ДАРЫНДЫ ОҚУШЫЛАРМЕН ЖҰМЫС

ДАРЫНДЫ ОҚУШЫЛАРМЕН ЖҰМЫС

ДАРЫНДЫЛЫҚТЫ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ДИАГНОСТИКАЛАУДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ МОДЕЛІ

ДАРЫНДЫ БАЛАРАРМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУДІҢ КӘСІБИ ЖӘНЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛЫҚ ДАЙЫНДЫҒЫНА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР

ДАРЫНДЫ ОҚУШЫЛАРДЫ ТАҢДАУ БАРЫСЫНДАҒЫ НАЗАР АУДАРАТЫН ЕРЕКШЕЛІКТЕР:

• Дарынды бала өзгеше және шапшаң ойлайды.

• Дарынды оқушылардың ішкі сезімі жағынан өзгешелігі: өте сезімтал, ықылас қойған нәрсесін, тақырыбын әр жерде негізгі мәселе етіп ұсынады.

• Дарынды оқушының физикалық тұрғыдан ерекшелігі: дамудағы шапшаңдылық, ақындарша сөйлеуі, жиі-жиі ойға берілуі, қиял-күйінің басым түсуі.

• Әлеуметтік тұрғыдан ерекшелігі: адамгершілік сезімдерінің ерте дамып, жоғары моральдық қасиеттерге ие болуы.

ҚАБІЛЕТТІ ОҚУШЫМЕН ІСТЕЛЕТІН ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ

• Дәстүрлі және дәстүрлі емес сабақтарда дарынды оқушыға баса назар аудару.

• Екі түрлі жарыс, есеп т.б. сабақтардың оқушының қабілетін ашып, тереңдету.

• Сыныптан тыс жұмыстарда дарынды оқушыны тәрбиелеудің бір түрі. Түрлі кездесулер ертеңгілік, ашық сабақтар, тәрбие сағаттары.

• Кітапханамен байланыс жасай отырып «Балдырған», «Айгөлек», «Ұлан» т.б. ақын жазушылар өмірімен шығармаларын өз бетінше оқып, ойларын ортаға салуға баулу.

• Ой-өрісін қиялын, ізденімпаздығының, есеп шығару қабілетін дамыту.

• Дарынды баланың білімін, тереңдетудің жұмыстың бірі үйірме.

• Есеп, жұмбақ құрастыру қабілетіне баулу.

• Бақылау, есептер шығару, нәтижесін шығару.

ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРМЕН МҰҒАЛІМДЕРДІҢ ЖҰМЫС ІСТЕУІНЕ ДАЙЫНДЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ-МАЗМҰНДЫҚ КЕСТЕСІ

МОТИВАЦИЯЛЫҚ КОМПОНЕТТЕРІ:

• Жұмыс істеудің қажеттілігін сезіну.
• Балаларды сүюі.
• Жаңа эффектілі әдістерді табуға құлшыныс.
• Жоғары нәтижелерге жету.

ДАРЫНДЫЛЫҚ 3 ПАРАМЕТРМЕН АНЫҚТАЛАДЫ:

• Танымдық жеке дамуы.
• Психологиялық дамуы.
• Физикалық дамуы.

ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ:

• Интеллектуалдық сферасы.
• Білімдік өрісі.
• Ойлау қабілетті ерекшесі тұрақты, қызығуы мол, кейде бір іспен айналысса, тоқтай алмайды, өз ойын ерте жеткізеді.

ДАРЫНДЫЛЫҚТЫ АНЫҚТАУҒА ТӨМЕНДЕГІ ФАКТОРЛАРДЫ ЕСКЕРТУ КЕРЕК

• Жас ерекшелігін.
• Тұлғалық ерекшелігін.
• Экспериментатордың тұлғалық ерекшелігін.
• Тестілеу кезінде жағдай туғызу.

ҚАБІЛЕТТІ ОҚУШЫНЫ АНЫҚТАУ КАРТАСЫ

Мектеп құрылымындағы дарындылықты дамыту динамикасы

Профилактикалық жұмыс

Сұраныс хат

Сұраныс бойынша жүргізілетін жұмыс түрі

• Сыныбы________________________________________________

_____________________________________________________________________________________

(топ, жеке)

Әлеуметтік психологиялық картасы

• Оқушының аты-жөні __________________________________

_______________________________________________________

• Туған жылы____________Сыныбы ____________

Салыстыру

• Психологиялық ерекшеліктерін айқындап,психологиялық зерттеу жұмысының қорытындысын (темперамент,зейін,ес,қабылдау,
• ойлауы, т.б.)және басқа мәліметтерді салыстыра отырып баланың әлсіз жақтарын дамытуға бағыт беріп отыру.

Өмірмен байланыс

Атақты адамдардың мектеп қабырғасында кей пәндерде білімі төмен болғанымен танымдық қабілеті жүре дамитындығын дәлел ретінде айтуға болады.

Мысалы:Лейбниицтің, Ньютонның,

Лобачевскийдің математикаға қабілеттері 20 жастан соң байқалыпты

-Томас Эдисонның бала кезінде есте сақтау қабілеті өте нашар болды. Мектепте үйреткенін ұмыта беріп, мұғалімдерді жиі ренжітетін.Ол мектепте барлығы үш ай ғана оқыды.1869-76 ж.

қашықтықтан ақпарат жіберетін прибор құрастырды, жазу машинкасымен әлемді таң қалдырды.

Өмірмен байланыстыра отырып баланың тек жақсы оқуына ғана емес, бойындағы қабілеттілікті көре, тани білуіміз керектігін естен шығармағанымыз да дұрыс болар еді.

Дарынды балаларға қолдау көрсету

-Сынып ішінде психо-эмоционалды климатты қалыптастыру;

-Әлеуметтік жағдайы төмен отбасының дарынды балаларына мектеп тарапынан материалдық көмекпен қамтамасыз ету (мұражай, театр, қаланың көрнекті жерлеріне саяхат ұйымдастыру т.б.)

-Физиологиялық денсаулығын бақылап отыру,

-Демалыс кезінде тегін сауықтыру орындарына жіберу;

-Психологиялық қызмет қолдауы (психологиялық тұрғыда денсаулығын бақылау,консультация,

профилактика, тренинг, қабілетіне қарай іс-шаралар ұйымдастыру, ақпараттандыру,жинақтау,тарату,т.б.)

-Қажетіне қарай жағдай туғызу

-Кітапханамен тығыз байланыс,қажетті материалдар қарастыру.

Оқушының өзін өзі бақылауы

-Интеллектуалды эмоциялық бірлікті сақтай біледі;

-Шешім қабылдайды;

-Сенімділік туындайды;

-Өзгелермен салыстырады;

-Өзін-өзі бақылайды;

-Жауапкершілік туындайды;

-Мінез-құлқы өзгеріледі;

-Ғылыми тұрғыда ізденеді;

-Материалдарын жинақтайды.

Зерттеу нәтижесі

Зерттеу нәтижесі

Дарынды балалардың психологиялық тұрғыда ұйымдастыру кестесі

Тарату,жинақтау

-Тәжірибелерін газет,журнал беттеріне беру;

-Байқауларға қатысу;

-Іс-шаралар ұйымдастыру;

-Мектептермен тәжірибе алмасу.

-Бақылау күнделігін жазып отыру;

-Психологиялық материалдар жинақтау;

-Кітапша құрастыру.

-”Реферат”;

-”Портфолио”

Қорытынды:

-Әр жұмыс түрлері талданып, сараптама жасалып отырылады:

-Дарынды балаларды мектепішілік, қалалық, облыстық, республикалық іс-шараларға қатыстырып, қабілеттерін дәлелдеу.

-Әр дарынды баланың ынтасын, дарындылығын қамти отырып,шығармашылық жұмыстарын таратуға мүмкіндіктер бар;

-Осы жағдай дарынды баланы бақылауға, дұрыс бағыт беруге, жеке тұлғалық дамуына мүмкіндік туғызады:

-Жас ерекшелігін ескере отырып қабілетіне қарай баланы жүйелі дамытып, қолдау көрсетіп отырса келешек жастардың мемлекетімізге әкелер үлесі зор болады.

Перспектива:

-Өзін-өзі тануға, өзін-өзі тәрбиелеуге, жаңашыл, төзімі берік, үнемі өзін дамытуға, ізденетін, экспериментшіл, принципке берік, ешкімді қайталамайтын, энтузиазист,бойына дарындылықты қалыптастыра

білетін тұлғаны күтеміз.

-Келешектегі кәсіби мамандық таңдауда өздері шешім қабылдайды.

-Мектеппен ғана шектелмей, жоғары оқу орындарымен байланыс жасау;

-Өз беттерімен дарындылық орталығын құру;

-Болашақ бағдарламасын қолдап,шетелдермен тәжірибе алмасу,

-Ұлтымыздың психологиялық ерекшеліктерін зерттеп, дамытатын ғылыми еңбектер жазу.