге жазаны өтеу белгіленді
В) Ату жазасына кесілді
С) Сібірге жер аударылды
D) Шетелге депортацияланды
2-тапсырма. Депортацияланған ұлттар мен олардың санын сәйкестендіріңіз.
р/с | Этностар | Жауап | Депортацияланғандар саны |
1 | 1937 жылы Корейлер | А | 406 мың |
2 | 1940-1941 жж. Поляктар | В | 440 мыңдай |
3 | Немістер | С | 100 мыңнан астам |
4 | Қарашайлар | D | 200 мыңдай |
5 | Шешен-ингуштер | Е | 45,5 мың |
1- | 2- | 3- | 4- | 5- |
3-тапсырма. Қазақстанға аумағына күштеп қоныс аударылған ұлттар туралы PEST талдауын жасаңыз.
P-саяси____________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
E-экономикалық____________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
S-әлеуметтік_______________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
T-технологиялық___________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Дескрипторы:
- Қазақстан аумағына күштеп қоныс аударудың саяси жағын талдап жазады.
- Күтеп қоныс аудару кезіндегі елдің экономикалық жағдайын талдап жазады
- Күштеп қоныс аударылған ұлттардың әлеуметтік жағдайын талдап жазады.
- Күштеп қоныс аударылған ұлттар әр салада қызметтер жасағанын талдап жазады.
4-тапсырма. Депортациядан кейінгі демографиялық өзгерістердің себебі мен салдарын кестеде талдаңыздар.
Себебі | Салдары |
Дескрипторы:
- Депортациядан кейінгі демографиялық өзгерістердің екі себебі жазады.
- Депортациядан кейінгі демографиялық өзгерістердің екі салдарын жазады.
Терминдерге анықтама жаз.
Петиция –_________________________________________________________
Революция –_______________________________________________________
Самодержавие –____________________________________________________
Интеллигенция –___________________________________________________
Реакция –_________________________________________________________
Азамат соғысы –___________________________________________________
Декрет –__________________________________________________________
Интервенция –_____________________________________________________
Автономия –_______________________________________________________
Съезд –____________________________________________________________
«Әскери коммунизм» -_______________________________________________
__________________________________________________________________
Индустрия –________________________________________________________
Урбанизация –______________________________________________________
Ассимилияция –____________________________________________________
Репрессия –________________________________________________________
Тоталитарлық жүйе –________________________________________________
Комиссар –_________________________________________________________
Аспирантура –______________________________________________________
Техникум –________________________________________________________
Семинария –_______________________________________________________
Конференция –_____________________________________________________
Драма –___________________________________________________________
Проза –___________________________________________________________
Коллаборационистер –______________________________________________
__________________________________________________________________
Арсенал –_________________________________________________________
Ресурс –___________________________________________________________
Эвакуация –________________________________________________________
Патриотизм –_______________________________________________________
Пайдаланылған әдебиеттер
- З.Е.Қабылдинов, М.Д.Шаймерденова, Е.м.Куркеев «Қазақстан тарихы» Алматы «Атамұра» 2019 жыл.
- З.Е.Қабылдинов, Р.Оразов «Қазақстан тарихы» хрестоматия. Алматы «Атамұра» 2018 жыл.
Әлеуметтік желілерде бөлісіңіз:
Facebook | VK | WhatsApp | Telegram | Twitter
Қарап көріңіз 👇
Пайдалы сілтемелер:
» Туған күнге 99 тілектер жинағы: өз сөзімен, қысқаша, қарапайым туған күнге тілек
» Абай Құнанбаев барлық өлеңдер жинағын жүктеу, оқу
» Дастархан батасы: дастарханға бата беру, ас қайыру
Соңғы жаңалықтар:
» 2025 жылы Ораза және Рамазан айы қай күні басталады?
» Утиль алым мөлшерлемесі өзгермейтін болды
» Жоғары оқу орындарына құжат қабылдау қашан басталады?